Czyste Powietrze – potrzeba waloryzacji dochodów i wysokości dofinansowania

• Program Czyste Powietrze oferuje wysokie dotacje na termomodernizację, ale osoby samotne mogą napotkać trudności w uzyskaniu adekwatnych środków ze względu na niskie progi dochodowe.
• Ministerstwo Klimatu i Środowiska analizuje możliwość zmiany progów dochodowych i innych wymagań, aby lepiej dopasować program do potrzeb beneficjentów.
• Posłowie i posłanki zwracają uwagę na potrzebę waloryzacji dochodów i kosztów dofinansowania, aby dotacje lepiej odpowiadały bieżącej sytuacji finansowej wnioskodawców.

Nawet ponad 136 tysięcy bezzwrotnej dotacji – taką kwotę można otrzymać w programie Czyste Powietrze na przedsięwzięcia termomodernizacyjne jak ocieplenie domu, wymiana stolarki okiennej i drzwiowej, wymiana źródła ciepła czy audyt energetyczny. Maksymalna wysokość środków zależy jednak od dochodów – największe dotacje są przeznaczone dla osób w najtrudniejszej sytuacji materialnej. Grupa posłów i posłanek w oficjalnym zapytaniu poselskim zwraca jednak uwagę na kilka barier, które program w obecnym kształcie może stawiać potrzebującym. 

Trudniej mieszkać w pojedynkę

Daria Gosek-Popiołek, Maciej Konieczny, Paulina Matysiak, Dorota Olko, Joanna Wicha oraz Adrian Zandberg w interpelacji poselskiej z dnia 27 czerwca zwracają uwagę między innymi na możliwe trudności, jakie mogą mieć osoby samotnie prowadzącej gospodarstwo domowe w uzyskaniu dotacji na poziomie adekwatnym do ich potrzeb. 

Najniższy poziom dofinansowania (maksymalnie 67 200 zł) przeznaczony jest dla wszystkich, których dochody roczne nie przekraczają 135 000 zł. Bariera dla osób samotnych ma, według osób podpisanych pod interpelacją, pojawiać się przy ubieganiu się o podwyższony (do 100 200 zł) lub najwyższy poziom dofinansowania (do 136 200 zł). Ich przyznanie zależy od dochodów:

• aby uzyskać podwyższony poziom dofinansowania, dochody miesięczne nie mogą przekraczać:
  • 1894 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
  • 2651 zł w gospodarstwie jednoosobowym.
• przy najwyższym poziomie dofinansowania progi dochodowe to:
  • 1090 zł w gospodarstwie wieloosobowym,
  • 1526 zł w gospodarstwie jednoosobowym.

W pierwszym przypadku różnica pomiędzy progami dochodowymi dla gospodarstw wieloosobowych a jednoosobowych to 757 zł. Dla najwyższego poziomu ta różnica to już tylko 436 zł. Osoby mieszkające samotnie w pojedynkę ponoszą wszystkie koszty stałe, co według interpelacji jest bardziej obciążające, niż uwzględniono to w wyliczonych progach dochodowych. 

„Grupa ta przy zbyt niskim poziomie określonego progu w większości przypadków zobowiązana będzie do finansowej partycypacji w inwestycji. W takich okolicznościach zmuszeni są z niej zrezygnować ze względu na brak zdolności kredytowych i możliwości opłacenia raty. W przypadku osób starszych są to głównie kobiety, których średnia długość życia jest wyższa, a średnia emerytura niższa niż w przypadku mężczyzn” – czytamy w interpelacji nr 3560.

Czy planowane są zmiany?

Jak dowiadujemy się z odpowiedzi Ministerstwa Klimatu i Środowiska (MKiŚ) na wspomnianą interpelację – w czasie ostatnich dwóch miesięcy około 20% z 10 990 wniosków o podwyższony i najwyższy poziom dofinansowania złożonych w Programie Czyste Powietrze dotyczyło jednoosobowych gospodarstw domowych. Osoby zamieszkujące samotnie stanowią więc spory odsetek beneficjentów programu. Czy planowane są w ich sprawie jakieś zmiany w regulaminie programu?

MKiŚ informuje, że trwa analiza regulaminu pod kątem możliwych zmian, w tym również progów dochodowych. Jak jednak czytamy w odpowiedzi na interpelację podpisaną przez Sekretarza Stanu w MKiŚ Krzysztofa Bolestę:

„W chwili obecnej trudno jednak jednoznacznie wskazać ostateczne zmiany, jakie mogą zostać wprowadzone w ramach wymogów dla grup beneficjentów kwalifikujących się do poszczególnych części Programu”. 

Inne przeszkody?

W interpelacji poselskiej nr 3560 wymienione są również inne czynniki, które mogą być problematyczne dla potencjalnych beneficjentów. Poruszona jest na przykład kwestia waloryzacji dochodów. 

„obecnie program zapewnia pewną waloryzację dochodów (2 lata wstecz), nie zapewnia jednak waloryzacji wycen objętych dofinansowaniem, które sporządzono w 2019 r. To sprawia, że siła nabywcza dofinansowania spada” – czytamy w interpelacji. 

Inną możliwą barierą może być przyznawanie tegorocznych dofinansowań na podstawie dochodów za rok 2022, co w przypadku wielu osób może nie odzwierciedlać bieżącej sytuacji i nie reprezentować ich faktycznej zdolności do finansowania inwestycji. 

„Ewentualna potrzeba aktualizacji maksymalnych kwot dotacji w ramach poszczególnych

kosztów kwalifikowanych również obecnie jest przedmiotem analiz. Przed zakończeniem

analiz nie można jednoznacznie określić, czy obowiązujące od 03.01.2023 r. maksymalne

kwoty dotacji jako próg kwalifikowalności ulegną zmianie” – odpowiada Krzysztof Bolesta. 

Nie wiemy, czy i jakie zmiany w Czystym Powietrzu planowane są na przyszłe lata. Program niedawno przeszedł dużą ewolucję – od 14 czerwca nowe kotły na biomasę i pompy ciepła finansowane z Czystego Powietrza muszą być wybrane z Listy Zielonych Urządzeń i certyfikatów. Dodatkowo w razie instalacji pompy ciepła – ten wybór musi być poprzedzony obowiązkowym audytem energetycznym budynku. 

Źródło: sejm.gov.pl