Na brytyjskim portalu The Telegraph ciekawą opinią podzieliła się firma Bosch, która odważnie oświadczyła, że pompy ciepła nie będą działać poprawnie w starszych domach na Wyspach. Charakteryzują się one bowiem słabą izolacją, co zwiększa zdecydowanie zapotrzebowanie na moc grzewczą. Nie jest to przypadek różniący Polskę od Wielkiej Brytanii. Coraz szerzej w Polsce mówi się o tym, że kluczowa jest kolejność: po pierwsze docieplenie i wymiana stolarka drzwiowej i okiennej, a dopiero później wymiana źródła ciepła. Taki porządek przeprowadzenia termomodernizacji pozwala zwyczajnie na zakup urządzenia grzewczego o mniejszej mocy. Wówczas oczywiście spadają koszty inwestycji, jak i również samo źródło ciepła działa poprawnie. Jest to szczególnie ważne w przypadku pompy ciepła.

Im starsze budynki, tym większe straty ciepła

Tym, co jednak różni polskie domy od brytyjskich to ich wiek. Panuje w budownictwie tendencja, że im starszy budynek, tym większe są straty ciepła. Po pierwsze z biegiem lat budowano domy w lepszym standardzie, a po drugie im budynek dłużej jest użytkowany, tym większa szansa, że doznał uszkodzeń. Mogą pojawiać się różnego rodzaju szczeliny, którymi ciepło migruje na zewnątrz. Nie są to słowa bez pokrycia - firma tado° zarządzająca inteligentnym klimatem w domu zbadała 80 tys. domów w 11 krajach europejskich w okresie od grudnia 2019 do stycznia 2020 roku. Okazało się, że w Wielkiej Brytanii przy temperaturze wewnętrznej 20°C i zewnętrznej 0°C budynek wychłodzi się o średnio 3°C w ciągu pięciu godzin. Jest to najgorszy wynik wśród badanych państw.

Norwegia z 0,9°C i Niemcy z 1°C to kraje o najniższych stratach temperatury w domu. Budynki mieszkalne w Wielkiej Brytanii tracą więc ciepło trzy razy szybciej. Za Wielką Brytanią uplasowała się Belgia (2,9°C), Francja (2,5°C), Holandia (2,4°C) i Hiszpania (2,2°C). Straty ciepła w tych pięciu krajach są wyższe niż średnie straty (1,8°C) ze wszystkich branych pod uwagę państw.

Wielka Brytania z najstarszymi budynkami w Europie

W Wielkiej Brytanii jest największy odsetek starych budynków w Europie. Trudno w to uwierzyć, ale aż 37% brytyjskich domów zbudowano przed 1946 rokiem (dla porównania w Polsce jest ich 19,4%). W czołówce rankingu na najstarsze budynki w Europie uplasowały się także Belgia i Francja, czyli kraje o wysokich wskaźnikach strat ciepła. Tak więc w dużym uogólnieniu można stwierdzić, że im starszy budynek, tym więcej potrzebuje energii na potrzeby ogrzewania.

Pompy ciepła w starym budownictwie

Nie jest tajemnicą, że każde urządzenie grzewcze powinno dostarczać jak najmniej ciepła do budynku, zwłaszcza z ekonomicznego punktu widzenia. W przypadku pompy ciepła jest to szczególnie ważne, ponieważ pracuje ona wykorzystując energię zawartą w powietrzu i gruncie, rzadziej w wodzie, a napędzana jest niezbyt tanią w ostatnich czasach energią elektryczną. Może się okazać, że w “dziurawych” domach, w okresach zimowych powietrzna pompa ciepła może nie być w stanie zaopatrzyć w ciepło ogrzewany budynek. Może wymagać wówczas tzw. źródła szczytowego, które dogrzewa lub zastępuje pompę, gdy na zewnątrz panuje niska temperatura. Jeżeli budynek jest dobrze ocieplony, to taka sytuacja raczej nie będzie miała miejsca. W efekcie może nie być konieczności posiadania uzupełniającego ogrzewania.

Powody braku popularności pomp ciepła w Wielkiej Brytanii

To są powody, które determinują brak popularności pomp ciepła w Wielkiej Brytanii. Vonjy Rajakoba, dyrektor zarządzający Bosch UK uważa, że większość wiktoriańskich budynków na Wyspach nie nadaje się do ich zainstalowania. Zaznacza, że to właśnie brak dobrego ocieplenia jest głównym wyzwaniem przed Brytyjczykami. 

“W nowym budownictwie jest miejsce na pompy ciepła. Przy niskich temperaturach potrzebne są dobrze ocieplone domy, potrzebne jest też miejsce na pompy ciepła” - twierdzi Rajakoba.

Wśród innych bolączek przedstawiciel Bosch UK wskazuje brak miejsca na jednostkę zewnętrzną. W Wielkiej Brytanii dominuje zabudowa szeregowa, przy której trudniej jest zainstalować pompę ciepła. W takich budynkach jednostki zewnętrzne musiałyby być instalowane obok siebie, co tworzyłoby większy hałas. Utrudnione w takich warunkach jest spełnienie wymogów technicznych i prawnych związanych z montażem pompy ciepła.

Brytyjski rząd stawia sobie bardzo ambitny cel - od 2028 r. ma być instalowane 600 tys. pomp ciepła rocznie! Aktualnie według najnowszych danych EHPA jest to 60 tys. sztuk w 2023 r. W przeliczeniu na 1 tys. gospodarstw domowych jest to nieco ponad dwie zamontowane pompy ciepła (wynik 6,5 razy gorszy od Polski). 

Brytyjska termomodernizacja

Co czeka Wielką Brytanię? Montaż pomp ciepła w nowych budynkach i możliwa termomodernizacja starych domów. Nie w każdym jednak będzie łatwo ją przeprowadzić, co jednak nie sprawia, że jest to niemożliwe. Zaznaczmy więc, że pompy ciepła mają sens w każdym budynku, jeśli tylko odpowiednio zwiększona zostanie jego energooszczędność. Dzięki temu nie tylko można się cieszyć komfortowym ogrzewaniem, ale i redukcją rachunków za energię elektryczną. Bardzo możliwe, że prace termomodernizacyjne będą na tyle trudne i kosztowne, że nie będzie uzasadnione ekonomicznie zainstalowanie pompy ciepła. Każdy przypadek jest indywidualny, co tylko dodatkowo wskazuje na konieczność starannego przygotowywania projektów modernizacyjnych. Każdy dom ma swoje osobliwości, które mogą być bolączką lub zaletą dla pompy ciepła. 

Więcej nt. pomp ciepła w Wielkiej Brytanii w artykule Ktoś Polskę obraża czy chwali? Falstart brytyjskiego rynku pomp ciepła. W nim przeczytasz o pierwszeństwie kotłów gazowych, braku instalatorów, a także o tym, jak widzą Polski sukces w rozwoju pomp ciepła w Wielkiej Brytanii.

Źródła: The Telegraph, Termomodernizcja.pl, euronews.green, BBC, EHPA, PORT PC, GLOBENERGIA.