Czyste Powietrze powraca już dziś! Sprawdź, co się zmieniło

• 31 marca rusza nowy nabór do programu Czyste Powietrze z budżetem 10 mld zł i szeregiem zmian – m.in. obowiązkiem audytu i świadectwa energetycznego oraz brakiem dotacji na kotły gazowe.
• Dofinansowanie uzależniono od dochodu i zużycia energii budynku; najwyższy poziom pomocy (do 100% kosztów netto) dostępny jest tylko dla osób najuboższych i domów o wysokim zapotrzebowaniu energetycznym.
• Wprowadzono operatorów, którzy pomogą w formalnościach i kontrolują wykonawców; dotację można otrzymać tylko raz, a zaliczka została ograniczona do 35% i wymaga pozytywnej weryfikacji dokumentów.

Termomodernizacja z dotacją – znów możliwa!

Od 31 marca 2025 roku znów można składać wnioski o wsparcie z programu Czyste Powietrze. Przypomnijmy, że nabór był wstrzymany od listopada 2024 roku, co wywołało spore zamieszanie wśród osób planujących modernizację domów. Teraz program powraca z budżetem w wysokości 10 miliardów złotych i jasnymi zasadami, które mają usprawnić cały proces – zarówno dla beneficjentów, jak i instytucji obsługujących wnioski.

Nowe zasady programu Czyste Powietrze – co trzeba wiedzieć?

Największą zmianą jest obowiązek potwierdzenia standardu energetycznego budynku zarówno przed rozpoczęciem inwestycji, jak i po jej zakończeniu. Oznacza to konieczność wykonania audytu energetycznego oraz późniejszego świadectwa charakterystyki energetycznej. Oba dokumenty są niezbędne, by otrzymać dofinansowanie – ale dobra wiadomość jest taka, że można uzyskać na nie dotację do 1600 zł.

Co więcej, program dzieli teraz budynki na trzy kategorie – w zależności od ich zużycia energii. Od tego zależy, na jakie prace modernizacyjne można otrzymać wsparcie. Im większe zapotrzebowanie na energię, tym większy zakres możliwych działań – od ocieplenia, przez wymianę okien, po nowoczesne źródła ciepła.

Trzy poziomy dofinansowania – komu należy się dotacja w programie Czyste Powietrze?

Program nadal oferuje wsparcie w trzech wariantach: podstawowym, podwyższonym i najwyższym. W zależności od dochodów można liczyć nawet na 100% dofinansowania kwalifikowanych kosztów. Warto podkreślić, że mowa tu o kosztach netto, więcej na ten temat pisaliśmy w artykule “Prawdziwe kwoty wsparcia w programie Czyste Powietrze. Dotacja 100% to fikcja?”. W najniższym progu beneficjent musi wykazać dochód nieprzekraczający 135 tys. zł rocznie. Najwyższy poziom dotyczy osób z najniższymi dochodami – tu wymagany jest dochód na poziomie mniejszym niż 1300 zł/osobę w gospodarstwie wieloosobowym lub 1800 zł/osobę w gospodarstwie jednoosobowym. Do tego progu może również kwalifikować odbieranie zasiłków.

Ważną zmianą jest też to, że dofinansowanie można otrzymać tylko raz – na jeden budynek lub lokal mieszkalny z osobną księgą wieczystą. Ponadto wnioskodawca musi być właścicielem nieruchomości od co najmniej trzech lat, chyba że nabycie nastąpiło w drodze dziedziczenia.

Operatorzy – nowi sojusznicy beneficjenta

W nowej wersji programu pojawił się ogólnopolski system operatorów, czyli instytucji, które mają pomóc wnioskodawcom przejść przez cały proces – od złożenia dokumentów po rozliczenie inwestycji. Operatorzy będą niezbędni dla osób korzystających z najwyższego poziomu dofinansowania, a także poziomu podwyższonego jeśli beneficjent chce otrzymać część środków w formie prefinansowania, czyli zaliczki.

Ich zadaniem będzie nie tylko pomoc formalna, ale również ochrona beneficjentów przed nieuczciwymi wykonawcami. Gminy, które zgłoszą się do programu jako operatorzy, otrzymają za każdą skutecznie obsłużoną osobę 1700 zł. Na razie funkcję operatorów mogą pełnić tylko samorządy gminne, a tam gdzie gminy nie zgłoszą się do programu będą to wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. W przyszłości ma zostać ogłoszony nabór, dzięki któremu operatorami będą mogły zostać inne podmioty, np. organizacje pozarządowe.

Prefinansowanie i limity kosztów – większa kontrola nad inwestycjami

Nowe zasady przewidują także zmiany w tzw. prefinansowaniu. Zaliczka wypłacana przed rozpoczęciem inwestycji została ograniczona do 35% wartości dotacji. Jej wypłata będzie możliwa tylko po pozytywnej weryfikacji dokumentów przez operatora. To reakcja na wcześniejsze nadużycia – w przeszłości zdarzały się sytuacje, w których wykonawcy znikali z zaliczką, nie wykonując prac.

Wprowadzono także górne limity dla kosztów poszczególnych materiałów i usług – takich jak ocieplenie, okna, drzwi czy systemy grzewcze. Limity mają na celu ochronę przed zawyżaniem cen przez wykonawców. To kolejny krok w stronę większej przejrzystości i uczciwości.

Czyste Powietrze bez dofinansowania do kotłów gazowych

Jedną z istotnych zmian jest wykluczenie z programu kotłów gazowych – nawet tych najnowszych. To efekt unijnych wymogów dotyczących ograniczenia stosowania paliw kopalnych. Program ma teraz mocniej wspierać odnawialne źródła energii, jak pompy ciepła czy kolektory słoneczne.

Osoby, które zakupiły kotły gazowe jeszcze przed końcem 2024 roku, nie są jednak całkowicie bez szans – NFOŚiGW zapowiada uruchomienie osobnego programu, który może objąć tę grupę.

Czy warto składać wniosek?

Nowa odsłona programu Czyste Powietrze jest bardziej wymagająca, ale też bardziej uporządkowana. Więcej formalności i obowiązków idzie w parze z większym bezpieczeństwem inwestycji i lepszym wsparciem dla tych, którzy najbardziej go potrzebują. Operatorzy mają zwiększyć skuteczność programu i ułatwić kontakt z administracją, a limity kosztów – zapobiec nieuczciwym praktykom.

Jeśli chcesz poznać wszystkie szczegóły i pełną listę zmian, zapraszamy do artykułu na portalu Termomodernizacja.pl. Nabór w nowej wersji programu Czyste Powietrze rusza już dzisiaj (31 marca) o godzinie 12:00.

Źródło: NFOŚiGW