Europosłowie o dystrybucji funduszy unijnych w Polsce: “To co zobaczyliśmy (…) budzi obawy”

W środę 20 lipca 2022 r. delegacja Komisji Kontroli Budżetowej złożona z posłów Parlamentu Europejskiego podsumowała wizytę w Polsce.

“(...) chcemy, aby środki z Funduszu Odbudowy trafiły do jak największej liczby osób i organizacji w Polsce. (...) musimy zapewnić ochronę i sprawiedliwą dystrybucję pieniędzy unijnych podatników, a to co zobaczyliśmy podczas naszej wizyty, budzi obawy.” - podsumowuje przewodnicząca Komisji - Monika Holhmeier.

Przewodnicząca komisji zaznaczyła, że w Polsce zauważono systemowe problemy, które uniemożliwiają spełnienie wszystkich warunków otrzymania unijnych pieniędzy. Jej zdaniem problemy te są spowodowane przez rząd. Holhmeier szczególną uwagę zwraca na kwestie związane ze stosowaniem się do orzeczeń Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości.

• Zobacz również: Fotowoltaika i net-billing – jak spadło zainteresowanie? Analizujemy rynek mikroinstalacji PV

Dystrybucja i zarządzanie funduszami unijnymi w Polsce

Celem Komisji było sprawdzenie dystrybucji i zarządzania funduszami unijnymi w Polsce. Komisja miała sprawdzić, czy funkcjonują mechanizmy chroniące interesy finansowe UE. Komisja Kontroli Budżetowej skupiła się na bieżących funduszach UE w ramach zarządzania dzielonego. W ramach Kontroli stwierdzono, że w Polsce istnieją systemy ochrony i kontroli funduszy UE. Jednakże zaznaczono, że polski rząd powinien naprawić szkody wyrządzone MŚP. Zgodnie z wynikami kontroli padły one ofiarą niewłaściwego wykorzystania funduszy przez fikcyjne spółki dużych firm.

“W odniesieniu do środków z Funduszy Odbudowy, zostaliśmy poinformowani, że systemy zarządzania i kontroli funduszy KPO nie zostały jeszcze ustalone ani przygotowane.” - komentuje Komisja.

KPO zagrożony?

Komisja w czasie wizyty w Warszawie rozmawiała z przedstawicielami rządu, politykami opozycji, prokuratorami, sędziami, przedstawicielami NGOs, a także dziennikarzami, organami płatniczymi i nadzorczymi i polskimi organami kontroli. 

“Pojawiają się oznaki, że dystrybucja środków publicznych, w tym unijnych, jest coraz bardziej upolityczniona, a skomplikowane kryteria otrzymywania środków unijnych utrudniają ich sprawiedliwą dystrybucję.” - dodała posłanka Hohlmeier, komentując dystrybucję środków unijnych w Polsce.

• Zobacz również: Kolektor słoneczny dla przemysłu – temperatura wody lub pary osiąga nawet 180°C

Weryfikacja wydatkowania środków unijnych zagrożona

Komisja wskazuje brak niezależnego sądownictwa, polityczną ingerencję w pracę sędziów i prokuratorów jako powody do zaniepokojenia wobec narastającego, systemowego problemu z niezależną weryfikacją wydatkowania środków unijnych.

“Oczekujemy poszanowania trójpodziału władzy, który jest podstawowym filarem prawa europejskiego. Wzywamy również polski rząd do pilnego rozpoczęcia współpracy z Prokuraturą Europejską (EPPO), aby należycie można było ścigać oszustwa podatkowe i pranie brudnych pieniędzy w całej Unii Europejskiej.” - dodała przewodnicząca Komisji.

Zespół europosłów zaznacza, że niezwykle ważne, aby instytucje audytowe były niezależne, chronione oraz upoważnione do przeprowadzania wszystkich audytów, które uznają za stosowne. W związku z tym, europosłowie uznali ograniczenia nałożone na Najwyższą Izbę Kontroli za szokujące.

“Jesteśmy bardzo zaniepokojeni trwająca presją polityczną na członków Izby, wstrzymaniem nominacji nowych członków i odmową dostępu do niezbędnych dokumentów. Podobne informacje dotarły do nas o braku przejrzystości wobec posłów na Sejm RP oraz prasy.” - dodaje Komisja.

Wątpliwości europosłów co do poprawności dystrybucji funduszy unijnych w Polsce w kontekście KPO są większe ze względu na to, że w wypłacie Funduszy Odbudowy (KPO) wymagana jest większa odpowiedzialność krajowa. Europosłowie zaznaczają, że Parlament Europejski i Komisja będą miały w tym przypadku mniejsze uprawnienia nadzorcze i kontrolne.

Źródło: Parlament Europejski.