NASA chce reaktor jądrowy na Księżycu już za 5 lat

• NASA planuje zainstalować reaktor jądrowy na powierzchni Księżyca do 2030 roku.
• Reaktor o mocy 100 kW ma zapewnić stałe zasilanie dla baz astronautów niezależnie od pory dnia i nasłonecznienia.
• Chiny i Rosja realizują podobny projekt, ale z terminem zakończenia w 2036 roku.

Mają plan i 5 lat

NASA stawia sprawę jasno – jeśli Stany Zjednoczone chcą liczyć się w wyścigu na Księżyc i dalej, na Marsa, muszą zapewnić stałe źródło energii dla przyszłych baz. Według szefa agencji – Seana Duffy’ego, reaktor o mocy 100 kW mógłby zasilać księżycowe instalacje niezależnie od pory dnia czy warunków nasłonecznienia, co ma kluczowe znaczenie na Księżycu, gdzie panuje kilkunastodniowa noc.

Plan zakłada, że urządzenie zostanie dostarczone w stanie nieaktywnym. Duffy podkreślał, że nie ma mowy o starcie z „żywym” rdzeniem. Lokalizacja? Prawdopodobnie okolice bieguna południowego Księżyca – tam, gdzie znajdują się zasoby lodu wodnego i optymalne warunki do długotrwałej eksploatacji. 

Wskazanie przez szefa NASA na lokalizację z rzekomymi pokładami lodu nie jest przypadkowe – reaktor jądrowy potrzebuje chłodzenia. W przypadku reaktora o mocy 100 kW, jest to oczywiście skala proporcjonalnie mniejsza i nie wymaga stałego dostępu do zbiornika wodnego, którego z resztą na Księżycu nie ma. Dokładna technologia chłodzenia nie jest znana, ale NASA wydaje się zwracać w stronę lodu księżycowego.

Konkurencja: chińsko-rosyjski projekt na 2036 r.

Chiny i Rosja już w 2021 r. ogłosiły mapę drogową budowy Międzynarodowej Stacji Badawczej na Księżycu (ILRS). Ich wspólny projekt Stacji miałby by zasilany energią z reaktora jądrowego. Elektrownia jądrowa miałaby powstać do 2036 r. i działać w dużej mierze autonomicznie, bez stałej obecności człowieka.

Projekt zakłada utworzenie stałej bazy na biegunie południowym, rozbudowanej o moduły orbitalne i naziemne, system komunikacji z Ziemią oraz pojazdy do dalekich podróży po powierzchni Księżyca.

Dlaczego reaktor jądrowy, a nie fotowoltaika?

Choć technologia solarna wydaje się naturalnym wyborem dla kosmicznych misji, Księżyc stawia poważne ograniczenia. Noc księżycowa trwa około 14 ziemskich dni, co dla technologii fotowoltaicznej oznacza długotrwałą przerwę w pracy. Zaś w cieniu kraterów na biegunach panuje wieczny mrok, a technologia staje się bezużyteczna.

Reaktor jądrowy pozwoliłby utrzymać działanie systemów bazy, podtrzymywać życie astronautów oraz prowadzić badania naukowe nawet w całkowitej ciemności. To technologia, która może zadecydować o tym, kto pierwszy stworzy stałą obecność na Księżycu. Stąd też zaostrzenie wyścigu pomiędzy Stanami a Chinami i Rosją. 

Artemis III, misja NASA z lądowaniem ludzi w pobliżu bieguna południowego, planowana jest na 2027 r. Będzie to pierwszy krok ku stałej bazie zasilanej energią jądrową. Jeśli Amerykanom uda się dotrzymać harmonogramu, mogą wyprzedzić chińsko-rosyjski projekt o kilka lat.

Nowa zimna wojna o Księżyc

Duffy nie kryje, że chodzi nie tylko o naukę, ale jak to określił strategiczne „zajęcie najlepszego kawałka Księżyca”. Wyścig ten ma wymiar geopolityczny – kontrola nad zasobami i infrastrukturą w kosmosie może przełożyć się na przewagę technologiczną i gospodarczą na Ziemi.

Warto jednak zaznaczyć, że żadne państwo – niezależnie od swoich ambicji – nie ma prawa rościć sobie suwerenności nad terytorium Księżyca. Wynika to wprost z Artykułu II Traktatu o przestrzeni kosmicznej z 1967 r., który stanowi, że przestrzeń kosmiczna, w tym Księżyc i inne ciała niebieskie, nie podlegają zawłaszczeniu przez żadne państwo w drodze roszczeń suwerenności, przez użycie, okupację lub w jakikolwiek inny sposób. Stronami traktatu jest 110 państw, w tym zarówno USA, jak i Chiny, które zobowiązane są do przestrzegania jego postanowień. 

Obóz badawczy

Budowa reaktora na Księżycu to nie tylko cel sam w sobie. Zarówno USA, jak i Chiny postrzegają go jako poligon doświadczalny przed wyprawami na Marsa. Technologie opracowane w ramach tych projektów – systemy energetyczne, pojazdy czy infrastruktura – mogą w przyszłości zasilić pierwsze kolonie na Czerwonej Planecie.

Wyścig trwa. W XX wieku chodziło o to, kto pierwszy postawi stopę na Księżycu. W XXI wieku stawką jest to, kto zostanie tam na stałe.

Źródła: space, politico