Nad zmianą wpływów do budżetu na skutek transformacji energetycznej eksperci pochylili się w ramach przygotowanego raportu „Finansowe i legislacyjne aspekty transformacji energetycznej w Polsce”. Powołują się m.in. na analizy uznanego ośrodka McKinsey & Company, z których wynika, że dekarbonizacja polskiej gospodarki pociągnie za sobą zmiany w systemie podatkowym - w jej efekcie pojawią się nowe źródła podatkowe. Wygaszane sektory gospodarki spowodują spadek lub likwidację wpływów z podatku CIT, PIT i VAT, jak też składek w systemie emerytalnym i zdrowotnym (składki do ZUS). Niezbędne stanie się więc zastąpienie utraconych dochodów jednostek samorządu lokalnego z tytułu wpływów podatkowych z sektora wydobywczo-energetycznego.

Transformacja energetyczna - wyzwania

Wyzwaniem transformacji energetycznej może być uzależnienie regionów od jednego płatnika podatków np. w przypadku Zespołu Elektrowni PAK czy Elektrowni Bełchatów. Spadek dochodów mieszkańców i lokalnych firm podwykonawczych, przełoży się na straty w lokalnym sektorze handlu i usług, szczególnie w gminach górniczych i sąsiednich. Wywoła także spadek wpływów samorządów lokalnych z tytułu udziału w podatkach PIT i CIT, co grozi utratą przez JST zdolności do inwestycji rozwojowych.

Eksperci zalecają, aby maksymalizować local content w wybranych najbardziej perspektywicznych technologiach energetyki, maksymalnie wiążąc je z europejskimi łańcuchami dostaw.

Skala wyzwań stojących przed transformacją energetyczną wymaga zaangażowania nie tylko środków finansowych oraz zasobów materialnych i niematerialnych samych przedsiębiorstw podlegających temu procesowi. Równie ważne będą finansowe zasoby publiczne w dyspozycji budżetu krajowego i budżetu UE. Finansowanie planowanych projektów przyjmie różne formy i często będzie wiązało się z łączeniem wielu źródeł finansowania w różnej formie w ramach jednego projektu czy grupy projektów.

Dekarbonizacja daje oszczędności, ale wymaga inwestycji

Z danych Międzynarodowej Agencji Energetyki Odnawialnej IRENA wynika, że w okresie od stycznia 2022 do maja 2022 roku energetyka słoneczna i wiatrowa pozwoliła na ograniczenie importu paliw kopalnych o wartości 50 miliardów dolarów. Kryzys energetyczny miałby jeszcze bardziej dramatyczne skutki, gdyby nie rozwinięty sektor OZE.

Dekarbonizacja gospodarki może dać oszczędność rzędu 75 mld euro w zakresie zmniejszenia kosztów operacyjnych, 80 proc. spadek importu paliw kopalnych oraz powstanie 250-300 tys. nowych miejsc pracy - informuje PAP powołując się na raport. 

W ocenie ekspertów pięć branż może w szczególny sposób przyczynić się do wzrostu PKB i stworzenia dodatkowych miejsc pracy. Jest to energetyka i ciepłownictwo, przemysł, transport, budownictwo i rolnictwo. Osiągnięcie neutralności emisyjnej będzie wymagało jednak dodatkowych inwestycji.

Elektryfikacja transportu spowoduje, że w porównaniu z rokiem 2018, do budżetu państwa wpłynie w 2050 roku 13 mld euro mniej z tytułu akcyzy, podatku VAT i opłaty paliwowej zawartych w cenie paliwa.

Źródło: Instytut Finansów, PAP