V. Ogólnopolski Kongres Geotermalny, 11 – 13.10.2016, Mszczonów

Uczestnicy V Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego, Mszczonów 2016

V. Ogólnopolski Kongres Geotermalny odbył się w dniach 11–13 października 2016 r.  w Mszczonowie. Organizatorem tego najważniejszego w Polsce cyklicznego spotkania naukowców i praktyków zaangażowanych w sektor geotermii było Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne wspólnie z Urzędem Miasta w Mszczonowie, Geotermią Mazowiecką SA, Instytutem Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN oraz Katedrą Surowców Energetycznych Wydziału Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH.

Honorowe Patronaty nad Kongresem objęli Minister Energii, Wiceminister Środowiska – Główny Geolog Kraju, Marszałkowie Województw Mazowieckiego i Łódzkiego oraz Międzynarodowa Asocjacja Geotermalna (International Geothermal Association).

Partnerami Kongresu byli: Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy, GLOBEnergia, Geotermie: Podhalańska, Uniejów, Poddębice, Pyrzyce, Stargard, a także Termy Mszczonów. Sponsorami były firmy: PGNiG SA (Złoty Sponsor), GTerm-Energy i G-Drilling  (Sponsorzy Strategiczni), Przedsiębiorstwo Badań Geofizycznych, Termotech, GWE Polbud, Viesmann i Energoprojekt Warszawa.

Patronaty merytoryczne objęły: Federacja Regionalnych Związków Gmin i Powiatów Polski, Stowarzyszenie Gmin Polska Sieć Energie Cites, Związek Miast Polskich, Polska Organizacja Rozwoju Technologii Pomp Ciepła, Stowarzyszenie Producentów i Importerów Urządzeń Grzewczych.

Patronami medialnymi były czasopisma i media elektroniczne z branży OZE i wydobycia kopalin: Czysta Energia, GLOBEnergia, Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój, Wiadomości Naftowe i Gazownicze, a także portale: CIRE i  Termalni.pl.

Ogólnopolski Kongres Geotermalny jest jedną  z głównych form działalności PSG i realizacji jego celów statutowych, jakim jest rzetelne informowanie społeczeństwa i czynników decyzyjnych o zasobach i możliwościach wykorzystania geotermii w Polsce, jej popularyzacja i promocja, łączenie środowisk i wspólne działania. To zawsze działalność „pro publico bono” i w propaństwowej perspektywie.  Jak zauważyła podczas otwarcia B. Kępińska – prezes PSG, Kongres był bardzo oczekiwanym przez wiele osób i środowisk forum dla przedstawienia badań i prac, podzielenia się sukcesami, wskazania na trudności, przedstawienia propozycji, skonfrontowania z sytuacją w Europie, wspólnego spojrzenia w kolejne lata, a także dla zapoznania się z zasadami uruchomionego w bieżącym roku rządowego programu wsparcia dla geotermii.  Ten program jest istotny tym bardziej, że zainteresowanie wodami i energią geotermalną w Polsce jest coraz większe, jednak dotychczas w niewielkim jedynie stopniu wykorzystywane są ich zasoby.

W Kongresie wzięło udział ponad 160 uczestników. Reprezentowane były wszystkie wiodące ośrodki naukowe, badawcze, firmy geologiczne, geofizyczne, wiertnicze, usługowe i inne związane z sektorem geotermii w kraju. Należy podkreślić zaangażowanie i aktywny udział przedstawicieli wszystkich ciepłowni geotermalnych, wielu ośrodków rekreacyjnych. Uczestniczyli także i wygłosili kluczowe referaty reprezentanci ministerstw, NFOŚiGW, WFOŚiGW w Łodzi i Warszawie, administracji rządowej i samorządowej.

Program obejmował sesje plenarne, panelowe, techniczne, sesje z udziałem firm działających w branży geotermalnej, sesję posterową, sesję informacyjną dot. Europejskiego Kongresu Geotermalnego 2016 (we wrześniu b.r. w Strasburgu), dyskusję dot. kierunków badań geotermalnych, wizytę w obiektach geotermalnych w Mszczonowie, a także sesję okolicznościową z okazji 10-lecia Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego. Podczas Kongresu przedstawiono w sumie ok. 70 referatów. Zostały one opublikowane w dwóch tomach recenzowanego czasopisma naukowego  „Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój”.

Umiejscowienie Kongresu w Mszczonowie dało także okazję poznania, jak w tamtejszej „Geotermii” stale i konsekwentnie pogłębiany jest odzysk ciepła z „tylko” 40-stopniowej wody geotermalnej i jej wielokierunkowe zagospodarowanie. Jest to bardzo dobry przykład  dla Polski i innych krajów efektywności energetycznej i innowacyjności realizowanych dzięki geotermii przez przedsiębiorstwo, które niedawno obchodziło 20-lecie działalności.

Podczas sesji inauguracyjnej „Geotermia w Polsce w perspektywie krajowej i unijnej” przedstawiono kluczowe dla Kongresu i bieżącej sytuacji referaty, rozpoczynając od nakreślenia przez prezes PSG stanu i perspektyw wykorzystania energii geotermalnej w Polsce na tle Europy, a następnie informacji na temat rozwoju geotermii w naszym kraju z perspektywy  działań Ministerstwa Środowiska (przedstawionych przez M. Mazurowskiego – zastępcę dyrektora Departamentu Geologii i Koncesji Geologicznych, który odczytał również list skierowany do uczestników Kongresu przez prof. M. Oriona Jędryska – wiceministra i Głównego Geologa Kraju) i Ministerstwa Energii (przedstawionych przez  M. Radziszewskiego – naczelnika Departamentu Energii Odnawialnej) oraz referatu na temat finansowania geotermii w Polsce ze środków krajowych i unijnych (przedstawionych przez R. Wójcika – zastępcę prezesa NFOŚiGW i B. Kuś – kierownik Wydziału Górnictwa i Geologii w Departamencie Ochrony Ziemi)  – były to szczególnie oczekiwane informacje co do zamierzeń i decyzji rządowych podjętych w tym roku w odniesieniu do geotermii, zwłaszcza programu wsparcia jej rozwoju. Tym bardziej, że najbardziej reprezentatywna grupa adresatów tych decyzji była obecna właśnie na tym Kongresie. Decyzje te przekładać się będą także na możliwości finansowania geotermii z programów  Wojewódzkich Funduszy  Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej i innych, o czym mówili wiceprezesi WFOŚiGW z Łodzi i Warszawy – B.C. Dzierżek i A. Daniluk, a w trzecim dniu Kongresu także E.J. Orzełowska – wicemarszałek Województwa Mazowieckiego.

