Czy Polakom opłaca się inwestować w pompę ciepła? Analiza danych EHPA

• Zgodnie z danymi EHPA, Polska poprawiła swoją pozycję pod względem opłacalności pomp ciepła – w 2024 roku po raz pierwszy znalazła się w przedziale sprzyjającym inwestycji.
• Najbardziej opłacalne kraje dla pomp ciepła to niezmiennie państwa nordyckie, a także Francja, Hiszpania i Włochy, gdzie prąd jest relatywnie tani lub gaz bardzo drogi.
• W krajach takich jak Niemcy, Irlandia czy kraje bałtyckie pompy ciepła nadal są ekonomicznie nieopłacalne z powodu wysokiego stosunku ceny prądu do gazu.

Co pokazują grafiki EHPA?

Europejskie Stowarzyszenie Pomp Ciepła (EHPA) przygotowało serię map przedstawiających stosunek ceny energii elektrycznej do ceny gazu dla gospodarstw domowych w krajach europejskich, na podstawie oficjalnych danych Eurostatu. Stowarzyszenie założyło, że w krajach, gdzie prąd jest ponad dwa razy droższy niż gaz, inwestycja w pompę ciepła może być mniej korzystna. 

Na poniższych grafikach kolory odzwierciedlają, jak bardzo prąd jest droższy od gazu – w skali od zielonego do czerwonego. Im bliżej czerwonego, tym mniej opłacalne stają się pompy ciepła. Graniczna wartość opłacalności to stosunek 2:1 – jeśli prąd kosztuje więcej niż dwa razy tyle co gaz, pompa ciepła przestaje być ekonomiczną alternatywą dla kotła gazowego.

Poniżej prezentujemy cztery mapy z różnych okresów – od 2021 do 2024 roku – które pokazują, jak zmieniała się ta relacja w czasie w poszczególnych państwach:

Pierwsza połowa 2021 r. Źródło: EHPA.

Druga połowa 2022 r. Źródło: EHPA.

Druga połowa 2023 r. Źródło: EHPA.

Druga połowa 2024 r. Źródło: EHPA.

Polska na tle Europy – czy warto mieć pompę ciepła?

Z map wynika, że Polska przez lata znajdowała się w grupie krajów, gdzie stosunek ceny prądu do gazu był bardzo wysoki (ponad 3,5 w 2021 r.), co oznaczało, że pompy ciepła były nieopłacalne bez wsparcia. W kolejnych latach sytuacja stopniowo się poprawiała – w 2022 i 2023 roku relacja cen spadła, by w 2024 roku znaleźć się w przedziale 1,5–2,5. To oznacza, że pompy ciepła są coraz bardziej konkurencyjne dla Polaków – szczególnie jeśli połączone są z instalacją PV lub współpracują z taryfą dynamiczną.

Gdzie w Europie pompy ciepła są najbardziej opłacalne?

Najlepszą sytuację od lat mają kraje skandynawskie (Szwecja, Norwegia, Finlandia), gdzie prąd jest relatywnie tani, a gaz – drogi lub praktycznie nieobecny. Dzięki temu pompy ciepła są tam standardem, a ich udział w ogrzewaniu budynków należy do najwyższych w UE. Do grupy krajów z korzystną relacją cen dołączyły też: Francja, Włochy, Hiszpania i Portugalia – wszystkie z relacją poniżej 2:1.

Gdzie pompy ciepła się nie opłacają?

W krajach takich jak Wielka Brytania, Irlandia, Niemcy czy kraje bałtyckie prąd nadal kosztuje znacznie więcej niż gaz – stosunek ten przekracza 3,5. W takich warunkach pompy ciepła bez dotacji czy produkcji własnej energii są trudne do uzasadnienia ekonomicznie. To pokazuje, jak duży wpływ mają lokalne regulacje podatkowe i subsydia.

Zmiany w czasie – Europa idzie w dobrym kierunku?

Z danych EHPA wynika, że ogólna sytuacja powoli się poprawia. W 2021 roku większość krajów była w czerwonej strefie. W 2022–2023 r. wiele z nich zaczęło poprawiać relację cen – m.in. Włochy, Grecja, Czechy czy Polska. Rok 2024 przynosi już wyraźny trend spadkowy, choć nie wszędzie. Nadal istnieje podział Europy na „zieloną północ” i „pomarańczowe centrum” – wiele krajów Europy Środkowo-Wschodniej i Zachodniej (Niemcy, Austria) pozostaje w grupie z niekorzystnymi warunkami.

Czy pompa ciepła w Polsce to dobra inwestycja?

W drugiej połowie 2024 roku Polska znalazła się na granicy opłacalności pomp ciepła. Dla użytkowników, którzy mają dostęp do taniej energii elektrycznej (np. z fotowoltaiki), inwestycja w pompę ciepła może się zwrócić. Dla innych – zwrot będzie dłuższy, ale coraz bardziej realny. Jeśli trend się utrzyma, a mrożenie cen energii dla gospodarstw domowych zostanie zniesione, to pompy ciepła mogą okazać się jeszcze lepszą alternatywą. Choć już teraz te urządzenia są najbardziej atrakcyjnym źródłem ciepła dla nowoczesnych budynków, posiadających prosumenckie źródło prądu i magazyn energii.

Źródło: EHPA.