Tego lata zapotrzebowanie na energię elektryczną biło kolejne rekordy

Z początkiem sierpnia zapotrzebowanie na moc elektryczną osiągnęło najwyższy poziom w historii, a kilka dni później znów zbliżyło się do rekordu. Powodem były m.in. przetaczające się przez Polskę upały i burze. Polskie Sieci Elektroenergetyczne zapewniają, że system jest bezpieczny, ale potrzebne są długoterminowe rozwiązania. Część bloków energetycznych musi przejść modernizację, żeby dostosować się do unijnych wymogów. W efekcie rezerwy mocy zostaną znacznie ograniczone.

Dlaczego latem rośnie zapotrzebowanie na energię?

– Trudno powiedzieć, jakie są źródła rosnącego zapotrzebowania na energię w szczycie letnim. Przez wiele lat to zima generowała szczyty zapotrzebowania, tymczasem w ostatnich latach nastąpiła zmiana tej tendencji i lato staje się krytyczne z punktu widzenia zapotrzebowania na moc i energię – mówi agencji informacyjnej Newseria Biznes Eryk Kłossowski, prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA. Prawdopodobnie przyczyną tego stanu są zwiększone nakłady energii w czasie upałów na klimatyzację oraz chłodnictwo.

Jak poinformowały PSE, 1 sierpnia tego roku o godz. 13.15 Krajowy System Elektroenergetyczny zgłosił zapotrzebowanie na 23 215 MW. To rekordowe jak dotąd zapotrzebowanie na moc elektryczną. Jedną z przyczyn zwiększonego zapotrzebowania na moc elektryczną są wysokie temperatury i urządzenia klimatyzacyjne włączane w trakcie upałów.

Jak zmienia się struktura zapotrzebowania na energię w Polsce

– Być może jest to kwestia zmiany zachowań konsumenckich i coraz powszechniejszego używania klimatyzacji w biurach, zakładach pracy, w sklepach i domach. Należałoby jednak dociekać głębiej źródeł tego zwiększonego zapotrzebowania. Prześledzić, jak wyglądają w istocie zachowania po stronie odbiorców energii elektrycznej i sprawdzić, czy pojawiły się jakieś nowe instalacje przemysłowe. To jest jednak zadanie dla spółek obrotów i operatorów systemów dystrybucyjnych – mówi Eryk Kłossowski.

11 sierpnia zapotrzebowanie odbiorców na moc elektryczną kolejny raz zbliżyło się do rekordowego poziomu, sięgając 22 990 MW. Na dodatek tego dnia Elektrownia Kozienice (druga największa elektrownia węglowa w UE) była zmuszona ograniczyć produkcję ze względu na temperaturę i niski stan wody w Wiśle wykorzystywanej do chłodzenia bloków. Z kolei w elektrowniach w Bełchatowie i Rybniku doszło do awarii, a trzy z pięciu największych bloków energetycznych trafiły do remontu. Warto wspomnieć, że  tego dnia w elektrowniach i elektrociepłowniach sterowanych z podwarszawskiej Krajowej Dyspozycji Mocy zabrakło prawie 5,8 GW mocy. Natomiast moc bloków węglowych czekających w gotowości na wypadek nagłych awarii (tzw. rezerwa wirująca) skurczyła się do bliskiego minimum poziomu 647 MW.

Aby znów nie zabrakło energii elektrycznej dla odbiorców...

Energetycy obawiali się powtórki sytuacji z 2015 roku, kiedy wystąpił niedobór energii, a operator systemu przesyłowego – po raz pierwszy od 1989 roku – musiał wprowadzić w całym kraju stopnie zasilania, czyli planowane ograniczenia w zużyciu prądu, żeby zapobiec blackoutowi, czyli wyłączeniu dostaw energii.

Mimo rekordowego zapotrzebowania w tym roku nie było dotąd konieczności wprowadzenia ograniczeń w dostawach energii. Prezes PSE SA zapewnia, że w krótkoterminowej perspektywie nie ma żadnego zagrożenia dla bezpieczeństwa Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. W razie kłopotów z dostawami energii istnieje możliwość uruchomienia importu interwencyjnego oraz systemu DSR, czyli tymczasowego ograniczenia przez odbiorców przemysłowych zużycia energii elektrycznej na wezwanie operatora systemu przesyłowego.

Konieczność wprowadzenia długoterminowych zmian

– W perspektywie długoterminowej, w której będziemy mieli do czynienia z wycofywaniem wyeksploatowanych bloków węglowych oraz koniecznością rewitalizacji wielu jednostek wytwórczych i dostosowania ich do nowych konkluzji BAT [Best Available Techniques – red.], możemy mieć do czynienia z ograniczeniem rezerwy dostępnej dla operatora systemu przesyłowego – zauważa Eryk Kłossowski.

Bezpieczeństwo energetyczne kraju zapewnia obecnie około 50 bloków węglowych, z których część jest już przestarzała i wyeksploatowana. Do 2030 roku Polska będzie musiała wyłączyć z eksploatacji ok. 12 GW z funkcjonujących obecnie elektrowni, wskutek czego w systemie energetycznym powstanie luka. Szansą na wypełnienie tej niszy mogłyby być nowe instalacje odnawialnych źródeł energii. Dodatkowo do 2021 roku polskie elektrownie węglowe muszą przejść modernizację i wdrożyć nowoczesne technologie, które maksymalnie ograniczą emisję zanieczyszczeń do atmosfery. Taki wymóg narzucają uchwalone w kwietniu unijne standardy BAT.

Kolejne wyzwania dla bezpieczeństwa energetycznego

– W perspektywie najbliższego roku marginesy bezpieczeństwa nie budzą niepokoju. Pytanie, co będzie, kiedy bloki energetyczne zaczniemy odstawiać, by dostosowywać je do konkluzji BAT i nastąpią opóźnienia w realizacji obecnego programu inwestycyjnego, czyli budowy nowych bloków. Operator systemu przesyłowego stara się budować całą gamę środków zaradczych, do których należy m.in. DSR, czyli usługa redukcji zapotrzebowania na żądanie operatora. To jedna z odpowiedzi, których możemy udzielić w przypadku kryzysu – mówi prezes Polskich Sieci Elektroenergetycznych SA.

W takiej sytuacji warto zauważyć, że zwiększanie udziału OZE w strukturze polskiej energetyki nie tylko ograniczyłoby negatywne skutki środowiskowe, ale również pozwoliłoby zwiększyć bezpieczeństwo energetyczne. Szczególnie ważna jest generacja rozproszona, umożliwiająca użytkownikom uzyskanie niezależności energetycznej, a także klastry energetyczne oraz smart gridy, czyli inteligentne sieci.