Uczestnicy Kongresu – zarówno przedstawiciele już pracujących instalacji, jak i zainteresowani inwestorzy – bardzo pozytywnie przyjęli uruchomiony w 2016 r. przez NFOŚiGW program wsparcia rozwoju geotermii. Sygnalizowali jednocześnie, że dla jego jak najbardziej efektywnego spożytkowania przydatne byłyby dalsze działania, które wraz z tym programem  tworzyłyby stabilny system.  Na niektóre istotne elementy w tym zakresie wskazywał na zakończenie sesji inauguracyjnej m.in. prof. W. Górecki – członek honorowy PSG (wątek ten przewijał się też w innych referatach i dyskusjach podczas Kongresu znajdując wyraz także we Wnioskach /będą wkrótce dostępne na stronie internetowej PSG/). Wyrażono nadzieję, że program przyczyni się do wzrostu wykorzystania zasobów energii geotermalnej w Polsce (obecnie jesteśmy dopiero na 14. miejscu w Europie pod względem zastosowań bezpośrednich).

Interesującym punktem programu był referat na temat rynku  i obecnego stanu zagospodarowania energii geotermalnej w Niemczech, który przedstawił G. Dilger – członek Zarządu  Niemieckiej Asocjacji  Geotermalnej. Udział tego prelegenta to także efekt zacieśniających się międzynarodowych kontaktów PSG i współpracujących środowisk (czego rezultatem będzie m.in. status Polski jako „Partner country” oraz przygotowywane przez obie organizacje sesje dot. geotermii w Polsce, a także plenarne wystąpienie prezes PSG (Key note) podczas Niemieckiego Kongresu Geotermalnego na przełomie listopada i grudnia b.r.).

Duży oddźwięk wzbudziły sesje plenarne:

– z udziałem przedsiębiorców z branży geotermalnej – operatorów ciepłowni geotermalnych pt.  „Geotermia w Polsce – zasady odpowiedzialnego biznesu, osiągnięcia, doświadczenia, plany, problemy, propozycje”,

– prezentująca prace i doświadczenia firm z branży geotermalnej zaangażowanych w Kongres,

– sygnalizujące kierunki badań i technologii geotermalnych w świetle Europejskiego Kongresu Geotermalnego 2016 i  wynikające stąd wnioski dla Polski,

a także sesja panelowa „Pompy ciepła w geotermii” do której zaproszono specjalistów – praktyków
i naukowców zajmujących się pompami ciepła i tzw. „płytką geotermią z organizacji branżowych, firm i instytucji naukowo-badawczych.

Na szczególne pokreślenie zasługuje m.in. fakt, że informacje i dane przedstawione przez działające w Polsce ciepłownie geotermalne jak i porównanie cen ciepła z geotermii i źródeł tradycyjnych potwierdzają, że są one najbardziej efektywne spośród instalacji grzewczych stosujących OZE. Jest to ważny argument, że geotermia zasługuje na bardziej znaczące miejsce w grupie OZE, decyzjach gospodarczych i politycznych w Polsce.

Podczas sesji „Badania i technologie geotermalne w świetle Europejskiego Kongresu Geotermalnego 2016 – wnioski dla Polski” jego uczestnicy podzielili się najnowszymi informacjami na temat stanu rozwoju, badań, technologii, preferowanych kierunków, technologii i perspektyw rozwoju geotermii w Europie, wskazali na kluczową rolę współpracy sektora nauki i przemysłu dla postępu i innowacyjności tej dziedziny, a także finansowania badań i prac rozwojowych. Skonfrontowano je z obecnym stanem badań i wykorzystania geotermii w Polsce.  Przykłady innych krajów powinny być  zastosowane w Polsce, aby geotermia mogła się szybciej rozwijać i efektywnie zagospodarować przeznaczone ostatnio znaczące środki finansowe. Niektórzy uczestnicy Kongresu podzielili się ponadto informacjami dot. niektórych realizowanych i planowanych projektów geotermalnych w Polsce.

Sesje techniczne dotyczyły szerokiej i różnorodnej geotermalnej tematyki zarówno badawczej jak i praktycznej (technologicznej):

– Potencjał i możliwości zagospodarowania wód i energii geotermalnej w Polsce,

– Badania wód i systemów geotermalnych,

– Eksploatacja i zagospodarowanie wód i energii geotermalnej,

– Uwarunkowania socjologiczno–ekonomiczne  wykorzystania wód i energii geotermalnej,

– Płytka geotermia, pompy ciepła,

– Technologie binarne – warunki, perspektywy w Polsce do produkcji ciepła i energii elektrycznej przy zastosowaniu wód / energii geotermalnej.

Wielu uczestników wzięło udział w wizycie w obiektach Geotermii Mazowieckiej S.A. i skorzystało z możliwości relaksu w „Termach Mszczonów”.

Podczas Kongresu odbyły się ponadto warsztaty projektu unijnego “Knowledge Inventory for Hydrogeology Research”  (Kindra), w trakcie których  przedstawiono m.in. Ramową Dyrektywę Wodną z punktu widzenia roli krajów członkowskich UE w osiągnięciu i utrzymaniu dobrego stanu oraz potencjału wód (także geotermalnych), dostępność informacji o wodach podziemnych w Polsce na tle innych krajów europejskich, wskazano na modelowanie numeryczne jako narzędzie badań hydrogeologicznych i geotermalnych. Warsztaty przygotowało Polskie Stowarzyszenie Wyceny Złóż Kopalin we współpracy z IGSMiE PAN.

