Potencjał rozwoju sieci ciepłowniczej na Podhalu w oparciu o geotermię – jakie są perspektywy i plany?
Najgłębszy odwiert geotermalny na świecie powstaje w Szaflarach, a spodziewana temperatura wody w zbiorniku podziemnym może sięgać aż 180°C! To praktycznie niewyczerpywalne źródło energii pozwoli na rozwój sieci ciepłowniczej na Podhalu, z której chętnie chciałby skorzystać Nowy Targ oraz mieszkańcy pobliskich miejscowości. Jak wygląda aktualne wykorzystania ciepła z wnętrza naszej planety? Jakie są plany? Zapraszamy na krótki przegląd!
Nova Energia
Podziel się
Energia geotermalna, zwana inaczej geotermią, jest energią cieplną (termiczną) skał, gruntu i wody znajdujących się głęboko pod powierzchnią Ziemi. Zaliczana jest do energii odnawialnych, ze względu na swoje źródło - jądro Ziemi, którego temperatura sięga wartości rzędu 5000°C. Ściśle związana z temperaturą energia cieplna nieustannie promieniuje z wnętrza jądra, a następnie na drodze konwekcji i przewodzenia ciepła przenika do kolejnych warstw skalnych i podziemnych zbiorników wodnych, ogrzewając je.
Energia geotermalna na Podhalu - jak dotychczas przebiegał jej rozwój?
Rozwój geotermii na Podhalu rozpoczął się na przełomie lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych XX wieku, kiedy podjęte zostały pierwsze działania w Bańskiej Niżnej z udziałem Polskiej Akademii Nauk (PAN). Powołanie w 1993 roku Geotermii Podhalańskiej S. A. miało na celu zwiększenie wykorzystania zasobów geotermalnych, w kontekście ogrzewania, w rejonie Podhala i ogólną poprawę warunków środowiskowych m.in. obniżenie emisji zanieczyszczeń. Przed powstaniem pierwszych odwiertów, ogrzewnictwo w tym regionie opierało się na metodach konwencjonalnych. Wykorzystanie do tych celów paliw kopalnych oraz drewna przyczyniało się do znacznej emisji substancji szkodliwych dla środowiska oraz zdrowia, takich jak dwutlenek siarki, tlenki azotu, tlenki węgla oraz pyłów zawieszonych (PM2,5 i PM10).
Czy założenia sprzed 30 lat urzeczywistniły się? Według publikowanych danych, dzięki działaniom podjętym w celu rozwoju geotermii na Podhalu i zrealizowanym dotychczas inwestycjom w latach 1999-2020 zużyto 333 ton węgla mniej i znacznie ograniczono emisję dwutlenku węgla, bo aż o 667 ton. Znacznej redukcji uległo również stężenie SO2 i pyłu zawieszonego w powietrzu. W związku z powyższym niewątpliwie osiągnięto sukces w kontekście poprawy efektu ekologicznego. Ponadto system ciepłowniczy dostarcza ciepło geotermalne do obiektów znajdujących się na terenach czterech podhalańskich gmin - Szaflary, Poronin, Biały Dunajec oraz Zakopane, gdzie według danych aktualnych na rok 2020 łączna liczba obiektów przyłączonych do sieci wyniosła 1770, a łączna długość sieci ciepłowniczej 117 km. Warto podkreślić, że choć inwestycja w projekty geotermalne wymaga dużych nakładów pieniężnych w początkowej fazie realizacji, jest przedsięwzięciem przynoszącym nie tylko korzyści ekologiczne, ale również ekonomiczne.
Perspektywy i plany na przyszłość
W kwietniu ubiegłego roku rozpoczęto prace wiertnicze na terenie gminy Szaflary. Odwiert ma mieć charakter badawczo-eksploatacyjny i docelowo ma sięgnąć na głębokość 7 km, co będzie czynić go najgłębszym odwiertem geotermalnym na świecie. Prace będą prowadzone w poszukiwaniu źródeł gorącej wody geotermalnej, której spodziewana temperatura na głębokości blisko 7000 m ma wynosić nawet 180°C. Całość projektu skonstruowana jest w taki sposób, by w wypadku niepowodzenia i nieosiągnięcia pierwotnych zamierzeń geologicznych, móc kontynuować prace poszukiwawcze na poziomach wyższych tj. głębokości 3750 - 4650 m lub z tzw. głównego kolektora geotermalnego Podhala, czyli głębokości 2880 - 3310 m.
Źródło: East News
Jeżeli wykonanie otworu Bańska PGP-4 przyniesie oczekiwany rezultat i odnalezione zostanie źródło wody termalnej, umożliwi to dalszy rozwój systemu ciepłowniczego Podhala i dołączenie kolejnych obiektów do sieci, a być może budowę pierwszej elektrowni geotermalnej. Koszty inwestycji zostaną pokryte ze środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej - dotacja wyniesie ponad 100 mln zł.
Kolejną inwestycją Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska na Podhalu jest przeznaczenie ponad 52 mln zł na rozbudowę sieci ciepłowniczych regionu podhalańskiego. Projekt obejmuje wiercenie otworu o charakterze produkcyjnym Bańska PGP-7 na głębokość 4052 m, dostarczenie i montaż czterech wymienników ciepła o mocy 7,8 MW oraz budowę infrastruktury przyłączeniowej.
Gminy Szaflary oraz Nowy Targ wystąpiły w ramach programu Polski Ład o dofinansowanie do inwestycji rozwoju przyłączy, starania odniosły sukces i oba samorządy otrzymały dofinansowania w wysokości 30 mln zł. Docelowo magistrala ma połączyć odwiert geotermalny wykonywany w Bańskiej Niżnej z odbiorcami na terenie Nowego Targu oraz gminy Szaflary. Łącznie sieć ciepłownicza ma zostać powiększona o 6 km, a oczekiwany efekt ekologiczny obejmuje obniżenie emisji CO2 o 4 274,59 ton rocznie oraz zwiększenie ilości energii cieplnej pozyskiwanej z geotermii.
Podsumowanie
Potencjał geotermalny Niecki Podhalańskiej stanowi ważny element w kontekście transformacji energetycznej Polski, a realizacja inwestycji w tym obszarze i zwiększenie wykorzystania odnawialnych źródeł energii zdecydowanie jest dobrym krokiem dla przyszłości polskiej energetyki. Rozwój geotermii znakomicie wpisuje się w założenia zrównoważonego rozwoju - przyniesie korzyści zarówno na płaszczyźnie środowiskowej - obniżenie emisji szkodliwych substancji i poprawa jakości powietrza, społecznych - dostęp do czystej energii i ekonomicznych - zyski zarówno dla inwestorów, jak i odbiorców, którzy będą mogli uzyskać dostęp do stabilnych cen energii.
Źródła: gov.pl, ekoguru.pl, cire.pl, podhale24.pl, radiokrakow.pl
Zdjęcie główne: Geotermia Podhalańska
Materiał został przygotowany przez Koło Naukowe Nova Energia, AGH.
Joanna Michalik
