Jak magazynuje się energię elektryczną w Polsce? Raport URE

Prezes Urzędu Regulacji Energetyki musi wydać koncesję na każdy magazyn energii elektrycznej o łącznej mocy zainstalowanej większej niż 10 MW. Mniejsze magazyny (o mocy od 50 kW do 10 MW) wymagają tylko wpisu do rejestru magazynów energii, prowadzonego przez poszczególnych operatorów systemu elektroenergetycznego (OSP – operatora systemu przesyłowego i OSD – operatorów systemu dystrybucyjnego). Taki rejestr prowadzi tylko 54 na 191 podmiotów mających status OSD lub OSP. Obowiązek wynikający z ustawy spełnia więc zaledwie około 28% wszystkich skontrolowanych przez URE operatorów. Dodatkowo tylko w pięciu rejestrach największych operatorów znajdują się jakiekolwiek wpisy – pozostałe rejestry są puste, a operatorzy nie mają żadnych magazynów przyłączonych do swojej sieci. Łącznie w rejestrach znajduje się 12 magazynów energii o mocy powyżej 50 kW. W jakich instalacjach magazynuje się energię w Polsce?

Polskie duże magazyny energii

W Polsce mamy dwa duże magazyny energii podpięte są do sieci przesyłowej, obsługiwanej przez Polskie Sieci Elektroenergetyczne. Są to elektrownie szczytowo pompowe w Czymanowie (Stacja Żarnowiec) i Międzybrodziu Bialskim (Stacja Bujaków). Ich łączna moc zainstalowana to około 1 250 600 kW. Elektrownia szczytowo-pompowa włączona jest również do sieci dystrybucyjnej obsługiwanej przez PGE Dystrybucja S.A. Chodzi o warszawską elektrownię w Solinie o mocy zainstalowanej 198 660 kW. PGE jest również operatorem sieci, do której wpięte są dwa magazyny bateryjne – jeden o mocy 2 088 kW znajduje się w Rzeszowie (OSD jest tam PGE Dystrybucja S.A.), drugi (większy) o mocy 5 500 kW działa w Grabcach (gdzie funkcję OSD pełni PGE Energetyka Kolejowa S.A.).

Pozostali OSD, do sieci których włączone są magazyny to:

• TAURON Dystrybucja S.A. – 4 magazyny o łącznej mocy 1 400 kW w Lubachowie, Bytomiu, Jaworznie, Międzybrodziu Żywieckim Porąbce i w Wiślinie.
• ENERGA-OPERATOR S.A. – 2 magazyny o łącznej mocy 6 180 kW w Wiślinie i Odolanowie.
• Stoen Operator Sp. z o.o. – 1 magazyn w technologii bateryjnej (litowo-jonowy) o mocy 70 kW w Warszawie.

Prawo energetyczne umożliwia operatorom systemu elektroenergetycznego budowę, posiadanie, obsługiwanie i zarządzanie magazynami energii. Od tej reguły jest jednak wyjątek – jeśli Prezes URE uzna dany magazyn energii za w pełni zintegrowany element sieci. Do 10 maja bieżącego roku Prezes URE wydał pięć takich decyzji.

Łączna moc magazynów ujętych w rejestrach OSD i SDP to 1 464 498 kW, a ich pojemność wynosi 6 462 552 kWh. Chociaż większość magazynów w rejestrach to magazyny w technologii bateryjnej, wykorzystujące energię elektrochemiczną, to największą moc i pojemność zawdzięczamy elektrowniom szyczytowo-pompowym. 

Elektrownie szczytowo-pompowe jako magazyny energii

Elektrownie szczytowo pompowe, chociaż mają możliwość magazynowania dużych ilości energii, przed długi czas funkcjonowały w Polsce jako jednostki wytwórcze. Dopiero w 2021 roku, kiedy wprowadzono nowelizację Prawa energetycznego, wpisały się w definicję magazynu energii i w związku z tym musiały wnioskować do Prezesa Ure o wydanie nowych koncesji. Elektrownie Żarnowiec, Porąbka-Żar, Solina i Dychów uzyskały koncesję na magazynowanie energii w 2022 roku. Rok później dołączyła do nich również elektrownia szczytowo-pompowa Żydowo w Niedzicy. 

Magazyny – ważny element transformacji

„Budowa magazynów energii elektrycznej stanowi istotny element transformacji energetycznej. Pozwala bowiem na ograniczenia czasu przerw w dostawie energii elektrycznej, poprawia parametry jakościowe dostarczanej energii oraz pozytywnie wpływa na współpracę sieci dystrybucyjnej z lokalnymi odnawialnymi źródłami energii. Magazyny mają również stanowić alternatywę dla droższych i bardziej czasochłonnych inwestycji w rozbudowę klasycznych linii i stacji elektroenergetycznych” – czytamy w raporcie Prezesa URE. 

Prezes URE podkreśla więc, że magazyny energii są kluczowym elementem na drodze, pozwalającym na poprawę stabilności i jakości dostaw energii oraz integrację z lokalnymi źródłami OZE, co stanowi tańszą alternatywę dla tradycyjnych inwestycji w infrastrukturę elektroenergetyczną.

Źródło: URE