W pierwszym dniu Kongresu odbyła się sesja z okazji 10-lecia PSG. Wygłoszono okolicznościowy referat przedstawiający genezę, najważniejsze fakty i osiągnięcia w dotychczasowej działalności Stowarzyszenia. Uczestnicy Sesji oraz przedstawiciele licznych instytucji podkreślili  w listach gratulacyjnych z tej okazji znaczące osiągnięcia PSG w zakresie rzetelnego informowania na temat zasobów i możliwości wykorzystania energii geotermalnej w Polsce,  popularyzacji zagadnień z nią związanych, integracji i wspólnych działań środowisk geotermalnych oraz w konsekwentnym działaniu dla przełamywania barier i optymalnego rozwoju geotermii w Polsce. Podczas tej sesji uroczyście wręczono Medale Honorowe PSG im. Erazma Syksta kilku zasłużonym dla geotermii w Polsce przedsiębiorstwom i instytucjom naukowym: Geotermii Pyrzyce Sp. z o.o., Geotermii Uniejów im. St. Olasa Sp. z o.o., Instytutowi Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie oraz Wydziałowi Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH w Krakowie. Wymienieni laureaci dołączyli do grona osób i instytucji, które zostały uhonorowane Medalem im. Erazma Syksta w ubiegłych latach. Gwoli informacji – patron Medalu Honorowego PSG był lwowskim lekarzem i prekursorem geotermii, żył i pracował we Lwowie (ur. ok. 1570, zm.1635).

Podczas Kongresu pracowała ośmioosobowa komisja wnioskowa. Wnioski z Kongresu odczytano podczas sesji ceremonii jego zakończenia. Zostaną one przesłane do odpowiednich organów administracji rządowej z perspektywą ich uwzględniania w prowadzonych działaniach i podejmowanych decyzjach, a także współpracy ze środowiskami branżowymi.

W podsumowaniu niniejszej informacji można stwierdzić, że V. Ogólnopolski Kongres Geotermalny – jako najważniejsze cykliczne spotkanie osób, instytucji i firm zaangażowanych w geotermię w Polsce – spełnił zamierzone cele i dobrze  przysłużył się przedstawieniu i podsumowaniu prowadzonych w Polsce w ostatnich latach badań, prac i inwestycji  geotermalnych, wymianie informacji, propozycji, dyskusjom i planom, integracji wielu osób i środowisk.  Miał miejsce w szczególnym roku, w którym ogłoszono rządowy program wsparcia dla geotermii, co powinno przynieść jej szybszy i bardziej dynamiczny rozwój.  Zabiegało o to od wielu lat w różnorodny sposób także Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne i współpracujące środowiska naukowców i praktyków na co dzień pracujących w tej dziedzinie.

Kongres został bardzo pozytywnie oceniony przez jego gości i uczestników za wysoki poziom organizacyjny i merytoryczny. Był spotkaniem dojrzałego już pokolenia pionierów geotermii w Polsce, jak i wielu młodszych osób – naukowców, praktyków, doktorantów, studentów. Dla wszystkich geotermia to nie tylko zawód, ale także pasja, sposób skutecznej realizacji idei zrównoważonego i odpowiedzialnego gospodarowania zasobami naturalnymi w Polsce, co czynią często od wielu już lat.

Beata Kępińska

Prezes Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego

Wnioski w formacie pdf do pobrania tutaj.

Wnioski z V Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego
11.10-13.10.2016 r., Mszczonów

Komisja Wniosków V Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego w składzie:

• Mgr inż. Marek Hajto – przewodniczący,
• Prof. Dr hab. inż. Jacek Banaś,
• Mgr inż. Arkadiusz Biedulski,
• Inż. Zdzisław Bociek,
• Anetta Głuchowska-Masłyk,
• Dr Wiesław Kozdrój,
• Mgr inż. Grzegorz Ryżyński,
• Dr Lesław Skrzypczyk,
• Dr Mariusz Socha

Współpraca: Dr hab. inż. Beata Kępińska, Dr inż. Ewa Kurowska
Przedstawia następujące wnioski z Kongresu:

Wnioski ogólne:

1. V Ogólnopolski Kongres Geotermalny zgromadził około 160 uczestników. Reprezentowane były wszystkie wiodące ośrodki naukowe, badawcze, firmy geologiczne, geofizyczne, wiertnicze i inne związane z sektorem geotermalnym w kraju. Należy podkreślić udział przedstawicieli wszystkich ciepłowni geotermalnych, wielu ośrodków rekreacyjnych. W Kongresie wzięli także udział i wygłosili kluczowe referaty przedstawiciele ministerstw, administracji rządowej i samorządowej.

2. Podczas Kongresu odbyło się kilka ważnych sesji plenarnych, a podczas sesji technicznych i posterowej przedstawiono ponad 60 referatów na wysokim poziomie merytorycznym.

3. Na specjalne podkreślenie zasługuje fakt, że informacje i dane przedstawione przez działające w Polsce ciepłownie geotermalne potwierdzają, że są one najbardziej efektywne spośród instalacji grzewczych stosujących OZE. Jest to ważny argument potwierdzający, że geotermia zasługuje na bardziej znaczące miejsce w grupie OZE oraz na uwagę w procesie podejmowania decyzji gospodarczych i politycznych w Polsce.

4. Po raz pierwszy goszczono przedstawiciela Niemieckiej Asocjacji Geotermalnej (BVG) – pana Gregora Dilgera, który przedstawił referat dotyczący stanu i perspektyw wykorzystania geotermii w Niemczech pt.: Przykład dobrych praktyk w geotermii: „Rynek energii geotermalnej w Niemczech – przykład pomyślnego rozwoju”. Jest to efekt zacieśniającej się współpracy międzynarodowej PSG z organizacjami z innych krajów.

