W obrocie gospodarczym ogromne znaczenie ma kwestia odpowiedniej identyfikacji produktu oraz jego wytwórcy. Właściwe ich powiązanie poprzez określony symbol graficzny ma przede wszystkim umożliwić odróżnienie określonego produktu od wytworu konkurencyjnego, pozwala jednak także na wypromowanie marki, a tym samym wpływa na konkurencyjność firmy.
W przypadku branży OZE, gdzie oznaczenia czy to firm, czy produktów, w tym usług, siłą rzeczy będą odwoływały się do ograniczonego katalogu określeń, kwestia ta wydaje się wyjątkowo istotna. Nietrudno wyobrazić sobie sytuację, gdzie na stosunkowo niewielkim rynku działać będą firmy posługujące się nazwami zawierającymi słowa „solar”, „geo”, „wind” czy „energy”. Sama nazwa to oczywiście nie wszystko, ale również nie można wykluczyć, że logotyp czy kolorystyka znaku, jakich firmy będą używać, przez swoje podobieństwo bądź wręcz tożsamość spowodują, że ich identyfikacja będzie utrudniona, a przez to powstanie zamieszanie tak co do samego przedsiębiorstwa, jak i oferowanego przez nie produktu czy pakietu usług. Sytuacja taka może być szczególnie dotkliwa, kiedy jakość produktu jednej z firm będzie rażąco niższa od produktu podobnego, oferowanego przez konkurencję.
Znaki towarowe
Kwestia wykorzystania i skutecznej ochrony znaków towarowych w naszym systemie gospodarczym zyskała na znaczeniu w ciągu ostatnich dwudziestu lat, co wiąże się z wprowadzeniem w Polsce zasad wolnego rynku. Dziś trudno sobie wyobrazić przedsiębiorstwo, produkt, a nawet projekt, który nie odróżniałby się od podobnych, a przy tym pewne jego elementy nie podlegałyby prawnej ochronie. Znakiem towarowym może być określone logo, znak graficzny, symbol, grafika, slogan, a nawet melodia czy kształt pro duktu użyty przez przedsiębiorcę w celu identyfikacji swoich towarów lub świadczonych na rynku usług. Zarejestrowanemu znakowi towarowemu towarzyszyć zwykle będzie symbol „TM” (z ang. trade mark) lub litera R wpisana w koło, co oznacza, że dany znak został zarejestrowany w odpowiednim rejestrze znaków towarowych. Co istotne, w większości krajów rejestracji znaków dokonuje się we właściwym urzędzie patentowym.
Ochrona znaku towarowego
Znaki towarowe spełniają kilka funkcji. Do najistotniejszych należą funkcja oznaczenia pochodzenia, funkcja jakościowa oraz reklamowa. W przypadku pierwszej chodzi o powiązanie znaku z określonym producentem, a więc powiązanie produktu lub produktów, których on dotyczy, z ich wytwórcą. Funkcja jakościowa pozwala na przekazanie odbiorcy produktu informacji o określonych jego cechach, a więc wpływa na świadomość dotyczącą jakości otrzymanego produktu. Istota funkcji reklamowej sprowadza się natomiast do oddziaływania na klienta w celu nakłonienia godo skorzystania z określonej oferty lub nabycia konkretnego produktu. Jak nietrudno zauważyć, wszystkie trzy funkcje są ze sobą powiązane i w zdrowo funkcjonującym systemie wolnorynkowym nie występują oddzielnie. Jednocześnie z uwagi na konieczność zachowania jasnych reguł rynkowych, w tym zapobieżeniu nieuczciwej konkurencji, stworzono system ochrony znaków towarowych, do których prawa zaliczane są do kategorii wartości niematerialnych i prawnych. Upraszczając, można mówić o dwóch systemach ochrony prawnej, które od końca XIX wieku funkcjonują do dziś: system prawa wyłącznego do znaku towarowego oraz system opierający się na normach zakazowych, które swe źródła mają właśnie w prawie o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji. (…)
Znaczenie znaku towarowego
Zastrzeżenie i ochrona znaku towarowego pozwalają zabezpieczyć interesy przedsiębiorcy i uchronić oferowany przez niego produkt przed praktykami nieuczciwej konkurencji. Zastrzeżenie znaku towarowego można zalecić przedsiębiorcom działającym w branży OZE, szczególnie w kontekście planowanego wejścia w życie ustawy o odnawialnych źródłach energii, a tym samym przewidywanego dynamicznego rozwoju rynku. O ile bowiem posłużenie się podobnym znakiem w branżach niemających ze sobą nic wspólnego nie będzie rodziło wielu konfliktów, to w przypadku tej samej, z pewnością naruszy interesy zarówno producentów, jak i odbiorców określonych produktów. Zakłócona w tym przypadku zostanie funkcja jakościowa oraz oznaczenia pochodzenia produktu, co będzie szczególnie bolesne dla przedsiębiorcy oferującego produkt lepszy. Można zatem przyjąć, że ochrona znaku towarowego to jeden z podstawowych elementów funkcjonowania przedsiębiorstwa oraz kreowania jego wartości. Sama procedura zastrzeżenia nie jest skomplikowana ani droga, a możliwość skorzystania z pomocy wykwalifikowanych rzeczników patentowych sprawia, że nie obciąża ona w zasadzie zasobów przedsiębiorstwa.
Bartłomiej Świderek
Cały artykuł w numerze 5/2013
