Usmażymy się? Raport ONZ nie pozostawia złudzeń

• Ograniczenie globalnego ocieplenia do 1,5°C wymaga zdecydowanych działań, które należy podjąć już teraz.
• Przy braku większych ambicji i natychmiastowych działań, świat może zmierzać w kierunku wzrostu temperatury o 2,6-3,1°C do końca wieku. To oznacza m.in. nasilenie klęsk żywiołowych.
• Dalsze inwestycje w odnawialne źródła energii i reformy finansowe są niezbędne, aby osiągnąć cele klimatyczne.

Skąd wziął się cel 1,5°C?

Porozumienie paryskie, podpisane w 2015 roku, było przełomowym krokiem w walce z kryzysem klimatycznym. Państwa z całego świata zgodziły się wtedy na ograniczenie globalnego ocieplenia „znacznie poniżej 2°C” oraz dążenie do utrzymania go na poziomie 1,5°C powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.To miało wystrarczyć by ocalić ludzkość i pozwolić na życie bez uporczywego upału czy nagłych powodzi. Cel ten wymaga od krajów zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych i zwiększenia inwestycji w zrównoważony rozwój. Dzięki temu porozumieniu świat miał szansę na ograniczenie najgorszych skutków zmian klimatu, jednak, jak pokazuje najnowszy raport UNEP Emissions Gap 2024, dotychczasowe działania są wciąż niewystarczające. 

Wybór pomiędzy 1,5°C a katastrofą klimatyczną

Raport UNEP Emissions Gap 2024 przedstawia dramatyczne scenariusze dla naszej planety. Osiągnięcie celu ograniczenia wzrostu temperatury do 1,5°C wymaga cięć emisji gazów cieplarnianych o 42% do 2030 roku i 57% do 2035 roku. Są to redukcje, które należy zadeklarować i wdrożyć w ramach nowej rundy krajowych wkładów (NDCs), których termin składania przypada na początek 2025 roku przed COP30. 

Jeżeli jednak nie uda się zwiększyć ambicji i rozpocząć realizacji celów natychmiastowo, możemy być na kursie do wzrostu temperatury o 2,6°C lub nawet 3,1°C do końca tego stulecia. Taki wzrost temperatury miałby katastrofalne skutki – dla ludzi, ekosystemów i gospodarek. Z perspektywy raportu, mamy więc do wyboru trzy scenariusze:

1. Ścieżka 1,5°C – ambitne działania i natychmiastowe ograniczenie emisji mogą jeszcze utrzymać temperaturę w ryzach, ale tylko przy silnym wsparciu wszystkich krajów.
2. Ścieżka 2°C – wymaga ona trudnych adaptacji i zmierzenia się z coraz bardziej ekstremalnymi zjawiskami pogodowymi, które dotkną zarówno społeczeństwa, jak i ekosystemy.
3. Ścieżka 2,6°C lub wyższa – scenariusz niekontrolowanych skutków zmian klimatycznych, takich jak podniesienie poziomu mórz, masowe migracje oraz ogromne straty gospodarcze.

Wyzwanie redukcji emisji gazów cieplarnianych

Raport UNEP podkreśla, że wyzwaniem pozostaje nie tylko deklaracja ambitnych celów, ale ich rzeczywista realizacja. Aby ograniczyć wzrost temperatury do 1,5°C, niezbędne jest szybkie wdrażanie nowych technologii oraz radykalne zwiększenie inwestycji w energię odnawialną, zwłaszcza w energię słoneczną, wiatrową oraz zalesianie. 

Do tego niezbędna jest współpraca międzynarodowa, która obejmuje reformę globalnego systemu finansowego i zaangażowanie sektora prywatnego. Zgodnie z raportem, inwestycje w działania na rzecz klimatu muszą wzrosnąć co najmniej sześciokrotnie. To wymaga także wsparcia krajów G20, które jako główne źródło emisji muszą podjąć najbardziej zdecydowane działania.

Wspólna odpowiedzialność i rola największych gospodarek

Raport podkreśla szczególną rolę krajów G20, które odpowiadają za większość globalnych emisji. Bez ich liderstwa i zaangażowania ograniczenie wzrostu temperatury do 1,5°C będzie praktycznie niemożliwe. Niezbędne są zmiany w podejściu do polityki klimatycznej, które obejmują:

• Podejście międzyresortowe – włączenie działań klimatycznych do wszystkich obszarów polityki rządowej, w tym energetyki, transportu, rolnictwa i przemysłu.
• Społeczno-ekonomiczne korzyści – maksymalizacja korzyści zarówno dla środowiska, jak i gospodarki, takich jak tworzenie zielonych miejsc pracy, poprawa jakości powietrza czy zrównoważony rozwój.
• Finansowanie – stworzenie nowych mechanizmów finansowych, które pozwolą na mobilizację środków na działania klimatyczne, szczególnie w krajach rozwijających się.

Przyszłość w naszych rękach – co możemy zrobić?

Raport UNEP nie pozostawia wątpliwości: działanie na rzecz klimatu to konieczność, a nie wybór. Utrzymanie wzrostu temperatury poniżej 1,5°C pozostaje technicznie możliwe, jednak wymaga natychmiastowych i zdecydowanych kroków. 

Jednym z kluczowych elementów jest dalszy rozwój i wdrażanie energii odnawialnej, która daje nadzieję na szybkie ograniczenie emisji. Konieczne jest jednak wsparcie ze strony wszystkich sektorów gospodarki oraz międzynarodowa współpraca, która wykracza poza deklaracje – musi prowadzić do realnych działań.

UNEP Emissions Gap 2024 wskazuje na pilność działania i ogromne wyzwania, przed którymi stoi nasz świat. Dalsze zaniechanie działań grozi katastrofą klimatyczną, której skutki odczują przyszłe pokolenia. Dlatego tak ważne jest, aby każdy kraj, firma i jednostka miały świadomość wpływu swoich działań na klimat i podejmowały wszelkie możliwe kroki w stronę zrównoważonego rozwoju.

Źródło: Raport UNEP