5. Na uwagę zasługuje także m.in. sesja okolicznościowa z okazji jubileuszu 10-lecia Polskiego Stowarzyszenia Geotermicznego. Uczestnicy Kongresu, w tym przedstawiciele AGH, PIG-PIB oraz Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie wskazali na znaczące osiągnięcia Stowarzyszenia w zakresie rzetelnego informowania i popularyzacji zagadnień związanych z geotermią, integracji i wspólnych działań społeczności geotermicznej oraz w konsekwentnym działaniu dla przełamywania barier i optymalnego rozwoju geotermii w Polsce.

6. W trakcie Kongresu wręczono Medale Honorowe PSG im. Erazma Syksta na ręce przedstawicieli:
– Geotermii Pyrzyce Sp. z o.o. – w roku Jubileuszu 20-lecia działalności,
– Geotermii Uniejów im. St. Olasa sp. z.o.o. – w 15-lecie pracy geotermalnej sieci grzewczej,
– Instytutowi Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN w Krakowie – w roku Jubileuszu 30-lecia działalności,
– Wydziałowi Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska AGH w Krakowie – w roku Jubileuszu 70-lecia działalności.

7. V OKG wnosi do Zarządu PSG o wystąpienie do Prezes Rady Ministrów w sprawie uwzględnienia wniosków dotyczących rozwoju geotermii w pracach właściwych ministerstw i agend rządowych (co przedstawiono odrębnie w załączonym projekcie Apelu).

Wnioski szczegółowe:

1. Uczestnicy Kongresu bardzo pozytywnie przyjęli uruchomiony przez NFOŚiGW program dofinansowania pierwszych odwiertów poszukiwawczych. Tym niemniej, aby został on efektywnie wykorzystany, a geotermia stała się istotnym składnikiem miksu energetycznego, niezbędne są dalsze działania ze strony rządu, w szczególności:

a) objęcie produkcji ciepła na bazie geotermii systemem wsparcia analogicznym do innych źródeł OZE (np. poprzez certyfikaty lub system aukcyjny),

b) umożliwienie operatorom ciepłowni geotermalnych stosowania taryf opartych o ceny referencyjne,

c) wprowadzenie obowiązku przyłączania instalacji geotermalnych do sieci ciepłowniczych na obiegu powrotnym,

Generalnie – dla właściwego spożytkowania ww. programu i rozwoju geotermii istotne są:

d) finansowanie ze środków publicznych projektów, które będą najlepiej rokować na etapie realizacji i długoletniej pracy (taki wybór ułatwiłaby w dużej mierze realizacja Koncepcji Rozwoju Geotermii w Miastach proponowana przez PSG),

e) powołanie Funduszu Ubezpieczenia Ryzyka Geologicznego (krótkoterminowego – na etapie poszukiwawczym, długoterminowego – na etapie eksploatacyjnym). Jego brak jest poważną barierą dla rozwoju geotermii (zwłaszcza głębokiej), może też poważnie ograniczyć efektywność i trwałość wydatkowania środków z uruchomionego programu publicznego wsparcia dla geotermii,

f) sprzyjające zapisy m.in. w ustawie dot. OZE, zmiany w in. przepisach (niektóre propozycje podano w pkt. a-c). Powyższe elementy, wraz z uruchomionym przez NFOŚiGW programem wsparcia, tworzyłyby stabilny system dla długofalowego rozwoju geotermii w Polsce.

2. Przy ocenie wniosków o dotację lub inne formy wsparcia finansowego ze środków publicznych w zakresie prac geologicznych ukierunkowanych na geotermię, w tym wierceń, postuluje się bezwzględnie uwzględniać kryteria techniczne i technologiczne, w tym m.in. wykorzystanie nowoczesnych materiałów konstrukcyjnych, środki i technologie ograniczające ewentualnie zjawiska korozji i wytrącania wtórnych substancji, prowadzących do ograniczania żywotności instalacji, kolmatacji, spadku produkcyjności i chłonności otworów i układów geotermalnych,

3. W świetle spodziewanego rozwoju geotermii w Polsce zasadna staje się organizacja właściwego zaplecza techniczno-rozwojowego wspomagającego inwestorów, a także operatorów poszczególnych instalacji na różnych etapach przygotowania, realizacji i pracy instalacji (innowacyjne, sprawdzone rozwiązania z wykorzystaniem i we współpracy najlepszych praktyk i doświadczeń krajowych i zagranicznych),

4. Uczestnicy Kongresu popierają kontynuowanie przez Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne działań zmierzających do rozwoju wykorzystania głębokiej i płytkiej energii geotermalnej w miastach, w tym w istniejących sieciach c.o. Posiadane przez Polskę zasoby geotermalne wręcz narzucają konieczność, aby kierunek ten stał się elementem ogólnokrajowej strategii rozwoju energetyki, i został uwzględniony m.in. w „Polityce Energetycznej Polski do 2050 roku” oraz opracowywanej „Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju”,

5. Uczestnicy Kongresu postulują, aby Zarząd PSG wystosował pismo adresowane do ministerstw właściwych ds. energii i środowiska oraz do prezesa NFOŚiGW z propozycją uruchomienia programu (wprowadzenia wymogu) mającego na celu pozyskiwanie dodatkowych informacji hydrogeologicznych i geotermicznych, w tym poprzez opróbowywanie głębokich poziomów wodonośnych i pomiary termiczne w nowych otworach wiertniczych realizowanych przez spółki ze znaczącym udziałem kapitałowym Skarbu Państwa (w tym PGNiG S.A, ORLEN S.A., KGHM S.A. i innych). Dane te mogą stanowić istotne źródło informacji o występowaniu i parametrach potencjalnych ujęć wód termalnych w miejscach słabo dotychczas rozpoznanych,

6. Celem zwiększenia potencjału dostępnych danych geologicznych, hydrogeologicznych, geofizycznych dla projektantów i wykonawców prac rozwojowych i badawczych w dziedzinie geologii, hydrogeologii, geotermii wnioskujemy do PGNiG S.A. o udostępnianie poprzez np. NAG informacji z archiwalnych głębokich wierceń geologicznych wykonanych przez tę firmę,

7. Uczestnicy Kongresu zwracają uwagę na konieczność wprowadzenia zmian w Prawie Geologicznym i Górniczym oraz innych stosownych aktach prawnych w standaryzacji nazewnictwa i definicjach dotyczących zagadnień związanych z geotermią, w tym:
– wprowadzenia nazwy „woda geotermalna” jako terminu formalnie obowiązującego,
– uściślenia pojęć potencjału geotermalnego,
– określenia zasad oceny zasobów oraz sposobu raportowania ich wielkości zgodnie z zaleceniami Europejskiej Komisji Gospodarczej (UNECE).

