Redakcja GLOBEnergia
Intensywny rozwój przemysłu i zwiększająca się liczba ludności na świecie prowadzą do wzrostu zapotrzebowania na energię.
zobacz także:
Geotermia szansą rozwoju turystyki - Uniejów
W ogólnym obrazie kontynentu europejskiego w szczególny sposób uwidacznia się zależność rozkładu pola cieplnego od aktywności procesów geotektonicznych i geodynamicznych, zachodzących na obszarach granic, przemieszczających się względem siebie płyt litosfery. Najbardziej charakterystycznym przykładem owej zależności jest bez wątpienia obszar Islandii.
Cały artykuł - GLOBEnergia 4/2006
Sytuacja geodynamiczna Islandii
Islandia jest wulkaniczną wyspą, położoną na Oceanie Atlantyckim (Rys. 1), na przecięciu dwóch grzbietów oceanicznych: Grzbietu Środkowoatlantyckiego i Grzbietu Grenlandzko – Islandzkiego, stanowiących część globalnego systemu grzbietów śródoceanicznych (Ingólfsson, 2005). W osiowej części Grzbietu Środkowoatlantyckiego uformowała się rozległa strefa ryftowa o szerokości kilkudziesięciu km, w której zachodzi proces sukcesywnego dobudowywania nowej skorupy ziemskiej (spreading, ryfting). Strefa ryftowa wyznacza dokładnie przebieg granicy między płytami tektonicznymi euroazjatycką
i północnoamerykańską. Wobec tego zachodnia część Islandii należy do płyty północnoamerykańskiej, natomiast wschodnia część wyspy położona jest w obrębie płyty euroazjatyckiej.
Islandia jest jednym z nielicznych miejsc na Ziemi, gdzie procesy aktywnego spreadingu w obrębie grzbietu oceanicznego mogą być obserwowane bezpośrednio ponad poziomem morza. Procesy ryftingu odgrywają kluczową rolę w kształtowaniu współczesnego obrazu wyspy, niemniej jednak skorupa ziemska Islandii poddawana jest dużo bardziej skomplikowanym procesom. Wynika to z faktu, iż Islandia zlokalizowana jest w strefie, w której zachodzi proces intensywnego wznoszenia się gorącej materii astenosferycznej w postaci strumienia – tzw. pióropusza płaszcza. Uproszczony schemat tej sytuacji przedstawiony został na Rys. 3. Potężna wyporność islandzkiego pióropusza prowadzi do dynamicznego podnoszenia plateau Islandii, któremu towarzyszy zjawisko kopułowatego wyginania powierzchniowej części skorupy ziemskiej oraz wzrost aktywności wulkanicznej. Izometryczna kopuła, będąca powierzchniowym przejawem oddziaływania pióropusza płaszcza określana jest mianem plamy gorąca (hot spot).
Ogólny zarys wykorzystania energii geotermalnej na Islandii
Jak wiadomo, Islandia posiada najbogatsze zasoby wód geotermalnych w Europie. Liczne źródła geotermalne, zlokalizowane w większości na obszarze doliny ryftowej nieprzerwanie dostarczają kolejnych porcji energii geotermalnej, tak chętnie wykorzystywanej przez Islandczyków. Islandia stanowi najlepszy w Europie przykład kraju, który w maksymalnym stopniu wykorzystuje ciepło płynące z wnętrza Ziemi. Znaczna część energii geotermalnej wykorzystywana jest do ogrzewania pomieszczeń, zarówno domów, mieszkań prywatnych (ok. 87 % domów na Islandii ogrzewanych jest w ten sposób), jak
i przydomowych cieplarni, stawów hodowlanych, czy też wody w kąpieliskach. Popularne na wyspie jest również topienie śniegu przy pomocy instalacji geotermalnych, instalowanych pod ulicami, chodnikami itp.
Źródła geotermalne stanowią także podstawę produkcji energii elektrycznej. Zainstalowana moc wszystkich elektrowni geotermalnych na wyspie wyniosła (w 2003 r.) 200 MW. Do największych elektrowni geotermalnych należą Bjarnflag, Krafla, Svartsengi, Nesjavellir oraz Húsavík.
Barbara Oleksy, Katedra Geologii Podstawowej, Wydział Nauk o Ziemi Uniwersytetu Śląskiego w Sosnowcu
Cały artykuł - GLOBEnergia 4/2006
