Nowe oblicze Klasztoru oo. Benedyktynów w Tyńcu

Jak mawia stare powiedzenie: Kto nie idzie do przodu, ten się cofa... Do takiego wniosku doszli też tynieccy benedyktyni.

Dumni ze swojego klasztoru pragną nie tylko pielęgnować wiarę, historię, otaczające ich środowisko, ale również wiekowe mury, które dają im schronienie. W związku z tym podjęli decyzję o zainwestowaniu w modernizację i nowoczesne ogrzewanie opactwa. Zastosowanie pomp ciepła i kolektorów słonecznych sprawi, że benedyktyńscy mnisi przyczynią się także do ochrony środowiska.

Gospodarka ciepłem – stan obecny

Klasztor obecnie ogrzewany jest przez niskotemperaturową kotłownię węglowo-koksową zlokalizowaną w pomieszczeniach piwnicznych. Dwa kotły koksowe dostarczają ciepło do instalacji centralnego ogrzewania części użytkowej opatówki i ogrzewania powietrznego kościoła.

Instalacje centralnego ogrzewania (c.o.) i ciepłej wody użytkowej (c.w.u.) wykonane są w systemie tradycyjnym. Układy c.w.u. zbudowane są z rur cynkowych, oddzielnie dla opatówki i kościoła. Pracują one na bazie bojlerów elektrycznych i piecyków gazowych eksploatowanych w lecie oraz podgrzewaczy pojemnościowych ogrzewanych ciepłem z kotłów koksowych używanych w sezonie grzewczym.

Oddzielny układ stanowi ogrzewanie powietrzne kościoła. Pakiet grzejników znajdujący się pod posadzką ogrzewa powietrze w komorze grzewczej, które dalej wyprowadzane jest grawitacyjnie do przestrzeni kościoła kanałami powietrznymi. Natomiast z kościoła, za pomocą murowanego przewodu, powietrze dostaje się z powrotem do komory grzewczej. Układ ten pozbawiony jest jakiejkolwiek regulacji i możliwości wymuszenia ruchu powietrza, co utrudnia sprawne ogrzewanie kościoła.

Modernizacja gospodarki ciepłem

Przedstawione powyżej fakty były powodem działań zmierzających do poprawy gospodarki ciepłem w opactwie. Wytyczono więc niezbędne prace, które muszą być wykonane, aby osiągnąć wyznaczony cel, a celem działań modernizacyjnych jest:

• oszczędność ciepła w instalacjach ogrzewania, wentylacji i przygotowania ciepłej wody
• dopasowanie rozwiązań gospodarki ciepłem do aktualnie obowiązujących standardów technicznych – zapewnienie oczekiwanego komfortu cieplnego w pomieszczeniach i możliwości regulacyjnych instalacji grzewczych

Aby to osiągnąć, zaproponowano prace modernizacyjne, które obejmują:

• ocieplenie przegród zewnętrznych budynku – możliwe będzie w niektórych miejscach z uwagi na zabytkowy charakter budynku

• zmianę istniejącej centralnej kotłowni koksowej na zautomatyzowaną ekologiczną kotłownię gazowo-olejową współpracującą z pompą ciepła i polem kolektorów słonecznych

Modernizacja źródła ciepła i instalacji

W ramach modernizacji istniejącej kotłowni centralnej proponuje się zbudowanie źródła ciepła składającego się z następujących elementów:

• sprężarkowych pomp ciepła z poborem ciepła z pionowego wymiennika gruntowego
• agregatu kogeneracyjnego produkującego energię elektryczną
• kotłów szczytowych (gazowego i olejowego) dla potrzeb Wielkiej Ruiny i pozostałej części klasztoru
• układu 30 kolektorów słonecznych wspomagający produkcję ciepłej wody użytkowej

Łączna produkcja ciepła z zestawu pomp ciepła pokrywać będzie 87% rocznego zapotrzebowania na ciepło do ogrzewania i wentylacji obiektów, a około 13% potrzeb pokrywać będą kotły szczytowe (gazowy i olejowy). Natomiast ogrzanie c.w.u. będzie w 50% należało do zadań pompy ciepła i układu kolektorów słonecznych, a pozostałe 50% (dogrzanie w zasobnikach) do jednostki gazowej. Wydajność źródła obejmuje ponadto potrzeby cieplne odrestaurowanej części klasztoru (Wielkiej Ruiny).

Zmodernizowane źródło ciepła będzie zlokalizowane w miejscu istniejącej kotłowni koksowej. Schemat źródła ciepła zakłada pracę pompy ciepła, agregatu kogeneracyjnego i jednostek kotłowych w układzie szeregowego podgrzewania wody w obiegu grzewczym. Ponadto dla części odrestaurowanej w Wielkiej Ruinie oraz dla pomieszczeń w części użytkowej (w tym kuchni) zaplanowano układ ciepłej wody użytkowej wspomagany pracą kolektorów słonecznych (30 sztuk standardowych kolektorów płaskich). Kolektory ze względu na wymogi konserwatorskie zlokalizowane będą w ogrodzie klasztoru.

Dolnym źródłem ciepła dla pomp ciepła będzie gruntowy kolektor pionowy w postaci wymienników złożonych z u-kształtnych rurek rozlokowanych w siatce odwiertów o rozstawie 6 m, a głębokości około 100 m. Wymienniki planuje się wykonać na terenie ogrodu. Ze względu na prawdopodobną oddzielną realizację źródła ciepła dla Wielkiej Ruiny, w wymienniku gruntowym wydzielono osobne pole dla potrzeb pomp ciepła dla tej części klasztoru.

Korzyści ekologiczne

Proponowane działania z racji pozytywnego efektu ekologicznego w postaci redukcji emisji zanieczyszczeń powietrza otrzymały dofinansowanie z funduszy ekologicznych (EkoFundusz, NFOŚiGW, ZPORR).

Przewidywany efekt ekologiczny wynikający z modernizacji gospodarki ciepłem opactwa obliczono na podstawie poziomu redukcji podstawowych zanieczyszczeń powietrza produktami spalania. Pod uwagę brane były: SO₂, NO_x, CO, CO₂, pył, odpady stałe. W wyniku obliczeń oszacowano, że zanieczyszczenie spadnie nawet o 60–99%. W ten sposób zostanie osiągnięty podstawowy cel działań, jakim jest oszczędna i ekologiczna gospodarka ciepłem.

Cały artykuł - GLOBEnergia 2/2007