Proponowane zmiany ułatwią współpracę międzynarodową, w tym wymianę informacji w zakresie możliwości wykorzystania istniejącego potencjału geotermalnego w Polsce oraz usprawnią przepływ tej informacji, w tym ocenę ryzyka geologicznego związanego z wierceniami, które mogą być istotne z punktu widzenia instytucji finansujących przedsięwzięcia geotermalne (w tym banki) oraz reasekuracji ryzyka prac geologicznych przez towarzystwa ubezpieczeniowe.

8. Dla efektywnego spożytkowywania środków przeznaczanych na naukę i inwestycje geotermalne niezbędne jest, aby badania i ich wyniki były przedmiotem zainteresowania i wdrożeń przez przedsiębiorców i inwestorów – obecnie nie jest to regułą,

9. Postuluje się upowszechnienie wyników badań sfinansowanych ze środków publicznych, przez m. in.: MŚ, MNiSW, NCBIR, w ostatnich latach opracowań dot. perspektywicznych lokalizacji i metodyki postępowania w projektowaniu instalacji geotermalnych, w tym binarnych dla produkcji energii cieplnej i elektrycznej w polskich warunkach geotermalnych. Jest to bowiem czynnik zwiększający szanse m.in. na efektywne wykorzystanie środków przeznaczonych w 2016 r. na rozwój wykorzystania energii geotermalnej w Polsce,

10. Z punktu widzenia potrzeb środowiska gospodarczego i samorządowego Dolnego Śląska niezbędne jest wykonanie Atlasu zasobów wód i energii geotermalnej Sudetów i Przedgórza Sudeckiego jako syntetycznego opracowania wyników badań z dziedziny geologii, hydrogeologii i geofizyki, prezentującego pełne spektrum rozpoznania i potencjalnego występowania wód geotermalnych pod kątem ich ujmowania i zagospodarowania przez przyszłych inwestorów. Atlas będzie pierwszym tego rodzaju opracowaniem na przedmiotowym obszarze, stanowiącym cenne źródło informacji dla władz samorządowych i administracji państwowej, w celu kształtowania rozwoju regionu dolnośląskiego w kierunku użytkowania odnawialnych zasobów wód geotermalnych. Wykonanie opracowania stanowić będzie zamknięcie cyklu prac monografii atlasów zasobów wód geotermalnych opracowanych dla kraju,

11. Uczestnicy Kongresu wnioskują do Zarządu PSG o podjęcie działań w celu promowania dostępu do informacji dotyczących „płytkiej geotermii”. Postulują utworzenie we współpracy z innymi podmiotami kanału informacyjnego – bazy linków do zasobów PORT PC oraz baz danych geologicznych Państwowej Służby Geologicznej i hydrogeologicznej oraz podmiotów naukowych. Dzięki temu powstanie węzeł informacyjny na stronach PSG umożliwiający szybki dostęp do informacji dotyczącej geotermii niskotemperaturowej,

12. Istnieje pilna konieczność podniesienia jakości prowadzonych w Polsce robót geologicznych i kwalifikacji ich wykonawców w zakresie wykonywania otworowych wymienników ciepła dla potrzeb gruntowych pomp ciepła (np. poprzez promowanie wytycznych Polskiej Organizacji Rozwoju Technologii Pomp Ciepła),

13. Niezbędne są także działania w zakresie szerszego informowania, o wykorzystaniu pomp ciepła (zarówno małej jak i dużej mocy) zarówno do „odnawialnego” ogrzewania jak i chłodzenia obiektów budowlanych. Ze względu na zmianę warunków technicznych w budownictwie i wzrastające zapotrzebowanie nowoprojektowanych obiektów na chłód konieczne jest promowanie zarówno „odnawialnego” ogrzewania jak i chłodzenia budowli poprzez systemy geotermii niskotemperaturowej oparte o gruntowe pompy ciepła,

14. Brak ogólnokrajowych map potencjału oraz uwarunkowań środowiskowych i hydrogeologicznych dla potrzeb geotermii niskotemperaturowej ogranicza promocję i rozwój geotermalnych pomp ciepła (GPC) w Polsce. Zasoby danych geologicznych i hydrogeologicznych PIG–PIB oraz materiały archiwalne Narodowego Archiwum Geologicznego stanowią doskonały materiał wyjściowy do numerycznego przetworzenia informacji o podłożu skalnym naszego kraju i wykonania seryjnych lub nieseryjnych map potencjału geotermii niskotemperaturowej i uwarunkowań środowiskowych i hydrogeologicznych. Potrzeba wykonania takich map jest sygnalizowana zarówno przez organizacje branżowe (w tym PORT PC) jak i przedstawicieli administracji geologicznej zatwierdzających projekty robót geologicznych wykonywanych dla potrzeb wykorzystania ciepła Ziemi. Wnioskuje się do właściwych organów o włączenie opracowania map potencjału płytkiej geotermii do grupy działań priorytetowych w zakresie wsparcia rozwoju odnawialnych źródeł energii,

15. Dokumentowanie prac geologicznych związanych z instalacją geotermalnych pomp ciepła powinno być obowiązkowe, niezależnie od głębokości otworu wiertniczego dla gruntowego wymiennika ciepła. W związku z tym uczestnicy Kongresu wnioskują o wprowadzenie zmian do ustawy Prawo Geologiczne i Górnicze polegających na usunięciu zapisów umożliwiających wykonywanie otworów wiertniczych do 30 m głębokości w celu wykorzystania ciepła Ziemi bez uzyskania odpowiedniego zezwolenia i wymogu udokumentowania prac,

16. Uczestnicy wyrażają słowa podziękowania wszystkim organizatorom Kongresu za bardzo wysoki poziom techniczny i merytoryczny. Dziękują także patronom honorowym, sponsorom, firmom i wszystkim osobom, które włączyły się w jego pomyślna organizację i przebieg, spełnienie założonych celów i oczekiwań.

