Hellisheiði, czyli sposób na jeszcze bardziej zieloną Islandię

Na szczególną uwagę zasługuje jednak największa elektrownia na Islandii – Hellisheiði zlokalizowana ok. 30 km od Reykjaviku, w pobliżu wulkanu Gengill. Moc zainstalowana w Hellisheiði wynosi 303 MW mocy elektrycznej oraz dodatkowo 133 MW mocy cieplnej na potrzeby wody grzewczej zaopatrującej region stolicy. Hellisheiði posiada 6 wysokociśnieniowych turbin o mocy 45 MW każda oraz jedną niskociśnieniową o mocy 33 MW. Energia geotermalna jest pozyskiwana z 50 odwiertów o głębokości wahającej się między 1 a 2,2 km. Obecnie planowana jest rozbudowa elektrowni i zwiększenie jej mocy nominalnej do 400 MW. Hellisheiði jest obecnie trzecią największą elektrownią geotermalną na świecie.

Orca – największa instalacja wychwytu i utylizacji dwutlenku węgla 

Innowacje wokół elektrowni Hellisheiði są jednak fenomenem na skalę światową. Nieopodal elektrowni Climeworks otworzyło w 2021 roku największą instalację wychwytu dwutlenku węgla z atmosfery (technologia direct air capture (DAC)) o nazwie Orca. Zdolność wychwytu ditlenku węgla w skali roku została określona na 4 tysiące ton. Orca (w języku islandzkim słowo Orka oznacza energię) zasilana jest całkowicie energią pochodzącą z OZE. Technologia oparta jest na konstrukcji składającej się z wentylatorów zasysających powietrze, które następnie trafia do filtra umieszczonego na kolektorze. Po osiągnięciu w kolektorze temperatury 100 stopni filtr uwalnia dwutlenek węgla, który jest zbierany. Po uzyskaniu przez filtr całkowitego zapełnienia kolektor zamyka się. Następnie, wychwycona substancja trafia do instalacji należącej do spółki Carbfix zajmującej się procesem geologicznego składowania substancji. Climeworks posiada obecnie 16 instalacji wychwytu zlokalizowanych w Europie, jednak to ta islandzka jest jedyną, która na miejscu trwale utylizuje dwutlenek węgla. Carbfix wykorzystuje odwierty geotermalne do tłoczenia dwutlenku węgla. Przez szyby zatłacza się rozpuszczony w wodzie CO2 do warstwy skał reaktywnych, gdzie substancja wnika w wysoko porowate skały magmowe i ulega przeobrażeniu do stanu stałego. Proces mineralizacji do minerałów węglanowych trwa około 2 lat. Odczyn kwasowy zależny od stopnia udziału węgla w mieszaninie ma istotny wpływ na prędkość reakcji ze skałami, ponadto gęstość wtłaczanej wody jest znacznie wyższa niż wód obecnych naturalnie, dzięki czemu przesącza się ona do najgłębszych formacji skalnych. Obecnie spółka bada potencjał wykorzystania innych typów skał (andezyty, perydotyty, formacje osadowe) na cele składowania substancji

Będzie też transgraniczny transport dwutlenku węgla i inne …

Równolegle z instalacją Orca, Carbfix planuje również uruchomienie Terminalu Coda, który stanowiłby transgraniczny węzeł transportu dwutlenku węgla. Zakłady przemysłowe z Europy Północnej mogłyby wówczas transportować drogą morską wychwyconą substancję w formie skroplonej, a Carbfix zająłby się jej utylizacją. Ze współpracy elektrowni Hellisheiði należącej do spółki ON Power (spółka zależna Reykjavik Energy) i Carbfixu wyniknął również projekt Silverstone finansowany przez Fundusz Innowacyjności UE ( w kwocie 3,9 miliona euro), którego celem jest m.in. wychwytywanie i utylizowanie produktów ubocznych produkcji energii geotermalnej. Tym samym Hellisheiði zostałaby pierwszą elektrownią geotermalną o zerowym śladzie węglowym na świecie. Celem projektu
jest redukcja emisji o 150 tysięcy ton w trakcie jego trwania. Stanowi to 10% islandzkiego planu działań na rzecz klimatu do 2030 r. Instalacja ma zostać oddana do użytku w roku 2025. Obecnie pracujący system umożliwia rozpuszczenie w wodzie i wtłoczenie do skał 15 tysięcy ton CO2 oraz 8 tysięcy ton H2S pochodzących z elektrowni Hellisheiði. Carbfix ma w planie rozszerzenie działalności o elektrownie Nesjavellir. Rozpoczęcie tłoczenia pochodzącego z emisji drugiej elektrowni zaplanowane jest na ten rok.

Materiał pochodzi z wydania Globenergia 4/2022