Zawyżyłeś koszty w Czystym Powietrzu? Sprawdzają faktury!

Racjonalnie, oszczędnie i efektywnie

W tym artykule pod lupę bierzemy program dofinansowań Czyste Powietrze, w ramach, którego beneficjenci mogą pozyskać środki na dofinansowanie kompleksowej termomodernizacji budynków oraz wymiany starych i nieefektywnych źródeł ciepła na paliwo stałe, na nowoczesne źródła ciepła spełniające najwyższe normy. Oczywiście beneficjenci chcący otrzymać dotację są zobowiązani do przedstawienia faktur za poniesione koszty. I tutaj zaczynają się pewne problemy. Jeżeli koszty na danej fakturze kontrastują z realiami rynkowymi, Fundusz prosi beneficjenta o wyjaśnienia. 

NFOŚiGW zapytany przez nas o sprawę kontroli faktur zaznaczył, iż program Czyste Powietrze finansowany jest ze środków publicznych i dlatego powinien być wydatkowany racjonalnie, oszczędnie i efektywnie. Fundusz powiadomił również, że rażące zawyżenie kosztów na fakturze może świadczyć o próbie wyłudzenia środków publicznych i może być ścigane. 

Jeśli koszty materiałów lub usług (np. okien, drzwi czy materiałów służących do ocieplania ścian), przedstawione do rozliczenia z wnioskiem o płatność, rażąco przekraczają ceny rynkowe, wojewódzki fundusz ochrony środowiska i gospodarki wodnej (WFOŚiGW) ma prawo, a wręcz jest zobowiązany, do zażądania uzasadnienia poniesienia takich kosztów. Jeśli beneficjent nie przedstawi odpowiedniego uzasadnienia konieczności poniesienia kosztów, wykraczających znacząco poza ceny rynkowe, wojewódzki fundusz może powziąć podejrzenie, że zachodzi próba wyłudzenia środków publicznych i sprawa może zostać zgłoszona do właściwych organów ścigania.

zawiadamia NFOŚiGW

Wojewódzkie oddziały NFOŚiGW na mocy zapisów w umowie o dofinansowanie, jak również w powszechnie obowiązujących przepisach prawnych mają prawo do żądania wyjaśnień do przedstawianych do wniosków o płatność faktur i innych dokumentów. WFOŚiGW może poprosić beneficjenta o dostarczenie specyfikacji do faktury wystawionej przez wykonawcę, czy też o wyjaśnienie, dlaczego określone koszty w konkretnym przypadku znacząco przekraczają ceny rynkowe. 

W zakresie wydatkowania środków publicznych każda kontrola jest potrzebna. Co więcej, będąc dysponentem środków publicznych, WFOŚiGW jest zobowiązany wydatkować te środki właściwie oraz zweryfikować, czy w żadnym przypadku nie dochodzi do nieprawidłowości, w tym próby wyłudzenia środków publicznych. W razie podejrzenia próby wyłudzenia środków publicznych istnieje możliwość zgłoszenia przez WFOŚiGW sprawy do właściwych organów ścigania. 

Z jakiego powodu WFOŚiGW może poprosić o wyjaśnienia?

Wojewódzkie fundusze pytają o uzasadnienie wysokości poniesionych kosztów, jeśli w złożonych dokumentach rozliczeniowych zidentyfikują koszty noszące cechy rażąco zawyżonych. Zgodnie z panującymi przepisami w zakresie finansów publicznych, Fundusz ma na uwadze ogólne zasady gospodarowania tymi środkami, tj. w szczególności, czy dokonanie danego wydatku jest celowe i oszczędne, czy zostaną uzyskane najlepsze efekty z danych nakładów, a także dokonując optymalnego doboru metod i środków służących osiągnięciu założonych celów, w sposób umożliwiający terminową realizację zadań, w wysokości i terminach wynikających z wcześniej zaciągniętych zobowiązań. 

Te ogólne zasady gospodarowania środkami publicznymi, ze szczególnym uwzględnieniem zasady celowości oraz uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów, muszą być przestrzegane nie tylko na etapie podjęcia decyzji o udzieleniu bądź odmowie dofinansowania, ale także na etapie wykonywania umowy o dofinansowanie. Konkretna decyzja w zakresie wypłaty dotacji powinna być podjęta w oparciu o dokumenty, dane i informacje dające podstawę do przyjęcia, że dotacja została wydatkowana zgodnie z celem i w sposób oszczędny.

uzasadnia Fundusz

Warto podkreślić również, że przepisy zobowiązują również samego beneficjenta do przestrzegania zasad poprawnego wydatkowania środków w ramach Czystego Powietrza. 

Niezależnie od powyższego obowiązku podmiotu udzielającego dotacji, obowiązek racjonalnego i celowego wydatkowania spoczywa również, a nawet przede wszystkim, na beneficjentach. W celu uświadomienia beneficjentom programu „Czyste Powietrze”, że wydatkując środki publiczne, powinni zwrócić szczególną uwagę na ich niezbędność, racjonalność, oszczędność i efektywność, odpowiednie zapisy zostały wprowadzone do umowy o dofinansowanie. Ogólne zasady gospodarowania środkami publicznymi, zawarte w przepisach prawa powszechnie obowiązującego, obligują beneficjentów dotacji do szczególnej dbałości o ponoszenie wydatków objętych dotacją zgodnie z opisanymi tu zasadami.

informuje NFOŚiGW

Fundusz podkreśla również, że obowiązkiem beneficjenta jest wydatkowanie dotacji zgodnie z przeznaczeniem, przepisami prawa powszechnie obowiązującego, w sposób oszczędny tj. z zachowaniem zasady minimalizacji kosztów zasobów użytych do osiągnięcia efektu rzeczowego przedsięwzięcia z uwzględnieniem odpowiedniej jego jakości racjonalny i efektywny (z zachowaniem zasad uzyskiwania najlepszych efektów z danych nakładów).

Źródło: własne