RCEm czy RCEt? Jak są rozliczani prosumenci w net-billingu, a jak powinni być?

Nasi czytelnicy często zgłaszają, że operatorzy wciąż stosują wobec nich rozliczenie po średniej cenie miesięcznej. Chodzi tu dokładnie o grupę prosumentów fotowoltaicznych w systemie net-billing. Na czas prac nad nowelizacją ustawy o OZE, zmienił się sposób rozliczeń. Jednak nie każdy operator zastosował się do zmian. 

Zdjęcie autora: Oliwia Kołacz

Oliwia Kołacz

Redaktor GLOBENERGIA

Podziel się

RCEm i RCE(t), czym się różnią?

Są to sposoby wyliczania średniej ceny energii wyprodukowanej w prosumenckiej instalacji fotowoltaicznej i wprowadzonej do sieci. To według ich wskazań zasilany jest portfel prosumenta, czyli końcowo pomniejszane rachunki za prąd.   

RCE/RCEt to system oparty o ceny godzinowe, wyliczane jako średnia z kwoty obowiązującej w danym kwadransie. Jest wyliczana w zależności od tego, ile energii w ciągu danej godziny prosument oddał do sieci. Zaś RCEm to średnia cena miesięczna, ustalana na podstawie całości energii oddanej do sieci przez prosumentów. W obu systemach, przy wyliczaniu średniej kwoty, ceny ujemne są przyrównywane do zera.  

Z czego wynika zmiana sposobu rozliczeń?

Sposób rozliczania prosumentów w net-billingu jest uzależniony od projektu nowelizacji ustawy o OZE i terminu jej wdrożenia. Według obowiązującej ustawy o odnawialnych źródłach energii, prosumenci mają być rozliczani po RCE. Przypominamy, że wcześniej był to system średniej ceny miesięcznej RCEm.

Na dzień 26 września 2024 r. nowelizacja wciąż figuruje w wykazie prac legislacyjnych i programowych jako projekt. Tym samym nie została jeszcze wdrożona do życia, czyli prosumentów należy rozliczać wg. RCE. Zapytaliśmy największych operatorów o to, jak oni rozliczają prosumentów. Dostaliśmy tylko jedną odpowiedź:

Po 1 lipca 2024 r. prosumentów w systemie net-billing nadal rozliczamy według rynkowej miesięcznej ceny energii (RCEm). Zmiana modelu wyliczenia wartości energii elektrycznej wprowadzonej do sieci (depozyt prosumencki) i uwzględnienie w rozliczeniach od 1 lipca rynkowej godzinowej ceny energii elektrycznej (RCEt) będzie możliwe po dostosowaniu systemu rozliczeniowego Enei. Ewentualne korekty rozliczeń będą dokonane po dostosowaniu systemu rozliczeniowego.

odpowiedziała w imieniu Enei, Berenika Ratajczak, Rzecznik prasowy Koordynator ds. PR

Nieoficjalnie dowiedzieliśmy się również, że RCEm wciąż stosuje wobec swoich klientów Tauron i PGE. Biorąc pod uwagę słowa minister Pauliny Hennig-Kloski, w okresie letnim bardziej opłacalny jest RCE.

Analizowaliśmy ryzyko opóźnienia wejścia w życie ustawy, o której dzisiaj mówimy. Trafiliśmy na dobry czas okresu wakacyjnego, z dużym nasłonecznieniem. Co sprawia, że w naszej ocenie prosumenci, w tym okresie przejściowym do wejścia w życie nowej ustawy powinni raczej być na plus w godzinowym rozliczeniu, niż na minus. Szacujemy, że przez okres trzech miesięcy to mniej więcej 60 zł na plus na rachunek.

odpowiedziała na nasze pytanie w trakcie jednej z lipcowych konferencji Paulina Hennig-Kloska

Zapytaliśmy prawnika czy taka działalność jest zgodna z prawem.

Co na to prawnik?

Według prawnika Jakuba Plebańskiego z kancelarii Rödl Kancelaria Prawna sp. k. przepisy stanowią jasno, że prosumenci powinni być rozliczani po cenie godzinowej. W przeciwnym wypadku, jeżeli okaże się, że z tytułu utrzymywania ceny miesięcznej są stratni, należy się im rekompensata.