/ Komisja Wniosków V OKG /
Mszczonów, 13.10.2016

– SESJA POSTEROWA – informacje

– SESJE TECHNICZNE – informacje dla autorów

– SESJE TECHNICZNE – informacje dla prowadzących

Poprzednie Kongresy odbyły się w latach 2007, 2009, 2011 i 2013. Były to najważniejsze krajowe spotkania środowiska naukowców i praktyków związanych z geotermią, które przysłużyły się przeglądowi stanu rozwoju, doświadczeń i perspektyw geotermii w naszym kraju, zintegrowały wiele osób i środowisk. Czas zatem na V Ogólnopolski Kongres Geotermalny.

POBIERZ KOMUNIKAT

POBIERZ WZÓR TŁA PREZENTACJI

CZAS: 11-13 października 2016 r.

MIEJSCE: Mszczonów, Hotel Panorama, ul. Tarczyńska 109a

V Ogólnopolski Kongres Geotermalny, 11 – 13.10.2016 r., Mszczonów

PROGRAM Kongresu (szczegóły w przygotowaniu, możliwe uzupełnienia i korekty)

POBIERZ AKTUALNY PROGRAM TUTAJ

* Wymiary posteru: Patrz: Sesja posterowa –  informacje

Autorzy posterów proszeni są o ich umieszczenie na tablicach obok sali konferencyjnych do godz. 13.45  w pierwszym dniu Kongresu (11.10.2016 r.).

Komitet Honorowy:

• Mgr inż. Józef Grzegorz Kurek – Burmistrz Mszczonowa,
• Dr hab. Andrzej Gąsiewicz, Prof. PIG-PIB – Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy,
• Prof. dr hab. Jan Dowgiałło – Instytut Nauk Geologicznych PAN, Członek Honorowy PSG,
• Prof. dr hab. inż. Wojciech Górecki – AGH Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska, Członek Honorowy PSG,
• Prof. dr hab. inż. Roman Ney – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, Członek Honorowy PSG,
• Prof. dr hab. inż. Władysław Nowak – Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki, Członek Honorowy PSG,
• Prof. dr hab. Eugeniusz Mokrzycki – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN,
• Prof. dr hab. inż. Jacek Matyszkiewicz – AGH Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska,
• Dr hab. inż. Michał Stefaniuk, Prof. AGH – AGH Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska,
• Prof. dr hab. inż. Andrzej Szczepański – AGH Wydział Geologii Geofizyki i Ochrony Środowiska,
• Dr hab. inż. Józef Chowaniec, Prof. PIG-PIB – Oddział Karpacki PIG-PIB,
• Prof. dr hab. inż. Wojciech Ciężkowski – Politechnika Wrocławska Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii,
• Prof. dr hab. inż. Andrzej Stachel –  Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Wydział Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki,
• Prof. dr hab. inż. Jacek Banaś – AGH Wydział Odlewnictwa,
• Dr Janusz Wrona – Ministerstwo Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej – Departament Rybołówstwa,
• Dr Teresa Latour – Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego – Państwowy Zakład Higieny,
• Mgr inż. Bogusław Szemioth – Konsul Honorowy Islandii w Warszawie.

Komitet Naukowy:

• Dr hab. inż. Antoni Barbacki – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN,
• Dr hab. inż. Wiesław Bujakowski –  Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, PSG,
• Dr hab. inż. Aleksandra Borsukiewicz-Gozdur – Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny, Wydział  Inżynierii Mechanicznej i Mechatroniki,
• Mgr inż. Barbara Czerwińska – Geofizyka Kraków  SA, PSG,
• Mgr inż. Marek Hajto – AGH Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Surowców Energetycznych, PSG,
• Dr inż. Mirosław Janowski – AGH Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska Katedra Surowców Energetycznych,
• Dr hab. inż. Beata Kępińska, Prof. IGSMiE PAN – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, PSG,
• Dr Barbara Kiełczawa – Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii,
• Dr Maciej Kłonowski – PIG-PIB Oddział Dolnośląski,
• Dr inż. Wiesław Kozdrój – PIG-PIB Oddział Dolnośląski,
• Dr hab. Arkadiusz Krawiec – Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu,
• Dr inż. Piotr Kubski – Politechnika Gdańska,
• Dr Ewa Kurowska – Uniwersytet Śląski, Wydział Nauk o Ziemi, PSG,
• Dr inż. Elżbieta Liber-Makowska – Politechnika Wrocławska, Wydział Geoinżynierii, Górnictwa i Geologii,
• Prof. dr hab. inż. Stanisław Nagy – AGH Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Inżynierii Gazowniczej,
• Dr inż. Bogdan Noga – Uniwersytet Technologiczno-Humanistyczny, Wydział Mechaniczny, Radom,
• Prof. dr hab. inż. Stanisław Ostaficzuk – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN,
• Dr hab. inż. Leszek Pająk – Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN,
• Dr hab. Adam Porowski – Instytut Nauk Geologicznych PAN,
• Dr Lesław Skrzypczyk – Państwowy Instytut Geologiczny – Państwowy Instytut Badawczy,
• Dr inż. Aneta Sapińska-Śliwa – AGH Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Wiertnictwa i  Geoinżynierii,
• Dr Karolina Smętkiewicz – Urząd Miasta i Gminy Uniejów,
• Dr inż. Anna Sowiżdżał – AGH Wydział Geologii, Geofizyki i Ochrony Środowiska, Katedra Surowców Energetycznych, PSG,
• Dr hab. inż. Tomasz Śliwa – AGH Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu, Katedra Wiertnictwa i Geoinżynierii,
• Dr hab. inż. Barbara Tomaszewska –  Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energią PAN, PSG,
• Dr inż. Beata Wiktorowicz – Oddział Świętokrzyski PIG-PIB.

