NFOŚiGW chce zadbać o bezpieczeństwo programów dofinansowań i ogłosić nowe!

Wczoraj, 27 czerwca 2024 roku, Zarząd Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) przyjął Wspólną Strategię Działania na lata 2025-2028, opracowaną we współpracy z wojewódzkimi funduszami. Równocześnie zapowiedziano, że jesienią 2024 roku ogłoszone zostaną nowe programy mające na celu wsparcie ochrony środowiska i transformacji energetycznej.

Zabezpieczyć przyszłość

Prezes Zarządu NFOŚiGW, Dorota Zawadzka-Stępniak, podkreśliła w czasie konferencji prasowej, że jednym z głównych priorytetów obecnego zarządu jest weryfikacja i zapewnienie stabilności finansów funduszu. Nowe strategie i działania naprawcze mają na celu poprawę efektywności wydatkowania środków oraz zapewnienie płynności finansowej dla kluczowych programów, takich jak „Czyste Powietrze”. Obecnie środki dla tego programu płyną z KPO i FEniKS – łącznie 21,7 mld zł. Niestety, 103 miliardy, które miały być przeznaczone na ten cel, nigdy nie były zabezpieczone.

Nowe programy i strategia finansowa

Wprowadzenie nowych programów NFOŚiGW na jesieni 2024 roku ma być odpowiedzią na aktualne wyzwania związane z ochroną środowiska i efektywnością energetyczną. Nowe inicjatywy mają skupić się na zapewnieniu długoterminowego finansowania oraz poprawie skuteczności działań ekologicznych. Wydawanie dostępnych środków powinno odbywać się w jak najbardziej efektywny sposób, żeby zapewnić możliwie największy efekt ekologiczny i ekonomiczny.

Przed NFOŚiGW stoi szereg wyzwań. Największym jest zapewnienie finansowania programów wsparcia w długiej perspektywie. Każdy z obecnych programów priorytetowych oraz zawarte umowy zostaną poddane ocenie pod kątem celowości, efektywności i montażu finansowego. Celem jest identyfikacja obszarów wymagających optymalizacji.

NFOŚiGW musi również sprostać Dyrektywie EPBD. Trwają prace nad pozyskaniem kolejnych środków finansowych w kontekście dyrektywy w sprawie efektywności energetycznej budynków, co ma na celu zwiększenie skuteczności działań w zakresie termomodernizacji.

Problemy i plany finansowe

Jednym z głównych wyzwań, z którymi musiał zmierzyć się nowy zarząd, był brak długoterminowej strategii finansowania programu „Czyste Powietrze” oraz znaczne obciążenie funduszu podstawowego NFOŚiGW. Od 2019 roku, fundusz był zobowiązany do dokonywania rocznych wpłat w wysokości 1,4 mld zł na Rządowy Fundusz Rozwoju Dróg, co znacznie uszczupliło dostępne środki.

Dodatkowo opóźnienia w uruchomieniu programu FEnIKS oraz wstrzymanie KPO doprowadziły do dalszych komplikacji finansowych. Problemem było również nieracjonalne wydatkowanie środków publicznych w przeszłości, czego przykładem może być nabór w programie „Zmniejszenie zużycia energii w budownictwie” z 2019 roku. Złożono wtedy blisko 1400 wniosków na kwotę ponad 4 mld zł, co dziesięciokrotnie przewyższało budżet programu, a zmieniające się zasady naboru nie gwarantowały skutecznej realizacji projektów.

Rola funduszu podstawowego

Fundusz podstawowy NFOŚiGW, zgodnie z ustawą prawo ochrony środowiska, jest głównym źródłem finansowania przedsięwzięć realizowanych przez samorządy, osoby indywidualne, organizacje pozarządowe oraz inne podmioty. Środki z funduszu podstawowego są przeznaczane na adaptację do zmian klimatu, gospodarkę wodno-ściekową, edukację ekologiczną, ochronę przyrody oraz współfinansowanie programów takich jak LIFE i FEnIKS.

Priorytetem nowego zarządu jest zmniejszenie deficytu na rachunku funduszu podstawowego, co ma umożliwić efektywne zarządzanie środkami oraz realizację zobowiązań finansowych funduszu.

Podsumowanie

Nowa strategia NFOŚiGW zakłada wprowadzenie bardziej zrównoważonego i efektywnego modelu finansowania, który ma na celu poprawę jakości życia poprzez ochronę środowiska i wsparcie transformacji energetycznej. Podjęte działania naprawcze oraz planowane na jesieni 2024 roku nowe programy mają za zadanie sprostać wyzwaniom finansowym i legislacyjnym, przed którymi stoi fundusz, zapewniając jednocześnie skuteczne wsparcie dla realizacji ekologicznych celów w Polsce.

Wszystkie te kroki mają na celu nie tylko stabilizację finansową, ale także maksymalizację ekologicznych efektów wydatkowanych środków, co jest kluczowe dla przyszłości NFOŚiGW i jakości życia w Polsce.

Źródło: NFOŚiGW