Co wpływa na wydajność pompy ciepła? To musisz wiedzieć przed zakupem

Pompy ciepła stają się coraz popularniejszym rozwiązaniem do ogrzewania budynków, jednak ich rzeczywista wydajność zależy od wielu czynników. Jakie parametry wpływają na koszty eksploatacji pomp ciepła i kiedy ten system może być bardziej opłacalny niż tradycyjne ogrzewanie, na przykład węglem? Ważne jest, aby nie opierać się na nierealistycznych obietnicach sprzedawców, którzy obiecują absurdalnie niskie rachunki. Rzeczywistość może być bardziej złożona.

Zdjęcie autora: Maciej Bartusik

Maciej Bartusik

redaktor GLOBENERGIA

Podziel się

  • Wydajność pompy ciepła zależy m.in. od rodzaju systemu grzewczego – w niskotemperaturowych systemach podłogowych efektywność (COP) typowego urządzenia będzie wyższa przy grzejnikach średnio- czy wysokotemperaturowych.
  • Dobór odpowiedniej pompy ciepła i jej instalacja są kluczowe – źle dobrana pompa może prowadzić do pracy z niższym COP i wyższych kosztów eksploatacji.
  • Problemem jest również taktowanie, czyli częste włączanie i wyłączanie się pompy – obniża ono wydajność oraz skraca żywotność urządzenia, dlatego pompa powinna pracować w stabilnych warunkach.

System grzewczy a wydajność pompy ciepła

Porównanie wydajności pomp ciepła z innymi systemami grzewczymi może być trudne, ponieważ wiele zależy od typu instalacji, w której jest używana pompa. Przykładowo, standardowa pompa ciepła współpracująca z niskotemperaturowym systemem ogrzewania podłogowego może osiągać znacznie lepsze wyniki niż w przypadku grzejników wysokotemperaturowych. Przy temperaturze zasilania 35°C, pompa może uzyskać współczynnik wydajności COP (Coefficient of Performance) na poziomie 3,5, co oznacza, że z jednej kilowatogodziny prądu wytwarzane są 3,5 kilowatogodziny ciepła. Dla porównania, przy grzejnikach wymagających 55°C, współczynnik ten może spaść do 2,5, a więc różnica to ok. 43%. Wynika to z faktu, że pompy ciepła pracują bardziej efektywnie przy niższych temperaturach zasilania.

Należy jednak dodać, że na rynku dostępne są również pompy ciepła do systemów wysokotemperaturowych. Urządzenia tego typu można implementować w tego typu systemach, gdzie bez problemu mogą zastąpić np. kocioł na węgiel. Skupmy się jednak pompach ciepła, które zdecydowanie dominują na rynku, czyli tych do systemów niskotemperaturowych. 

Na poniższym wykresie prezentujemy wydajność standardowego urządzenia w różnych systemach. To porównanie pracy danego modelu pompy ciepła w systemie niskotemperaturowym (ogrzewanie wysokopodłogowe) i średniotemperaturowym (nowoczesne standardowe grzejniki).

Kwestia doboru i dopasowanie do potrzeb

Innym kluczowym czynnikiem wpływającym na opłacalność pomp ciepła jest ich dobór i instalacja. Nierzetelni sprzedawcy często proponują zbyt małe urządzenia, co może prowadzić do ich niedowymiarowania i pracy z niższym COP. Niedowymiarowana pompa ciepła będzie musiała pracować częściej z maksymalną mocą, co obniża jej efektywność. W optymalnych warunkach pompa ciepła powinna pracować z mocą minimalną przez większość czasu, co pozwala na uzyskanie wyższego współczynnika COP. Różnica w wydajności między pracą z mocą maksymalną a minimalną może wynosić nawet 10-15%, co znaczną miarą wpływa na wysokość rachunków za prąd. Można zobaczyć to na poniższym wykresie:

Co z taktowaniem?

Istotnym problemem w pracy pomp ciepła jest tak zwane taktowanie, czyli częste włączanie i wyłączanie sprężarki, będącej podzespołem całego systemu pompy ciepła. Taktowanie nie tylko skraca żywotność sprężarek, ale także prowadzi do spadku efektywności pracy pompy. Podczas każdego rozruchu, pompa potrzebuje czasu, aby osiągnąć optymalne parametry pracy, co oznacza, że przez pierwsze kilka minut jej COP może być znacznie niższe niż podczas stabilnej pracy. Dlatego ważne jest, aby pompa ciepła była odpowiednio dobrana do potrzeb budynku i aby jej ustawienia były zoptymalizowane pod kątem ciągłej, stabilnej pracy.

Pompy ciepła mogą być bardzo efektywnym rozwiązaniem do ogrzewania budynków, ale ich wydajność zależy od wielu czynników, takich jak typ instalacji grzewczej, odpowiedni dobór urządzenia oraz jego prawidłowe ustawienia. Ważne jest, aby przed zakupem pompy ciepła dokładnie przeanalizować potrzeby budynku oraz porównać oferty kilku rzetelnych firm, unikając przy tym sprzedawców, którzy obiecują nierealnie niskie rachunki. Ostatecznie, pompy ciepła najlepiej sprawdzają się w systemach niskotemperaturowych, a ich efektywność może być znacznie obniżona w przypadku systemów wysokotemperaturowych lub nieoptymalnego doboru mocy urządzenia.

Więcej na temat pomp ciepła i tego, czy faktycznie są one odpowiedzialne na rachunki grozy, posłuchacie w najnowszym odcinku Energetycznego talk-show:

Zdjęcie autora: Maciej Bartusik

Maciej Bartusik

redaktor GLOBENERGIA