Gruntowe pompy ciepła: ten podział krystalizuje się od lat

Rynek gruntowych pomp ciepła w Polsce z roku na rok staje się coraz bardziej uporządkowany. Dane zebrane w 2023 roku pokazują wyraźnie – krystalizuje się podział na dwa segmenty. Kluczową wartością staje się moc 20 kW. Dlaczego?

Dominacja małych urządzeń liczebnie...

W strukturze rynku niepodzielnie dominują grupowe jednostki do 20 kW – stanowią one aż 77% liczby wszystkich instalacji. Mowa tu przede wszystkim o pompach montowanych w domach jednorodzinnych. W 2023 roku takich instalacji powstało 433, a ich łączna zainstalowana moc wyniosła 4645,79 kW, co daje średnią moc na poziomie 10,7 kW.

Pompy ciepła – ilość montowanych sztuk rocznie. Źródło: Forum Branżowe GLOBENERGIA.  

W segmencie rozwiązań <20 kW, aż 90% urządzeń to systemy nierewersyjne, czyli przeznaczone wyłącznie do ogrzewania. Pompy rewersyjne – umożliwiające także chłodzenie – pozostają w mniejszości, choć i one zaczynają zdobywać rynek.

Statystyki instalacji gruntowych pomp ciepła. Źródło: Forum Branżowe GLOBENERGIA. 

...ale wielka moc po stronie dużych instalacji

I tutaj pojawia się ciekawy paradoks. Choć duże systemy (powyżej 20 kW) to zaledwie 23% liczby instalacji, to właśnie one odpowiadają za 68% całkowitej zainstalowanej mocy.

W 2023 roku zrealizowano 129 takich inwestycji, a łączna moc osiągnęła 9898,05 kW – to ponad 76 kW średnio na instalację. Co ważne, segment ten rośnie bardzo dynamicznie. O ile w 2022 roku moc instalacji >20 kW wynosiła ok. 92 MW, to już w 2023 roku sięgnęła 142 MW – to aż 50% wzrost rok do roku.

Spadki instalacji w 2024 roku – korekta czy stagnacja?

Dane z 2024 roku pokazują jednak wyraźne ochłodzenie rynku. Liczba nowych instalacji gruntowych pomp ciepła spadła o 25,9% względem roku 2023. Dotyczy to zarówno pomp nierewersyjnych (-26%), jak i rewersyjnych (-25%). Segment <20 kW skurczył się o 27%, natomiast >20 kW – o 20%.

Czy to korekta po rekordowych wzrostach? Eksperci wskazują, że winowajcami są m.in. wysokie koszty inwestycyjne, niepewność gospodarcza, inflacja oraz rosnące ceny energii elektrycznej. Do tego dochodzą ograniczenia kadrowe i formalne.

Co dalej?

Obserwując trendy, można przypuszczać, że to właśnie duże instalacje będą napędzać dalszy rozwój technologii GPC. Ich efektywność, możliwość skalowania i potencjał do integracji z systemami chłodzenia sprawiają, że świetnie sprawdzają się w budownictwie komercyjnym i użyteczności publicznej.

Z drugiej strony, segment małych pomp ciepła potrzebuje wsparcia, by przezwyciężyć bariery wejścia, szczególnie dla nowych inwestorów indywidualnych. Kluczowa będzie kontynuacja i optymalizacja programów dotacyjnych – tak, by nie tylko wspierać zakup urządzeń, ale też niwelować bariery w wykonaniu odwiertów i projektowaniu systemu.

Polski rynek gruntowych pomp ciepła dojrzewa i wyraźnie dzieli się na dwa filary: indywidualne instalacje domowe oraz duże inwestycje przemysłowe i komunalne. Choć liczebnie dominują małe systemy, to energetycznie dominują te największe.

Jeśli trend rozwoju dużych mocy się utrzyma, to w kolejnych latach możemy spodziewać się przesunięcia ciężaru rynku – z ilości na jakość i skalę.

Źródło: Forum Branżowe GLOBENERGIA.