Czyste Powietrze – uwaga na proponowane “triki na wyższe dofinansowanie”. Ufaj tylko sprawdzonym doradcom!

• Program Czyste Powietrze wspiera termomodernizację budynków, ale istnieją obawy co do nieuczciwych praktyk niektórych podmiotów pomagających uzyskać dofinansowanie.
• Operatorzy programu, testowani w wybranych gminach, mają wspierać potencjalnych beneficjentów, pomagając w organizacji i realizacji inwestycji.
• Posłowie i posłanki sugerują, że potrzebne są bardziej transparentne procedury i uwrażliwienie mieszkańców na nierzetelne praktyki przy ubieganiu się o dotacje.

Czyste Powietrze to program dofinansowań termomodernizacji budynków mieszkalnych. Dzięki takim działaniom jak ocieplenie ścian, wymiana okien i drzwi lub instalacja nowego, wydajnego źródła ciepła – można zmniejszyć rachunki za energię i ograniczyć emisję zanieczyszczeń. Celem programu jest wymiana 3 milionów starych pieców i kotłów (tak zwanych kopciuchów). Dofinansowania powinny być więc tak skonstruowane, żeby jak najwięcej osób mogło z nich skorzystać. Działania termomodernizacyjne z punktu widzenia emisji są najpilniejsze w starych, nieefektywnych energetycznie budynkach, które często należą do osób o słabej sytuacji materialnej. Z tego powodu dofinansowanie powinno też uwzględniać szczególne potrzeby najuboższych. Według sześciorga posłów i posłanek niektóre elementy programu wymagają w tym względzie pewnych ulepszeń.

Poselskie zapytanie

Daria Gosek-Popiołek, Maciej Konieczny, Paulina Matysiak, Dorota Olko, Joanna Wicha oraz Adrian Zandberg w interpelacji poselskiej nr 3560 zwrócili się do Ministerstwa Klimatu i Środowiska w sprawie pewnych praktyk i zasad, które pojawiają się przy realizacji programu Czyste Powietrze, lecz nie są do końca uczciwe lub nie odpowiadają na potrzeby niektórych grup obywateli. Pierwsze poruszana w interpelacji kwestia to rola operatorów programu. 

Operatorzy w Czystym Powietrzu

„Operatorzy zostali wprowadzeni do Programu jako dodatkowe wsparcie dla osób najuboższych, a ich zadaniem jest pomoc potencjalnym beneficjentom podwyższonego i najwyższego poziomu dofinansowania, którzy bez dodatkowego wsparcia nie są w stanie samodzielnie podołać ciężarowi organizacyjnemu inwestycji realizowanej w ramach Programu” – czytamy w odpowiedzi na interpelację.

Operatorem może zostać gmina (to rozwiązane jest testowane w 29 gminach w województwie świętokrzyskim) lub inny podmiot, wybierany w trybie konkursu (testy tego wariantu trwają w Małopolsce, gdzie w roli operatora działają 23 gminy i 5 podmiotów wyłonionych przez NFOŚiGW). Na podstawie tych działań pilotażowych NFOŚiGW jeszcze w tym roku planuje umożliwić wszystkim gminom zaangażowanym w program Czyste Powietrze przyjęcie roli operatora.

Operatorzy wspierają beneficjentów na przykład w szacowaniu kosztów termomodernizacji, złożeniu wniosku o dofinansowanie, czy wyborze wykonawców. 

Wątpliwe praktyki

Posłowie i posłanki podpisanie pod interpelacją zwracają uwagę na istotny aspekt dotyczący podmiotów oferujących wsparcie (którzy, jak wskazuje Ministerstwo, niekoniecznie są operatorami – ci na razie funkcjonują tylko w województwie małopolskim i świętokrzyskim i są gminami lub wyłonionymi w konkursie sprawdzonymi podmiotami).

„Mieszkańcy różnych miejscowości zgłaszają wątpliwe praktyki polegające na:

• proponowaniu im podziału nieruchomości na części, aby uzyskać większą liczbę dofinansowań,
• sugerowaniu potrzeby domeldowania innych członków rodziny, aby otrzymać maksymalne wsparcie,
• podpisywaniu umowy in blanco tylko z podaniem danych właściciela obiektu bez doprecyzowania szczegółowego zakresu wsparcia w umowie”

– czytamy w interpelacji.

Takie zachowanie ma pomóc w uzyskaniu wyższego dofinansowania (program Czyste Powietrze obejmuje 3 poziomy dofinansowania, przyznawane w zależności od wysokości dochodów), nie uwzględniając przy tym faktycznych potrzeb budynku i jego mieszkańców. Zdaniem osób podpisanych pod interpelacją – utrudniają one dotarcie programu do jak największej liczby gospodarstw domowych i przyczyniają się do uzyskania korzyści finansowych dla nierzetelnych doradców.

„[...] poprzez działania komunikacyjne prowadzone bezpośrednio przez NFOŚiGW, jak i za pośrednictwem wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej i gmin, uwrażliwiamy właścicieli domów jednorodzinnych na nierzetelnych wykonawców, czy podmioty, które podają się za Operatorów Programu, choć nimi nie są. Do gminy kierowane są komunikaty i grafiki,oraz specjalne listy do mieszkańców, w celu zamieszczenia na gminnych stronach internetowych, tablicach sołeckich, w gazetkach gminnych i ulotkach” – czytamy w odpowiedzi na interpelację podpisaną przez Sekretarza Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Krzysztofa Bolestę.

Podczas ubiegania się o dofinansowanie warto więc sprawdzić, czy miejsce, w którym szukamy porady, jest częścią programu Czyste Powietrze i czy możemy mu ufać. Operatorzy programu mają pojawić się w całej Polsce już w najbliższym roku, a lista punktów informacyjno-konsultacyjnych znajduje się na stronie internetowej programu Czyste Powietrze. W razie wątpliwości to właśnie tam najlepiej się zwrócić.

Źródło: sejm.gov.pl