Uchwała antysmogowa dla województw śląskiego to dokument regulacyjny, który dotyczy wszystkich użytkowników kotłów, pieców i kominków na paliwo stałe w woj. śląskim od 1 września 2017 roku. Przepisy zakazują spalania węgla brunatnego, mułów i flotokoncentratów węglowych, oraz wilgotnego drewna. Zgodnie z zapisami uchwały antysmogowej, wszyscy użytkownicy starych kotłów na paliwo stałe muszą je wymienić na nowe, co najmniej 5 klasy w terminie zależnym od dotychczasowej długości lat ich użytkowania. Mogą także postawić na inne źródła ciepła, jak ciepło systemowe, gaz czy pompa ciepła. Oznacza to, że kotły eksploatowane powyżej 10 lat trzeba było wymienić do końca 2021 roku. Kotły użytkowane od 5-10 lat, należy wymienić do końca 2023 roku. Użytkownicy najmłodszych kotłów mają czas do końca 2025 roku. 

Jak czytamy na stronie miasta Rybnik, obecnie stosowane są również kotły klasy 3 i 4 wg normy PN-EN 303-5:2012. Ze względu na to, że do roku 2016 wymiana na takie kotły była dofinansowywana, graniczną datę ich obowiązkowej wymiany na klasę 5 wydłużono do końca 2027 roku.

Problemem Rybnika jest węgiel palony w domach

Magistrat Rybnika wskazuje, że głównym źródłem zanieczyszczenia powietrza w tym mieście są domy jednorodzinne. Zgodnie z szacunkową inwentaryzacją źródeł ogrzewania przeprowadzoną w 2018 roku, na 18,5 tysiąca domów jednorodzinnych 14 tysięcy jest wyposażonych w ogrzewanie węglowe. Średniorocznie mieszkańcy Rybnika wymieniają około tysiąca kotłów. Miasto nie ma jednak informacji o tym, ile kotłów jest wymienianych bez zewnętrznego wsparcia finansowego, dlatego też prawdopodobnie do wymiany ostatecznie pozostało mniej niż 10 tysięcy kotłów w domach jednorodzinnych.

Pewne jest, że Rybniczanie zdecydowani na wymianę źródła ciepła, korzystali z wszelkiej dostępnej w tym zakresie pomocy finansowej. Blisko 4000 mieszkańców złożyło wnioski do programu Czyste Powietrze, ponad 800 wniosków zakwalifikowało się do realizacji w dwóch edycjach programu grantowego realizowanego przez UM Rybnik, 48 budynków zakwalifikowano do programu Stop Smog.

Aby spełnić wymogi uchwały antysmogowej inwestycje przeprowadza też miasto. Spośród przeanalizowanych budynków miejskich (np. domy kultury, szkoły, przedszkola) tylko w 12 wymagana była wymiana źródeł ciepła w 2021 roku. Inwestycje wymiany źródeł ciepła są w trakcie realizacji w kilku obiektach - są to placówki oświatowe i budynki OSP.

W zarządzie rybnickiego Zakładu Gospodarki Mieszkaniowej jest 249 budynków wielorodzinnych, w których znajduje się 4598 mieszkań. W 140 budynkach wymieniono źródła ciepła, a 125 budynków poddano termomodernizacji. Na 4598 mieszkań komunalnych i socjalnych, 1329 ma dostęp do ogrzewania węglowego.

Mieszkańców czekają kontrole

- Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami kontrole straży miejskiej będą bezwzględne wobec tych, którzy mieli możliwość przygotowania się do wymiany kotłów, a nie zrobili nic w tej sprawie przez cztery lata – zapowiada prezydent Piotr Kuczera – W przypadku, kiedy ktoś czeka na przyłączenia gazu, dostawę pieca, czy rozliczenie dotacji, to w trakcie kontroli straży miejskiej powinien to móc udokumentować. W takich przypadkach nie będzie nałożonego mandatu, ale zostanie wyznaczony termin ponownej kontroli. Takie sytuacje nie zostaną odroczone bezterminowo – dodaje.

Co grozi za niedostosowanie się do zapisów uchwały antysmogowej?

Sankcje stosowane w przypadku naruszenia postanowień uchwały określone zostały w art. 334 Prawa ochrony środowiska, który stanowi, że „kto nie przestrzega ograniczeń, nakazów lub zakazów, określonych w uchwale sejmiku województwa przyjętej na podstawie art. 96, podlega karze grzywny”. Zgodnie z art. 24 Kodeksu wykroczeń grzywna wynosi od 20 zł do 5000 zł, przy czym w postępowaniu mandatowym można nałożyć grzywnę w wysokości do 500 zł, a jeżeli czyn wyczerpuje znamiona wykroczeń określonych w dwóch lub więcej przepisach ustawy - 1000 zł. Organem uprawnionym do nakładania mandatów jest Policja oraz Inspektor Ochrony Środowiska.

Źródło: UM Rybnik