Fotowoltaika a rozliczenia VAT gmin – jest wyrok TSUE

W Ciechanowie i w jego trzech gminach partnerskich w latach 2019-2021 realizowano projekt dofinansowany z funduszy UE. Dotyczył on montażu instalacji fotowoltaicznych i pomp ciepła na posesjach mieszkańców. Dzięki temu programowi u 420 mieszkańców pojawiły się mikroinstalacje fotowoltaiczne, u 88 pompy ciepła, a u 127 kolektory słoneczne. Inwestycje kosztowały łącznie ponad 11 mln zł. Wkład własny mieszkańców za instalację wyniósł 25%, a sam udział w programie bazował na umowach cywilnoprawnych.

Polskie sądy były przeciwko

Każda z tych gmin wystąpiła z wnioskiem o indywidualną interpretację podatkową. Stanowisko było wspólne. Samorządy zgodnie uznały, że w zakresie realizacji instalacji OZE gmina nie jest podatnikiem VAT. Wskazywano, że czynności z tym związane w zaistniałej sytuacji nie są działalnością gospodarczą. W efekcie uznano, że kwoty należne od mieszkańców ani dofinansowanie nie podlegają opodatkowaniu. Jak tę sprawę zinterpretowała Krajowa Informacja Skarbowa?

Organ podatkowy jednak nie zgodził się ze stanowiskiem miasta Ciechanów i pozostałych gmin oraz dla każdej z nich wydał negatywną interpretację indywidualną. Zdaniem KIS gminy są podatnikami VAT realizując wspomniany projekt.

Dyskusja na szczeblu unijnym

Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie oddalił każdą ze złożonych skarg na interpretację. Po złożeniu skarg kasacyjnych, Naczelny Sąd Administracyjny skierował pytania prejudycjalne do TSUE w Luksemburgu. W dokumencie do Trybunału zapytano, czy gmina działa w charakterze podatnika VAT przy realizacji projektu, którego celem jest zwiększenie udziału OZE przy współpracy z mieszkańcami.  

Już 10 listopada 2022 r. Rzeczniczka Generalna TSUE, Juliane Kokott wydała opinię, że w opisanych okolicznościach gminy nie powinny być uznawane za podatników VAT.

Wyrok TSUE

Z wyroku Trybunału wynika, że zapewnienie przez gminę instalacji OZE dla mieszkańców, jeśli ta działalność nie ma na celu osiągania stałego dochodu i skutkuje tylko zapłatą przez tych mieszkańców kwot pokrywających maksymalnie 25% poniesionych kosztów, a pozostała część jest finansowana ze środków publicznych, to nie stanowi dostawy towarów i świadczenia usług. 

Według TSUE gminy w takiej sytuacji nie zamierzają świadczyć regularnie usług instalacji systemów OZE. Z racji, że instalacje są dostarczane i montowane za pośrednictwem innych przedsiębiorstw, a samorządy nie zatrudniają ani nie zamierzają zatrudniać pracowników w tym celu, to nie można uznać, że świadczenia gminne miały charakter stały. 

Trybunał ocenił, że gmina nie musi płacić podatku VAT od ww. instalacji OZE i tym samym obciążać nim mieszkańców. Ani wkład własny mieszkańców ani dofinansowanie nie stanowią zapłaty za usługi opodatkowane podatkiem VAT. Co więcej, TSUE zaznaczył, że gmina:

• dostaje od mieszkańców tylko niewielką część kosztów,
• ponosi ryzyko strat i nie ma perspektywy zysku.

Typowi podatnicy, przedsiębiorcy działają inaczej. Firma instalacyjna ustaliłaby cenę pokrywającą koszty i doliczyła marżę jako swój zysk. 

Źródło: PAP, Business Insider