Jak działa fotowoltaika pod śniegiem?

W Polsce obecnie liczba prosumentów wzrosła aż do 1,3 mln. Nowi właściciele instalacji fotowoltaicznych często nie wiedzą, jak zachować się w przypadku dużych opadów śniegu i zalegającej pokrywy śnieżnej na modułach. Ich wątpliwości rozwiewa Bogdan Szymański,  wiceprezes Stowarzyszenia Branży Fotowoltaicznej Polska PV.

Czy w zimie ze względu na śnieg fotowoltaika będzie produkować energię? Wszystko zależy od grubości pokrywy.

W przypadku zaśnieżenia promieniowanie częściowo dociera do modułu. Generacja energii pojawia się, ale nie w dużych ilościach. Jeżeli śnieg zaczyna się zsuwać, to wtedy diody odcinają poszczególne obwody, co powoduje, że część energii padająca na moduł, zamieniana jest na ciepło, w efekcie śnieg zaczyna dosyć szybko zsuwać się z powierzchni modułu tym szybciej im większy jest ich kąt pochylenia. Śnieg generalnie nie ma tendencji do długiego zalegania na modułach fotowoltaicznych - tłumaczy Szymański.

Ekspert zauważa, że intensywne opady śniegu są w ostatnich latach epizodem w Polsce dlatego nie ma to większego wpływu w skali roku. 

Lipiec odpowiada za 14 -15 proc. rocznej produkcji energii elektrycznej. Z kolei śnieg pojawia się w miesiącach grudzień, styczeń, luty, które łącznie odpowiadają za ok. 9 proc. rocznej produkcji - zauważa ekspert.

Zobaczmy jak wygląda produkcja energii w Polsce w ostatnich dniach. 

Produkcja energii elektrycznej w Polsce między 1.12 a 4.12 2023 roku. 

W szczytowych momentach produkcji energia z fotowoltaiki stanowiła 5,5% miksu energetycznego Polski (ok. 1,34 GWh). Nie jest to zawrotny wynik, jednak nie można pominąć jego znaczenia. Dla porównania produkcja na początku listopada, gdy nie było w ogóle śniegu, była w niektórych dniach jeszcze niższa.

Produkcja energii elektrycznej w Polsce w dniach 4.11 - 6.11 2023 roku. 

Warto również zauważyć, że sam śnieg ma korzystny wpływ na moduły, gdyż usuwa zabrudzania, przez co finalnie przyczynia się do zwiększenia produkcji. 

Czy panele fotowoltaiczne trzeba odśnieżać?

Zdaniem Bogdana Szymańskiego w przypadku zaśnieżonej instalacji warto po prostu poczekać, aż śnieg stopnieje, co zazwyczaj dzieje się dość szybko. Uspokajamy - nie trzeba czekać do wiosny. Jak wspominaliśmy wcześniej, gdy tylko śnieg zaczyna się zsuwać, umiejscowione w panelach diody odcinają poszczególne obwody, co powoduje, że część energii padająca na moduł, zamieniana jest na ciepło. W efekcie śnieg zaczyna dosyć szybko zsuwać się z powierzchni modułu tym szybciej im większy jest ich kąt pochylenia. 

Zatem należy uzbroić się w cierpliwość. Działając na własną rękę możemy nieodwracalnie zniszczyć instalację i utracić gwarancję na produkt. 

Jeżeli już decydujemy się na odśnieżanie trzeba wiedzieć przede wszystkim jak odśnieżać. Robiąc to nieumiejętnie, można zrobić więcej szkody, niż pożytku np. rysując szkło na modułach. W przypadku farm PV czasami prowadzi się odśnieżanie, ale realizuje się je z pomocą specjalistycznego sprzętu i tylko gdy śnieg nie jest zmarznięty - wyjaśnia Szymański.

Zdecydowanie nie powinno się odśnieżać fotowoltaiki, gdy na panelach widoczna jest pokrywa lodowa. Skrobanie lodu, chociaż normalne w przypadku szyb samochodu, jest absolutnie wykluczone w przypadku instalacji, ponieważ w ten sposób bardzo łatwo można ją uszkodzić. 

Instalacji nie powinno się też polewać ciepłą wodą, ponieważ w ten sposób szkło hartowane, którym jest pokryta, może pęknąć. Nie powinno się też jej posypywać solą ani stosować jakichkolwiek substancji chemicznych.

W praktyce samodzielnie można odśnieżyć tylko puch z samego rana albo wieczorem - nie można tego robić ani w pełnym słońcu, ani w częściowym zacienieniu. W pochmurny dzień można odśnieżać niezależnie od pory dnia. Z kolei profesjonalne firmy odśnieżają farmy słoneczne tylko w nocy. 

Przede wszystkim bezpieczeństwo

Należy zaznaczyć, że jeśli myślimy o odśnieżaniu modułów musimy zrobić w taki sposób, aby nie stracić życia bądź zdrowia.

Przede wszystkim oznacza to, by nie ściągać śniegu z paneli "z dołu" stojąc na drabinie. Taka praktyka może doprowadzić do tego, że śnieg podczas zjeżdżania pociągnie za sobą odśnieżającego i drabinę. Najbezpieczniej jest zrobić to od góry - jednak tylko wtedy, gdy mamy odpowiednio przygotowany dach.

Odpowiednie przygotowanie oznacza montaż na kalenicy specjalnego podestu, na którym można bezpiecznie stanąć. Podczas odśnieżania należy być również zabezpieczonym szelkami i liną asekuracyjną. Jeśli nie posiadamy tego typu podestu, lepiej jest całkowicie zrezygnować z odśnieżania.