Rozwój geotermii w Polsce – co na ten temat sądzi Główny Geolog Kraju?

• W Polsce liczba ciepłowni geotermalnych wzrosła do dziesięciu dzięki wsparciu finansowemu i inwestycjom, a do 2028 roku planowane jest potwierdzenie potencjału w kolejnych 30-40 lokalizacjach, głównie w małych miastach.
• Geotermia ma potencjał także w dużych miastach, takich jak Poznań i Łódź, gdzie może dostarczać nawet 100 MW mocy, 
• Inwestycje w ciepłownie geotermalne wymagają dużych nakładów, szczególnie na pierwszy otwór geotermalny, którego koszt stanowi co najmniej około 20% całego budżetu.
• Ryzyko geologiczne utrudnia rozwój geotermii; proponuje się utworzenie funduszu gwarancyjnego, co zwiększyłoby bezpieczeństwo inwestorów i przyspieszyło rozwój tego źródła energii w Polsce.

Rozwój geotermii nie jest jednak łatwy. Te inwestycje realizują zazwyczaj małe miasta o ograniczonych możliwościach finansowych, dlatego konieczne jest odpowiednie wsparcie – wyjaśniał prof. Galos podczas Kongresu TRENDY 2024. System wsparcia obejmuje stuprocentowe dotacje na pierwszy otwór geotermalny, ale dalszy rozwój wymaga połączenia subsydiów z niskooprocentowanymi pożyczkami. W perspektywie trzech lat planowane jest zakończenie co najmniej 30 nowych otworów badawczych, a do 2028 roku liczba miejsc z potwierdzonym potencjałem geotermalnym powinna przekroczyć 40.

Perspektywy na przyszłość

Według prof. Galosa, ostrożne prognozy mówią o możliwości budowy kolejnych dziesięciu do piętnastu ciepłowni geotermalnych do 2030 roku. Większość z nich byłaby zapewne niewielkich rozmiarów, o mocy kilku megawatów, ale ich znaczenie lokalne będzie ogromne. Ważnym aspektem są też koszty inwestycji. Koszty realizacji pierwszego otworu stanowią zwykle około 20% budżetu całej inwestycji w ciepłownię geotermalną. Dalsze nakłady są związane z budową otworów chłonnych oraz samej ciepłowni – tłumaczy prof. Galos.

Geotermia to nie tylko małe miasta. Prof. Galos wskazuje na potencjał dużych miast, takich jak Poznań, Łódź, Warszawa czy Szczecin. Szczególnie Poznań i Łódź mają korzystne warunki geologiczne. Jeśli wszystko pójdzie dobrze, w dużych miastach energia geotermalna mogłaby dostarczać nawet 100 MW mocy, co latem zapewniłoby podstawowe potrzeby cieplne – wyjaśnia. Wprowadzenie energii geotermalnej do systemów zaopatrzenia w ciepło takich miast byłoby ogromnym krokiem naprzód w kierunku zrównoważonego rozwoju.

Fundusz ryzyka i międzynarodowe wzorce

Jednym z kluczowych wyzwań w rozwoju geotermii jest ryzyko geologiczne. Najpoważniejsze ryzyko to brak potwierdzenia złoża w pierwszym otworze, w szczególności jeśli chodzi o wydajność przypływu wody, a niekiedy wręcz brak takiego przypływu – zaznacza prof. Galos. Obecnie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska finansuje w całości realizację pierwszego otworu w małych gminach. Jednak koszty są duże, a ten model finansowania otworów geotermalnych może nie być trwały w długiej perspektywie. Dlatego rozważane jest utworzenie funduszu gwarancyjnego, wzorowanego na rozwiązaniach z Francji czy Holandii. Taki fundusz umożliwiłby zwrot kosztów w przypadku niepowodzenia otworu, co znacznie zmniejszyłoby ryzyko dla inwestorów.

Rozwiązania te są szczególnie ważne, ponieważ, jak szacuje prof. Galos, nawet przy najlepszych analizach geologicznych ryzyko uzyskania negatywnego wyniku wiercenia jest rzędu 20%. Wprowadzenie funduszu gwarancyjnego mogłoby przyciągnąć nowych inwestorów i przyspieszyć rozwój geotermii w Polsce.

Geotermia jako fundament transformacji energetycznej

Podsumowując, prof. Krzysztof Galos wskazuje, że rozwój geotermii w Polsce wymaga ścisłej współpracy między sektorem publicznym a prywatnym. Partnerstwo publiczno-prywatne, szczególnie w przypadku dużych miast, może okazać się kluczowe. Geotermia ma potencjał, by stać się jednym z fundamentów polskiej transformacji energetycznej, pod warunkiem odpowiedniego finansowania i zarządzania ryzykiem.