W świetle obecnej treści art. 4b ust. 2 ustawy o odnawialnych źródłach energii nie można uznać, że rozliczanie prosumentów w oparciu o RCEm jest zgodne z prawem. Przepis stanowi jasno, że od 1 lipca 2024 r. prosumenci energii odnawialnej funkcjonujący w systemie net billingowym powinni być rozliczani w oparciu o ceny godzinowe. Teoretycznie więc, niewykonanie obowiązku odpowiedniego rozliczenia prosumenta przez operatora może wiązać się z jego odpowiedzialnością odszkodowawczą, w sytuacji, gdyby prosument wykazał, iż zastosowanie rozliczeń w oparciu RCEm ograniczyło jego przychody w porównaniu do przychodów, które uzyskałby z tytułu sprzedaży nadwyżek energii, rozliczając się w oparciu o RCEt.

wyjaśnia Jakub Plebański

Nie można pominąć także faktu uprzedniego zamieszania wywołanego opóźnieniem uchwalenia nowelizacji. Minęło już kilka miesięcy, a projekt wciąż jest na etapie formułowania.

Praprzyczyną powyższych trudności w rozliczeniach prosumenckich występujących po stronie operatorów jest jednak duża opieszałość związana z przyjęciem nowelizacji ustawy o odnawialnych źródłach energii UD41. Warto przypomnieć, że jeszcze w czerwcu tego roku Ministerstwo Klimatu i Środowiska zapewniało, że przed 1 lipca zostaną wprowadzone przepisy, które zapewniać będą utrzymanie rozliczeń w oparciu o RCEm wśród odbiorców, którzy do tego czasu wprowadzili energię do sieci. Zapowiedzi nie zostały jednak zrealizowane, a nowelizacja ustawy o odnawialnych źródłach energii UD41 ugrzęzła na etapie prac projektowych.

dodaje starszy prawnik z Rödl Kancelaria Prawna sp. k.

Co potem? 

O rekompensatach mówiono już wcześniej. Jednak nie będą się one należały każdemu. Wiążąca pozostaje tu data pierwszego wprowadzenia energii wyprodukowanej z fotowoltaiki do sieci energetycznej.

Projekt ustawy nie przewiduje rekompensat dla prosumentów, którzy po raz pierwszy wytworzyli energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła energii i wprowadzili ją do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej do 1 lipca 2024 r. i w ten sposób po wejściu w życie projektowanych przepisów nabędą prawo do rozliczeń w oparciu o RCEm, za okres ich rozliczeń prowadzonych w oparciu o RCE.

informuje Ministerstwo Klimatu i Środowiska

Co więcej, po uchwaleniu nowelizacji (projekt UD41), nie każdy będzie mógł być rozliczany w systemie miesięcznym. Wybór pomiędzy RCE a RCEm będzie miała tylko określona grupa prosumentów. 

Zgodnie z obecną treścią projektu UD41, najprawdopodobniej dojdzie do wstecznego ustalenia przez ustawodawcę, że prosumenci, którzy po raz pierwszy wprowadzili energię elektryczną do sieci do dnia 30 czerwca 2024 pozostają w systemie opartym o RCEm, oczywiście będąc uprawnieni do złożenia oświadczenia o przejściu na ceny godzinowe. Dużo bardziej skomplikowana będzie sytuacja tych prosumentów, którzy po raz pierwszy wprowadzili energię do sieci od 1 lipca 2024 r. W myśl obecnej treści projektu UD41 powinni oni automatycznie być rozliczani według cen godzinowych RCE. Jeżeli w odniesieniu do tej grupy operatorzy stosowali domyślnie rozliczenia oparte o RCEm, będą one wymagały dokonania korekty.

Jakub Plebański

Wcześniej MKiŚ również odniosło się do tej kwestii. Zgodnie z informacjami dostarczonymi przez resort w lipcu “po wejściu w życie projektowanych regulacji prosumenci, którzy po raz pierwszy wytworzyli energię elektryczną w instalacji odnawialnego źródła energii i wprowadzili ją do sieci dystrybucyjnej elektroenergetycznej do 1 lipca 2024 r., będą rozliczani automatycznie według RCEm.”  

Źródła: własne, MKiŚ

Zdjęcie autora: Oliwia Kołacz

Oliwia Kołacz

Redaktor GLOBENERGIA