Prawdziwe kwoty wsparcia w programie Czyste Powietrze. Dotacja 100% to fikcja?

• Program Czyste Powietrze oferuje dotacje netto – podatek VAT beneficjent musi pokryć sam. Oznacza to, że faktyczna wartość dofinansowania jest niższa niż podawane 40%, 70% i 100%.
• Po uwzględnieniu podatku VAT (8% i 23%), rzeczywiste dofinansowanie spada nawet do około 33%, 57% oraz maksymalnie 81%, zamiast obiecywanych 100%.
• Dla osób o najniższych dochodach trudne może być sfinansowanie podatku VAT, który przy pełnej inwestycji sięgającej 170 tys. zł netto wyniesie nawet kilkanaście tysięcy złotych.

Wielki powrót programu Czyste Powietrze. Jak zmienią się kwoty dotacji?

Czyste Powietrze powraca po ponad 4 miesiącach przerwy. Zawieszenie przyjmowania wniosków miało służyć m. in. gruntownej reformie programu. Jej elementem jest rewizja progów dofinansowania, które można otrzymać w ramach inicjatywy. Zgodnie z nową wersję Czystego Powietrza obowiązują trzy takie progi:

• podstawowy, który obejmuje 40% kosztów kwalifikowanych,
• podwyższony, który obejmuje 70% kosztów kwalifikowanych,
• najwyższy, który obejmuje 100% kosztów kwalifikowanych.

Każdy z tych progów ma pewne warunki dochodowe, od których beneficjent może się na nie kwalifikować. Szczegółowo omówiliśmy je w TYM artykule. Warto pamiętać, że w przypadku najwyższego progu oprócz kryterium dochodowego wymagana jest również odpowiednio niska efektywność energetyczna modernizowanego budynku. Zapotrzebowanie cieplne nieruchomości powinno wynosić więcej niż 140 kWh/m² rocznie.

Jest jeszcze jeden element ograniczający kwoty dotacji w nowym programie Czyste Powietrze. Mowa tu o cenach maksymalnych. W celu wyeliminowania sytuacji, w których wykonawcy podwyższali ceny produktów i ugług, aby wyciągnąć jak największą kwotę z programu, wprowadzono maksymalne dopuszczalne kwoty dotacji do konkretnych urządzeń. I tak na przykład za pompę ciepła powietrze/powietrze o podwyższonej klasie efektywności energetycznej w najniższym progu otrzymamy maksymalnie 14 080 zł, w progu średnim 24 640 zł, a w progu najwyższym 35 200 zł. Szczegółowe limity znajdziecie w TYM materiale. NFOŚiGW podkreśla jednak, że jeżeli beneficjent chce kupić pompę ciepła droższą niż maksymalna dopłata, to może to zrobić, jednak różnicę między dopuszczalną kwotą dotacji a faktyczną ceną sprzętu musi pokryć z własnej kieszeni. Podobna zasada funkcjonuje w przypadku pozostałych usług, materiałów i urządzeń dofinansowywanych w programie.

Ukryty koszt w Czystym Powietrzu – o tym musi wiedzieć beneficjent

Dopłata za droższe materiały czy usługi jest jednak kosztem, który beneficjent powinien ponosić świadomie, w efekcie własnych decyzji konsumenckich w związku z realizacją programu. Tymczasem istnieje pewna kwota pieniędzy, którą osoba otrzymująca dotację w ramach Czystego Powietrza będzie musiała zapłacić niezależnie od wszystkiego. O co chodzi?

Kluczem jest tutaj powrót do progów dotacji i zwrócenie uwagi, że obejmują one pewien procent “kosztów kwalifikowanych”. Do tych kosztów kwalifikowanych z kolei zalicza się sama wartość urządzeń, materiałów czy usług, ale już nie… podatek VAT. Podane kwoty dotacji są więc kwotami netto, do których należy dorzucić wartość opodatkowania. Tę wartość z własnej kieszeni płaci beneficjent.

Nasza redakcja dokonała szczegółowych wyliczeń dotyczących faktycznych procentów dotacji w ramach nowego programu Czyste Powietrze, biorąc pod uwagę podatek VAT w wysokości 8% na urządzenia grzewcze oraz ocieplenie i stolarkę okienno-drzwiową i 23% VAT dla usług audytu energetycznego i świadectwa charakterystyki energetycznej budynku. Szczegóły wyliczeń możecie zobaczyć na poniższych infografikach.

Program Czyste Powietrze a kwota netto – ile tak naprawdę uzyskamy w dotacji?

Jak można zauważyć, po uwzględnieniu kosztu dla beneficjenta w postaci podatku VAT, wartości dofinansowań znacząco spadają. W przypadku 8% VAT-u nie jest to już 40%, 70% i 100%, a raczej ok. 37%, 65% i 93%. Przy stawce VAT 23% te wartości spadają już do 33%, 57% i 81%.

Dla osób obeznanych z programem nie jest to żadna nowość – również przed reformą program Czyste Powietrze nie zaliczał do kosztów kwalifikowanych podatku VAT. Warto jednak zwrócić na to uwagę, zwłaszcza że wraz z powrotem naboru w przekazach medialnych dominuje narracja o całkowitym zwrocie inwestycji dla beneficjenta przy najwyższym progu dotacji. Rzeczywistość jest jednak inna – uśredniając stawki VAT obowiązujące na dofinansowywane towary i usługi, osoba korzystająca z najwyższego progu dopłat w Czystym Powietrzu będzie musiała wyłożyć z własnej kieszeni od kilku do kilkunastu procent całej inwestycji. W przypadku podawanego przez NFOŚiGW przykładu 170 tys. zł za gruntową pompę ciepła i termomodernizację można tu mówić o kwotach rzędu 20 tys. zł.

Dotacja na najwyższym poziomie dofinansowania ma trafiać do osób o dochodzie niższym niż 1800 zł (w gospodarstwach jednoosobowych) lub 1300 zł (w gospodarstwach wieloosobowych), a także do tych, którzy pobierają zasiłki. Czy ta grupa beneficjentów będzie w stanie dorzucić do termomodernizacji w ramach Czystego Powietrza kilkanaście tysięcy złotych? Nabór do programu zostanie wznowiony już w poniedziałek 31 marca. O jego skuteczności po reformie będziemy donosić na naszym portalu.

A więcej faktycznych maksymalnych kwotach w programie Czyste Powietrze posłuchacie w najnowszym odcinku Energetycznego Talk-Show Ekstra:

Źródła: NFOŚiGW, opracowanie własne