Polska przyspiesza z zieloną energią. Co to znaczy dla inwestorów?

• W 2024 roku udział OZE w polskim miksie energetycznym wzrósł do 26%, a węgiel spadł do 57%, co pokazuje postępującą transformację energetyczną kraju i rosnące znaczenie fotowoltaiki oraz turbin wiatrowych.
• Największym problemem sektora OZE pozostaje infrastruktura – przeciążone sieci i powolne przyłączenia zablokowały rozwój około 30 GW nowych projektów między 2015 a 2021 rokiem.
• Polska wyróżnia się elastycznym systemem wsparcia CfD i rosnącym rynkiem umów PPA, co przyciąga inwestorów i pozwala na redukcję emisji CO₂ w atrakcyjnych kosztowo modelach biznesowych.

Zielona rewolucja nabiera tempa

Jak wynika z najnowszego raportu firmy LevelTen Energy "Poland's Renewable Energy Awakening", Polska wykonała milowy krok na drodze do dekarbonizacji. W 2024 roku udział węgla w produkcji energii spadł do 57%, co oznacza 11-procentowy spadek w porównaniu z rokiem poprzednim i aż 30 punktów procentowych mniej niż w 2015 roku. To pokazuje, jak dynamicznie zmienia się miks energetyczny kraju.

W tym samym czasie udział OZE wzrósł do 26%, a Polska stała się czwartym największym rynkiem fotowoltaiki w Europie. Plany rządu zakładają budowę od 30 do 70 GW mocy offshore do 2040 roku, a planowana na najbliższe miesiąca ustawa wiatrakowa, która zniesie zasadę 10H, ma potencjał uwolnienia potencjału energetyki wiatrowej na lądzie.

– Polski rynek energii odnawialnej przechodzi szybką transformację – mówi Pieter van der Meulen, Senior Manager ds. współpracy z deweloperami w LevelTen Energy. – Wraz z likwidacją barier regulacyjnych pojawia się coraz więcej szans dla deweloperów odnawialnych źródeł energii i korporacyjnych kupców w Polsce. Zmiany legislacyjne, wsparcie rządowe i rozwijający się rynek umów zakupu energii elektrycznej tworzą nową erę aktywności inwestycyjnej w sektorze energii odnawialnej w Polsce.

Sieci nie nadążają za zmianami

Choć trend jest pozytywny, sektor musi zmierzyć się z poważnymi wyzwaniami. Największym z nich pozostaje infrastruktura sieciowa. Sieci nie są przystosowane do odbioru energii z niestabilnych źródeł, co pokazał grudzień 2023 roku, gdy rekordowa produkcja z wiatru zagroziła przeciążeniem systemu i zmusiła Polskę do eksportu nadwyżek energii.

Problemem jest także złożony i powolny system przyłączeń do sieci. Polskie Sieci Elektroenergetyczne coraz częściej odrzucają wnioski o przyłączenie instalacji OZE. Od 2015 do 2021 roku odmówiono przyłączenia 6 tys. projektów, co zablokowało rozwój nawet 30 GW nowej mocy.

PPA: zielony kontrakt na przyszłość

Pomimo barier, autorzy raportu dostrzegają ogromny potencjał polskiego rynku w obszarze umów PPA (Power Purchase Agreement). Te długoterminowe kontrakty są coraz atrakcyjniejsze dla kupujących i deweloperów. Polska, jako kraj z wciąż wysokim udziałem węgla, daje możliwość znaczącej redukcji emisji CO₂ na megawat zrealizowanej umowy.

To przyciąga nie tylko duże firmy, ale i mniejsze podmioty, dla których przygotowano pośrednie modele PPA. Dodatkowo, coraz więcej firm traktuje Polskę jako bazę do fuzji i przejęć w sektorze OZE. Choć po boomie lat 2020-2021 rynek lekko wyhamował, teraz znów nabiera tempa, wspierany m.in. środkami z KPO.

CfD: polski as w rękawie

Nie bez znaczenia jest też unikalny program CfD (Contract for Difference), w którym deweloperzy mogą część mocy objąć gwarantowaną ceną, a resztę sprzedać poprzez umowy PPA. Taka elastyczność jest rzadko spotykana w Europie i daje przewagę inwestycyjną.

Aukcje CfD z grudnia 2024 roku pokazały, że ceny energii mogą być znacznie niższe niż te z rynku PPA. Energia z wiatru kosztowała wtedy zaledwie 35 €/MWh, podczas gdy indeks PPA LevelTen Energy wskazywał na 94,50 €/MWh dla projektów wiatrowych. To oznacza, że wyniki aukcji mogą stawać się mocnym argumentem w negocjacjach prywatnych kontraktów.

Źródło: LevelTen Energy