Pompy ciepła to urządzenia grzewcze, które przetwarzają energię z powietrza, wody lub gruntu na ciepło użytkowe. Często mówi się, że swoim działaniem przypominają odwróconą lodówkę. Mogą też przypominać działaniem standardową lodówkę i odbierać ciepło z otoczenia i obniżać jego temperaturę. Tak samo jak w przypadku ogrzewania, również w przypadku chłodzenia, dystrybucja chłodu jest możliwa na kilka sposobów. Jak to w życiu bywa, każde z dostępnych rozwiązań ma swoje wady i zalety.

Instalacje płaszczyznowe

Pierwszym sposobem na dystrybucję chłodu w budynku są instalacje płaszczyznowe: podłogowe, sufitowe lub  ścienne. To rozwiązania, które charakteryzują się bardzo wysoką efektywnością w funkcji grzania i są wręcz układem idealnym dla pompy ciepła pod względem ekonomii pracy. A jak wygląda ich wykorzystanie do chłodzenia?

Ten sposób ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Gdy na szkoleniach uczestnicy pytają mnie co sądzę o takim rozwiązaniu, często odpowiadam, że jedni lubią kolor pomarańczowy, a inni wolą zielony… Z punktu widzenia inwestora, ocena takiego rozwiązania jest bardzo subiektywna. Wśród przeciwników często pada argument zimnej podłogi, a przez to uczucia zimnych stóp i obawy o przeziębienie. Dla niektórych zimna podłoga może stanowić problem, a dla innych użytkowników nie musi to mieć znaczenia - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

Z punktu widzenia instalatora, chłodzenie za pomocą instalacji płaszczyznowej również nie jest idealnym rozwiązaniem i wiąże się z pewnymi ograniczeniami. Przede wszystkim minimalna temperatura zasilania przy takim rozwiązaniu nie może być zbyt niska. Wynika to z faktu, że poniżej tzw. punktu rosy, wilgoć zaczyna się wykraplać z otoczenia, co mogłoby być szkodliwe dla podłogi, ścian, czy sufitu. Temperatura zasilania przy tym rodzaju chłodzenia często oscyluje więc w okolicach 20 st. C i zależy od wilgotności powietrza.

Ograniczenia dotyczące temperatury zasilania są w praktyce ograniczeniem dla temperatury osiąganej w budynku. Przy chłodzeniu płaszczyznowym możliwe jest obniżenie temperatury tylko o kilka stopni. Nie da się osiągnąć w pomieszczeniach efektu “lodówki”  - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

Chłodzenie za pomocą instalacji płaszczyznowej ma jednak swoje zalety. Przede wszystkim - prostota realizacji. Jeśli wybrana do budynku pompa ciepła posiada funkcję chłodzenia, to jej użytkownik może takie rozwiązanie po prostu przetestować i ocenić, czy mu odpowiada. System ten nie wymaga gruntownego przerabiania, czy dostosowywania instalacji, więc w przypadku niezadowolenia z efektów, mieszkańcy mogą po prostu nie korzystać z chłodzenia. W kontekście tego sposobu chłodzenia, warto zwrócić uwagę jeszcze na jedną kwestię - uwarstwiania się ciepła w pomieszczeniu.

W naturalny sposób, w przypadku chłodzenia za pomocą instalacji podłogowej chłód utrzymuje się w dolnej warstwie pomieszczenia. Aby wspomóc ten rodzaj chłodzenia, praktycznie niezbędne jest więc posiadanie w budynku wentylacji mechanicznej, która wymusi cyrkulację powietrza - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

Klimakonwektory

Chłód produkowany przez pompę ciepła może być również dystrybuowany za pomocą klimakonwektorów. Na rynku jest wiele dostępnych rodzajów tego typu urządzeń: przypodłogowe, podsufitowe, ścienne, kanałowe, czy kasetonowe. Wybór odpowiedniego rozwiązania zależy w głównej mierze od tego, jaką estetykę montażu inwestor chce zachować w budynku - każdy może znaleźć coś dla siebie. Klimakonwektory mogą przypominać w efekcie tradycyjną klimatyzację. 

