KE wszczyna postępowanie wobec Polski. Chodzi o kotły na paliwa kopalne

• Komisja Europejska wszczęła postępowanie wobec Polski i ośmiu innych krajów za niedostateczne wdrożenie zakazu dotowania kotłów na paliwa kopalne wynikającego z dyrektywy EPBD.
• Polska wykonała częściowe działania – m.in. wykreśliła kotły gazowe z programu Czyste Powietrze i ulgi termomodernizacyjnej – jednak KE uznała je za niewystarczające.
• Jeśli Polska nie podejmie dalszych kroków, sprawa może trafić do Trybunału Sprawiedliwości UE i skutkować karami finansowymi; wyjątkiem pozostaje dozwolone wsparcie dla instalacji hybrydowych.

Przepisy unijne przeciw dotacjom na kotły gazowe

Unijne przepisy wiążą się z tzw. dyrektywą budynkową lub dyrektywą EPBD, która weszła w życie 28 maja 2024 roku. Zgodnie z jej zapisami od początku roku bieżącego kraje członkowskie nie mogą udzielać pomocy publicznej na zakup źródeł ciepła zasilanych paliwami kopalnymi.

- Dyrektywa EPBD określa, w jaki sposób UE może osiągnąć w pełni zdekarbonizowany zasób budynków do 2050 r., a tym samym obniżyć rachunki za energię dla obywateli Europy poprzez strukturalne zwiększenie efektywności energetycznej budynków. W tym kontekście, najpóźniej od 1 stycznia 2025 r., państwa członkowskie nie mogą zapewniać żadnych zachęt finansowych do instalowania nowych samodzielnych kotłów zasilanych paliwami kopalnymi – czytamy w komunikacie KE.

Pozostałe przepisy związane z dyrektywą EPBD kraje członkowskie mają wprowadzić do maja 2026 roku. Przepisy dotyczące dotacji na źródła zasilane paliwami kopalnymi są jednak wyjątkiem, bo musiały być wprowadzone do końca ubiegłego roku. Jakie kroki podjęła w tym celu Polska?

Bruksela wszczyna postępowanie w sprawie Polski

Polska nie zignorowała całkowicie wymagań wyznaczonych w dyrektywie budynkowej. Jako przykład warto wymienić tu chociażby rozporządzenie Ministra Klimatu i Środowiska, w którym kotły gazowe i na olej opałowy wykreślono z listy indywidualnych źródeł ciepła, na której można uzyskać dofinansowanie. Pierwsze efekty już mamy: w nowej, zreformowanej wersji programu Czyste Powietrze uzyskanie dotacji na kocioł gazowy będzie niemożliwe. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej chce uruchomić osobny instrument dla osób, które dokonały takiego zakupu i liczyły na dopłatę, jednak środki będzie można uzyskać jedynie na kotły gazowe zakupione przed końcem ubiegłego roku.

Innym przykładem działań prawnych jest rozporządzenie Ministra Rozwoju i Technologii, które wyklucza kotły gazowe i olejowe, a także przyłącze gazu z ulgi termomodernizacyjnej. Jak jednak widać dla Komisji Europejskiej kroki te musiały być niewystarczające. Ogłoszone wczoraj postępowanie dotyczy Polski, a także ośmiu innych krajów: Belgii, Bułgarii, Niemiec, Grecji, Luksemburga, Austrii, Rumunii i Słowenii.

Jakie mogą być dalsze kroki? Państwa, wobec których zgłoszono wątpliwości, mają teraz dwa miesiące aby odpowiedzieć Komisji Europejskiej. Po tym czasie organ złoży tzw. uzasadnioną opinię w tej sprawie, co dodatkowo wydłuża ten termin. Jeśli i tym razem działania nie przynoszą skutków, sprawia trafi do Trybunału Sprawiedliwości UE, którego wynik może nałożyć na Polskę karę finansową.

Co istotne, unijne przepisy zakładają możliwość finansowania instalacji hybrydowych, a więc takich, w których elementy zasilane paliwami kopalnymi są uzupełniane technologiami korzystającymi z odnawialnych źródeł energii. Przykładem jest połączenie kotła na gaz z termiczną energią słoneczną albo pompą ciepła.

Źródła: CIRE, Business Insider, PAP