Komitet Organizacyjny:

• Mgr inż. Marek Balcer –  Geotermia Mazowiecka S.A., PSG,
• Mgr Jadwiga Barbulant – Urząd Miasta i Gminy Mszczonów,
• Mgr inż. Grzegorz Burek – GLOBEnergia, PSG,
• Mgr inż. Marek Hajto – AGH WGGiOŚ Katedra Surowców Energetycznych, PSG,
• Mgr inż. Michał Kaczmarczyk – GLOBEnergia, AGH WGGiOŚ Katedra Surowców Energetycznych, PSG,
• Mgr Aleksandra Kasztelewicz – IGSMiE PAN, PSG,
• Dr hab. inż. Beata Kępińska, Prof. IGSMiE PAN – IGSMiE PAN, PSG,
• Mgr inż. Stanisław Kulik – Geotermia Pyrzyce Sp. z o.o., PSG,
• Dr inż. Anna Sowiżdżał – AGH WGGiOŚ Katedra Surowców Energetycznych, PSG,
• Mgr inż. Monika Szczygieł – AGH WGGiOŚ Katedra Surowców Energetycznych, PSG.

V Ogólnopolski Kongres Geotermalny odbył się w Mszczonowie. Miasto znane jest zarówno z prężnej działalności gospodarczej, jak z faktu, że od kilkunastu lat stosowane są wszechstronnie wody geotermalne: do celów grzewczych, pitnych, a następnie także do rekreacji. Jest to bardzo udany przykład wszechstronnego zagospodarowania wód i energii geotermalnej w szerokim zakresie temperatur i do różnych celów.

W rejonie Niżu Polskiego, gdzie odbył się V OKG, także dwie inne miejscowości posiadają geotermalne sieci grzewcze, ośrodki rekreacyjne i lecznicze. Są też takie, gdzie projekty w tym zakresie są w różnych etapach zaawansowania. Niektóre z nich znalazły się w programie wyjazdowej sesji technicznej.

Uczestnicy Kongresu otrzymali egzemplarze recenzowanego czasopisma „Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój” zawierające referaty autorów zainteresowanych publikacją, a także abstrakty pozostałych tematów zgłoszonych na Kongres w formie drukowanej lub na nośniku elektronicznym. TPGGiZR jest notowana na Liście czasopism MNiSW (6 pkt/artykuł).

Opłata obejmowała udział w sesjach Kongresu w dniach 11–13.10.2016, materiały kongresowe, posiłki od obiadu 11.10.2016 do obiadu 13.10.2016 r.

Opłata nie obejmowała noclegów oraz pokongresowej sesji wyjazdowej.

• Uczestnicy: 1200 zł (Obowiązuje opłata preferencyjna)
• Uczestnicy – Członkowie PSG**: 1100 zł (Obowiązuje opłata preferencyjna)
• Studenci i doktoranci: 549,00 zł (Obowiązuje opłata preferencyjna)

*Opłata zawiera VAT

**Dotyczy członków PSG regularnie opłacających składki

Noclegi: uczestnicy Kongresu rezerwują samodzielnie według własnych preferencji. Hotel Panorama zapewnia rabaty na hasło KONGRES, nocleg po rabacie ze śniadaniem

• POKOJE DWUOSOBOWE dla 1 osoby 197 PLN
• POKOJE DWUOSOBOWE (hotel i chata) 244 PLN
• POKOJE TRZYOSOBOWE (hotel i chata) 327 PLN

Rezerwacje tel. +48 (46) 857 60 60, e-mail: recepcja@hpm.com.pl. Liczba miejsc ograniczona.

Inne możliwości zakwaterowania w Mszczonowie lub okolicach:

• Artis Loft Hotel
  Radziejowice-Parcel
  ul. Boczna 18

  96-325 Radziejowice
  tel: (22) 256 97 56
  kom: +48 504 991 148
  adres e-mail: hotel@artis-loft.pl
  strona www: artis-loft.pl

• Hotel Afrodyta Business & SPA
  ul. Letniskowa 4a
  Tartak Brzózki
  96-325 Radziejowice
  tel: (46) 85 77 405
  kom: +48 603 773 010
  adres e-mail: biuro@afrodytaspa.pl
  strona www: afrodytaspa.pl
  
• Gościniec Kuklówka
  ul. Grodziska 5
  96-325 Radziejowice
  tel: (46) 857 75 94/ (46) 857 77 27
  adres e-mail: gosciniec@kuklowka.pl
  strona www: kuklowka.pl
• „Dom Gościnny”
  ul. Główna 10
  96-325 Radziejowice
  tel: (46) 857 72 71
  kom: +48 608 512 659
  adres e-mail: domgoscinny@wp.pl
  strona www: domgoscinny.pl

Szanowni Autorzy,

PODSTAWOWE INFORMACJE DOT. SESJI POSTEROWEJ DO POBRANIA TUTAJ

Dziękujemy za zgłoszenie referatów na V OKG jako postery. Będą one wystawione podczas całego Kongresu w dniach 11–13 października 2016 r.

Ich krótka prezentacja dla wszystkich uczestników Kongresu jest planowana na 12 października (godz. 10.00–10.30) – prosimy Autorów posterów o przedstawienie w tym czasie krótkich informacji ustnych o ich treści (1–2 min.) i obecność przy swoich posterach.

Autorzy proszeni są także o obecność przy posterach podczas przerw w trakcie Kongresu, aby umożliwić bezpośrednie rozmowy i dyskusje z zainteresowanymi osobami.

Abstrakty i artykuły dotyczące tematyki prezentowanej na posterach będą opublikowane w dwóch tomach półrocznika „Technika Poszukiwań Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój” (2016).

