Ucieczka emisji gazów cieplarnianych – jak z nią walczyć i zachować konkurencyjność?
Eksperci think-tanku WiseEuropa przekonują w najnowszym raporcie, że kraje Europy Środkowo-Wschodniej powinny zmienić nastawienie do zielonego handlu i przeprowadzić „zielony zwrot” na skalę regionalną. Wdrożenie prośrodowiskowych rozwiązań może przynieść korzyści nie tylko klimatyczne, ale także ekonomiczne. Dostęp do czystej energii staje się jednym z kluczowych elementów konkurencyjności w handlu międzynarodowym.
Redakcja GLOBEnergia
Wymagania dotyczące zrównoważonego rozwoju mogą mieć transformacyjny wpływ na partnerów handlowych Unii Europejskiej. Do niedawna Komisja Europejska wykazywała bardzo niechętne nastawienie do tej drogi i wyrażenia zgody na zakłócenie tradycyjnych celów polityki handlowej przez zrównoważone cele polityki klimatycznej. Jak zauważają eksperci WiseEuropa, nastawienie to ulega obecnie zmianie, a tę zmianę stanowiska Komisji Europejskiej można było zaobserwować w przeprowadzonym przez nią ostatnio przeglądzie polityki handlowej.
Raport think-tanku WiseEuropa
W ocenie autorów raportu „Zielony zwrot. Zmiany regulacyjne w procesie zazieleniania unijnej polityki handlowej”, Kamila Laskowskiego i Wojciecha Lewandowskiego, koncepcja „Wandel durch Handel” (z niem. „zmiana poprzez handel”) ulega osłabieniu i staje się przedmiotem krytyki po wybuchu wojny na Ukrainie. Założeniem idei Wandel durch Handel jest przekonanie o transformacyjnej roli otwartego handlu i globalizacji w osłabieniu reżimów autorytarnych.
Mechanizm dostosowywania cen na granicach
Najważniejszą inicjatywą jest mechanizm dostosowywania cen na granicach z uwzględnieniem emisji CO2 (Carbon Border Adjustment Mechanism, CBAM). Komisja Europejska postrzega go głównie jako narzędzie do ograniczenia tzw. ucieczki emisji gazów cieplarnianych. W szerszej perspektywie CBAM będzie jednak również autonomicznym środkiem UE mającym na celu zagwarantowanie równych szans pod względem kosztów dla producentów z UE i producentów zewnętrznych w sektorach, których dotyczy CBAM – na etapie początkowym są to sektory cementu, stali, aluminium, nawozów i energii elektrycznej.
Broń skierowana na praktyki krajów BRICS
Inicjatywy związane ze zrównoważonym rozwojem mogą także stać się „bronią”, ponieważ są ukierunkowane na liczne praktyki obecne w krajach BRICS (jest to określenie dotyczące grupy państw rozwijających się: Brazylii, Rosji, Indii, Chin oraz Republiki Południowej Afryki). Mechanizm dostosowywania cen na granicach (z uwzględnieniem emisji CO2) dotyczy importu przede wszystkim z Rosji. Inicjatywy w obszarze pracy przymusowej są nieformalnie ukierunkowane na producentów z Chin, a te w zakresie wylesiania dotyczą praktyk stosowanych w Brazylii.
Niekorzystne warunki dla światowego handlu
Włączenie „zielonego zwrotu” do unijnej polityki handlowej będzie jednak zależeć od jego spójności, a także skuteczności jego wdrożenia. Wciąż zaburzone łańcuchy wartości i szlaki dostaw po pandemii COVID-19, wojna w Ukrainie i blokada eksportu zbóż, niepewność związana z cenami energii, inflacja, potencjalne fale migracji i gwałtowne zjawiska pogodowe tworzą generalnie niekorzystne warunki dla światowego handlu. Poza tym, potencjalnie czynniki te są zagrożeniem dla celów zielonego handlu, ponieważ niezakłócony dostęp do rynków może ponownie okazać się ważniejszy niż tworzenie warunków zrównoważonego rozwoju i przepisów obowiązujących strony zawierające umowy – wskazują eksperci.
Źródło: Wise Europa