Chłodzenie budynku za pomocą klimakonwektorów ma bardzo ważną zaletę.

Główną zaletą klimakonwektorów jest to, że można nimi efektywnie chłodzić budynek - klimakonwektory nie mają ograniczeń temperaturowych. W przypadku klimakonwektorów temperatura na zasilaniu może wynosić nawet 5 st. C. - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

Brak ograniczeń temperaturowych w przypadku klimakonwektorów wynika z faktu, że te urządzenia posiadają tacę skroplin, na której zbiera się woda. Konieczne jest więc pamiętanie o odprowadzeniu zebranych skroplin. Ważna jest też izolacja rur na zasilaniu i powrocie, by w ścianach nie wykraplała się woda. Oprócz efektywnego chłodzenia, zaletą klimakonwektorów jest również bardzo efektywna funkcja grzania. Wadą jest natomiast fakt, że są one często dodatkowym elementem instalacji, więc podnoszą jej cenę jeśli będą one instalowane na późniejszym etapie użytkowania budynku.

Chłodnica wodna

Trzecim sposobem na chłodzenie budynku za pomocą pompy ciepła jest wykorzystanie chłodnicy wodnej zainstalowanej na systemie wentylacji, najczęściej wentylacji mechanicznej z odzyskiem ciepła. Taki system najczęściej jest montowany na rurze nawiewu do pomieszczeń czystych, a więc sypialni i pokoi. To rozwiązanie również wiąże się z pewnymi ograniczeniami. 

Dobór chłodnicy o takiej mocy, by zaspokajała ona w całości zapotrzebowanie na chłód w budynku może wiązać się z koniecznością zwiększenia liczby rzędów w wymienniku. To z kolei zwiększyłoby też opory na przepływie. Jest to problem, który można zniwelować jeśli funkcja chłodzenia zostanie uwzględniona na etapie projektowania instalacji, gdyż można wtedy dobrać urządzenie, które te opory “pokona”. - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

To pokazuje też, jak ważne jest, aby decyzję o tym, że budynek ma być nie tylko ogrzewany w okresie grzewczym, ale również chłodzony latem, podjąć jak najwcześniej - najlepiej już na etapie projektowania budynku. To pozwoli na wybór odpowiedniego rozwiązania z punktu widzenia klienta, a tym samym będzie skutkowało jego największym zadowoleniem z pracy instalacji.

Najlepsze rozwiązanie?

Są trzy główne sposoby dystrybucji chłodu w budynku: instalacja płaszczyznowa, klimakonwektory lub chłodnica wodna. Które z nich jest najlepsze?

Najlepszym z tych rozwiązań są klimakonwektory, ze względu na brak ograniczeń temperaturowych. Niesłusznie są pomijane w propozycjach dla klientów ze względu na cenę pojedynczej jednostki. Warto jednak podsumować koszty całej instalacji – pamiętajmy, że nie dublujemy dwóch rozwiązań – jeśli mamy klimakonwektory to odpada nam koszt instalacji płaszczyznowej i dodatkowo możemy wybrać dowolną okładzinę podłogową np. lite drewno, które jest wyeliminowane ze względu na swoje właściwości izolacyjne w przypadku ogrzewania podłogowego - komentuje Adrian Cyran z Panasonic.

Warto dodać, że grzejniki nie są odbiornikiem, który jest w stanie realizować funkcję chłodzenia w budynku. Instalacja płaszczyznowa, klimakonwektory lub chłodnica wodna - na szczęście każdy inwestor ma możliwość wyboru spośród wielu rozwiązań i znaleźć takie, które będzie spełniało jego oczekiwania.

Materiał został opracowany na podstawie webinaru z cyklu Webinarowa Środa