Największe przedsiębiorstwa energetyczne w UE mają coraz mniejszy udział w rynku

• Największa firma zajmująca się energią elektryczną w Polsce ma udział w rynku na poziomie 14,9%. Największa firma importująca i produkująca gaz ziemny – aż 92%.
• Na Cyprze jedna firma dostarcza aż 87,5% energii elektrycznej. Całkowity monopol na rynku gazu ziemnego panuje na Malcie i w Szwecji. 
• Ogólna konkurencja i różnorodność firm na rynkach energii elektrycznej i gazu wydaje się wzrastać na terenie Unii Europejskiej. 

Najświeższe dane Eurostatu sugerują, że w wielu krajach Unii Europejskiej największe przedsiębiorstwa zajmujące się energią elektryczną i gazem ziemnym odpowiadają za coraz mniejszą część rynku. Dane, które analizuje Eurostat odnoszą się do 2022 roku, a ich punktem odniesienia jest rok 2021.

Monopole i oligopole

W niektórych krajach Unii Europejskiej najwięksi producenci zupełnie, lub prawie zupełnie zdominowali rynek energii. Wśród nich wymienić należy Cypr – największe przedsiębiorstwo zajmujące się energią elektryczną miało w 2022 roku udział w rynku na poziomie 87,5%. The Electricity Authority of Cyprus (EAC), bo tak nazywa się wspomniane przedsiębiorstwo, działa kompleksowo – zajmuje się generacją, przesyłem, dystrybucją i dostawą energii elektrycznej. 

Dominacja pojedynczej firmy jest też znaczna w Chorwacji (73,6% rynku) i we Francji (73,6%). Wysoki wynik zanotowała też Słowacja (70,4%). Największa Słowacka firma energetyczna zwiększyła swój udział w rynku o 6,7 punktów procentowych w 2022 roku w porównaniu do 2021 roku. Największy spadek udziału zaliczył największy producent we Francji – aż o 6,5 punktów procentowych w okresie 2021-2022.

Na tle Unii – konkurencja i różnorodność przedsiębiorstw energetycznych jest duża. Największy producent w Polsce kontroluje 14,9% rynku. Jej udział spadł jednak w 2022 roku o 2 punkty procentowe. Niższy wynik jest tylko na Litwie – 12%.

W 2022 roku (w porównaniu do 2021) największa firma zajmująca się energią elektryczną powiększyła swój udział w rynku w 4 krajach UE (Włochy +1 pp, Słowacja +6,7 pp, Estonia +5 pp, Finlandia +2,8 pp). W czterech państwach rozkład sił na rynku energii elektrycznej pozostał stabilny, w 16 spadł. Rynki energii elektrycznej w Europie wydają się więc coraz bardziej zróżnicowane, a konkurencja rośnie. Malta, Holandia i Austria nie dostarczy danych na ten temat, więc nie zostały uwzględnione w opracowaniu Eurostatu. 

Rynek gazu

Rynek gazu w niektórych krajach jest całkowicie obsługiwany przez jedno przedsiębiorstwo. Tak jest na przykład na Malcie. Monopol na gaz ma również największa firma w Szwecji. W Polsce nie jest do tego daleko – nasz kraj osiągnął wynik 92%. 

Przedsiębiorstwa gazowe są najbardziej zróżnicowane w Irlandii (największe stanowi 22% rynku), Czechach (30%) i Grecji (30,5%).

W połowie krajów UE (11 spośród 22 państw, które dostarczyły dane na ten temat) udział największego producenta gazu w rynku spada. Danych nie dostarczyły Dania, Niemcy, Holandia i Austria. Cypr nie korzysta z gazu ziemnego. Dane udostępniane są przez poszczególne kraje dobrowolnie.

Źródło: Eurostat, EAC