Montaż posterów:

Postery powinny być umieszczone w pierwszym dniu Kongresu (11.10 br.) najpóźniej do przerwy obiadowej na przygotowanych ściankach we wskazanej przez organizatorów sali,
a usunięte w ostatnim dniu Kongresu (13.10 br.).

Miejsce umieszczenia każdego posteru na ściance będzie oznaczone numerem, który odpowiada jego numerowi w programie V OKG.

Organizatorzy przygotują materiał niezbędny do montażu posterów.

Wymiary posteru (maksymalne):

Szerokość –  70 cm

Wysokość – 100 cm

Minimalna wielkość czcionki:

20 font (tekst powinien być czytelny z odległości 1 m)

Znak graficzny Kongresu:

Prosimy Autorów o umieszczenie na posterze znaku graficznego Kongresu (do pobrania tutaj)

Dalsze informacje:

Sekretariat V OKG:

E-mail: j.lis@globenergia.pl, m.kaczmarczyk@globenergia.pl

Telefon: +48 606 367 564

Szanowni Autorzy,

PODSTAWOWE INFORMACJE DOT. SESJI TECHNICZNYCH DO POBRANIA TUTAJ

Dziękujemy za zgłoszenie referatów, które będą przedstawione podczas sesji technicznych V OKG (program Kongresu: tutaj). Abstrakty i artykuły dotyczące tematyki prezentowanej podczas sesji technicznych będą opublikowane w dwóch tomach półrocznika  „Technika Poszukiwań  Geologicznych. Geotermia i Zrównoważony Rozwój” (2016), a następnie  przekazane Autorom i Uczestnikom Kongresu.

Autorów referatów prosimy o uwzględnienie poniższych wskazówek dotyczących czasu trwania i formy przygotowania prezentacji na sesje techniczne Kongresu.

Czas prezentacji:

Maksymalny czas trwania każdej z prezentacji wynosi 20 minut, w tym:

– 1   min. – przedstawienie Autora/ów przez prowadzących sesję,

– 15 min. –  przedstawienie referatu przez Autora,

– 4   min. –  pytania, dyskusja.

Prosimy Autorów i prowadzących sesje o przestrzeganie czasu trwania prezentacji tak, aby wszystkie referaty podczas równoległych sesji rozpoczynały się i kończyły jednocześnie.

Wymagania techniczne:

Format prezentacji:

Format PowerPoint (+ wersja 1995 – 2010)

Układ tekstu:

– maksymalnie 6 – 8 słów w wierszu

– maksymalnie 6 – 8  wierszy w jednym slajdzie

– preferowany układ poziomy tekstów

Wzorzec slajdów: Prosimy Autorów o korzystanie z wzorca slajdów (do pobrania tutaj)

Dostarczenie prezentacji do Organizatorów:

Prosimy o przesłanie e-mailem prezentacji jako ppt lub pptx i jako pdf na adres Organizatorów Kongresu:

j.lis@globenergia.pl, m.kaczmarczyk@globenergia.pl

do 7 października włącznie.

W wyjątkowych przypadkach prosimy o ich przekazanie Organizatorom podczas bezpośredniej rejestracji na Kongres.

Prosimy Autorów o przywiezienie ze sobą zapasowej / rezerwowej kopii prezentacji.

Podczas Kongresu będzie możliwość wymiany wcześniej przesłanej prezentacji na nowszą wersję – w takim przypadku Autorzy są proszeni o kontakt z Organizatorami lub z prowadzącym najpóźniej na godzinę przed rozpoczęciem sesji podczas której będzie przedstawiana taka prezentacja.

Dalsze informacje:

Sekretariat V OKG:

E-mail: j.lis@globenergia.pl, m.kaczmarczyk@globenergia.pl.

Telefon: +48 606 367 564

Szanowni Państwo

PODSTAWOWE INFORMACJE DOT. PROWADZENIA SESJI TECHNICZNYCH DO POBRANIA TUTAJ

Dziękujemy za przyjęcie zaproszenia do prowadzenia sesji technicznych podczas V OKG

(program Kongresu znajduje się powyżej).

Prosimy Państwa o następujące czynności:

– wcześniejsze zapoznanie się z programem prowadzonej sesji,

– przyjście 10 minut wcześniej do sali, gdzie odbywać się będzie prowadzona  przez Państwa
sesja techniczna,

– upewnienie się, czy wszyscy referenci są obecni w sali konferencyjnej,

– upewnienie się, czy wszystkie prezentacje są umieszczone na komputerze / laptopie
(pomoc w obsłudze technicznej urządzeń będzie zapewniona ze strony Organizatorów),

– przedstawienie referentów przed każdą prezentacją,

– moderowanie pytań i dyskusji po zakończeniu prezentacji (w razie potrzeby inicjowanie
dyskusji),

– kontrolowanie czasu trwania poszczególnych prezentacji.

Czas prezentacji podczas sesji technicznych:

Maksymalny czas trwania każdej z prezentacji wynosi 20 minut, w tym:

– 1   min. – przedstawienie Autora/ów przez Prowadzących sesję,

– 15 min. –  przedstawienie referatu przez Autora,

– 4   min. –  pytania, dyskusja (moderowane przez Prowadzących sesję).

Prosimy Prowadzących sesje o przestrzeganie czasu trwania poszczególnych prezentacji tak, aby wszystkie referaty podczas równoległych sesji rozpoczynały się i kończyły jednocześnie.

(Szczegółowe wskazówki dla referentów są podane na stronie Kongresu. Były też przesłane do wszystkich Autorów).

Dalsze informacje:

W przypadku potrzeby dalszych informacji, prosimy o kontakt z Sekretariatem V OKG:

Telefon: +48 606 367 564

E‐mail: j.lis@globenergia.pl; bkepinska@interia.pl

Kontakt z Sekretariatem V Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego

Redakcja GLOBEnergia, Justyna Lis

redakcja@globenergia.pl

tel: +48 12 654 52 12

kom: 606 367 564

Uczestnicy IV Ogólnopolskiego Kongresu Geotermalnego, Zakopane 2013

(fot. archiwum Polskie Stowarzyszenie Geotermiczne)