Mały zysk dużym kosztem? – PV o mocy 1 MW pod presją taniej energii

• Ceny energii elektrycznej z fotowoltaiki wciąż spadają i niebawem mogą osiągnąć dno – czerwiec to zaledwie 130 zł/MWh. 
• Oparcie inwestycji w instalację PV o mocy 1 MW o giełdową sprzedaż energii oznacza nawet 17 lat okresu zwrotu. 
• 3-8 lat potencjalnego czerpania zysku z instalacji to zbyt mało, aby zachęcić inwestorów. 

Ceny energii uderzają w opłacalność dużych instalacji PV

1 MW mocy nie wymaga jeszcze aż tak dużych nakładów finansowych oraz sporej przestrzeni, a jeszcze kilka lat temu potrafił się sprawnie zwrócić i przynieść inwestorowi spory zysk. Obecnie jednak spadające ceny sprzedaży energii sprawiają, że opłacalność farm o mocy 1 MW może być kwestionowana. 

Gdy inwestujemy w fotowoltaikę, to zawsze oczekujemy zysku, który możemy uzyskać na kilka różnych sposobów. Pierwszym, najbardziej oczywistym, jest wykorzystywanie wyprodukowanej energii na cele własne. Rzecz jasna mowa tu o celach własnych większej spółki, najprawdopodobniej produkcyjnej, która faktycznie posiada duże zapotrzebowanie energetyczne. Farma słoneczna o mocy 1 MW może rocznie wyprodukować około 1000 MWh energii. Jeśli większość tej energii pójdzie na potrzeby danej firmy, to dość szybki zwrot z inwestycji i późniejszy zysk jest jak najbardziej możliwy. Problem w tym, że taki model jest obecnie trudny do osiągnięcia ze względu na trudności prawne, jakie należy pokonać, brak statusu prosumenta dla firm oraz dodatkowe opłaty z tym związane. Wiele inwestycji w instalacje 1 MW nie ma więc na celu wspomóc energetycznie duże spółki, a utrzymywać się z samej w sobie sprzedaży energii do sieci. 

W takiej sytuacji sprawy zaczynają się już komplikować. Obecny koszt instalacji 1 MW to najczęściej blisko 2 mln złotych. W porównaniu do poprzednich lat, jest to naprawdę mało. Niestety spadek cen instalacji, spowodowany między innymi konkurencyjnością rynku i spadkiem cen modułów oraz falowników, wiąże się ze znacznym obniżeniem cen sprzedaży energii do sieci z takiej instalacji. Jeszcze w 2022 roku ceny sprzedaży przekroczyły w najlepszym okresie 1000 zł/MWh. W tamtym okresie koszt postawienia instalacji był większy, ale sprzedaż energii i tak zapewniała opłacalność inwestycji. Cena sprzedaży energii z farmy PV wynosiła do połowy obecnego roku zaledwie około 218 zł/MWh. Co jednak bardziej szokujące dla inwestorów, to obecny stan cen, które w czerwcu osiągnęły poziom 130 zł/MWh. 

Niska cena sprzedaży energii w czerwcu jest spowodowana strukturą produkcji energii z fotowoltaiki, która najlepiej pracuje za dnia, gdy generalne ceny energii spadają wskutek ogólnie dużej produkcji i zmniejszonymu zapotrzebowaniu. Podobnie jest z porami roku, gdzie zimą energia z PV, zaznaczona żółtą linią, jest droższa, ale produkcja jest mało. Gdy produkcja natomiast wzrasta latem, to cena spada. Nie można, więc liczyć na szczególnie zwiększone zarobki dzięki dużej produkcji. 

17 lat zwrotu z inwestycji

Koszt inwestycji w instalację PV o mocy 1 MW, choć niski w porównaniu do poprzednich lat, tak wysoki względem potencjalnych, rocznych zarobków, jakie może ona zagwarantować. Oparcie modelu przedsięwzięcia jedynie na sprzedaży energii może nam obecnie przynieść zysk w granicach 218 000 złotych. Jest to mało, jeśli uwzględnimy jeszcze koszt eksploatacji instalacji, w który wchodzi utrzymanie urządzeń, dzierżawienie przestrzeni pod instalacją, koszenie trawy pod modułami, opłacanie podatków i wiele innych. Te koszty mogą sięgać nawet 110 000 złotych. 

Prosta analiza ekonomiczna prowadzi do wniosku, że okres zwrotu instalacji podchodzi pod 17 lat, czyli zdecydowanie za dużo dla dowolnego inwestora. Okres ten przekracza możliwości większości inwestorów, ponieważ uniemożliwia uzyskanie racjonalnych korzyści z instalacji, która może działać 20-25 lat, przed koniecznością dokonania kosztownych wymian sprzętu. Zyski w okresie 3-8 lat, to nawet w przypadku idealnych warunków w tym okresie zdecydowanie za mało w stosunku do początkowego kosztu instalacji. Jest to szczególnie istotne w sytuacji, gdy na inwestycję został wzięty kredyt, którego raty mogą się okazać większe niż zyski. 

Dodatkowym problemem tego typu instalacji są, co zaskakujące, dotacje. Normalnie dotacja wspiera ekonomię projektu, ale obecnie każda z nich posiada określone warunki związane ze wskaźnikami emisji. Wskaźniki te są bezpośrednio zależne od produkcji energii z instalacji, więc w sytuacji problemów finansowych utrudniających eksploatację może dochodzić do sytuacji, w której nie da się spełnić warunków dotacji. W takiej sytuacji pojawia się zagrożenie zwrotu dotacji, co w modelu częściowo opartym o dofinansowanie oznacza katastrofę finansową. 

Duże instalacje PV mają obecnie ogromne problemy z opłacalnością, choć istnieją pewne sposoby poprawy tej sytuacji. Po pierwsze instalacje większe, czyli przykładowo 1 MW, mogą mieć już optymalnie rozłożone koszty. Choć są droższe w budowie, tak wzrost ceny nie jest proporcjonalny do mocy, a więc także do produkcji i zysku. Nie można tu co prawda liczyć na cuda, ale większe inwestycje często okazują się bezpieczniejsze. Dodatkowo dobrym pomysłem może się okazać postawienie na rynek usług bilansujących, gdzie możliwym jest uzyskanie zarobku z samego tytułu dostosowywania mocy swojej instalacji do aktualnego zapotrzebowania sieci.

Atrakcyjne finansowo modele dużej autokonsumpcji i małej sprzedaży energii przez firmy są obecnie obarczone barierami prawnymi, a czysta sprzedaż energii nie jest szczególnie opłacalna przez jej niskie ceny. Rynek dużych instalacji PV potrzebuje jakiegoś rodzaju wsparcia, aby całkiem nie stracić zainteresowania inwestorów. Obecnie możliwym jest osiągnąć zysk na tym polu, ale trzeba mieć kompleksowy plan i i tak nie można liczyć na bardzo duże pieniądze. 

Źródło: Energetyczny Talk Show GLOBENERGIA