Kiedy pobierać energię z sieci, aby oszczędzać? – analiza czerwcowych godzinowych cen energii

• Średnie ceny energii w poszczególnych godzinach w czerwcu różniły się od siebie o ponad 870 zł/MWh! 
• Najniższa zanotowana cena energii w ubiegłym miesiącu to -500 zł/MWh – jakie czynniki mogły ją wywołać?
• Strategie zarządzania poborem energii stanowią klucz do dużych oszczędności.

Rynek Dnia Następnego

Rynek Dnia Następnego (RDN) to miejsce handlu energią elektryczną na dzień przed jej dostawą. Przy pomocy RDN dokonuje się kupna i sprzedaży kontraktów godzinowych na energię, które ustalają cenę energii dla każdej godziny następnego dnia. Całość przybiera formę aukcyjną, którą zarządza Towarowa Giełda Energii (TGE). RDN stanowi jeden z najważniejszych elementów zliberalizowanego rynku energii, z którego korzysta się w większości krajów europejskich. 

RDN to ważne narzędzie bilansowania popytu i podaży na rynku energii, dzięki któremu to rynek ustala ceny energii a nie regulator systemu. Dodatkowo stosowanie RDN posiada kilka innych zalet, jak gwarancja transparentności cen energii, czy ułatwiona integracja odnawialnych źródeł energii z systemem. Obecność RDN może również zachęcać nas wszystkich, użytkowników energii elektrycznej, do elastyczności w wykorzystaniu tej energii, która przyniesie nam korzyści finansowe. Ustalanie cen dla każdej godziny z osobna w zależności od kontraktów godzinowych prowadzi do tego, że w niektórych momentach dnia ceny energii bywają bardzo niskie, a w innych wyjątkowo wysokie. 

Co wpływa na wysokość cen energii?

Rozkład średnich miesięcznych cen energii elektrycznej w godzinach dla czerwca charakteryzuje się sporą zmiennością. Uwagę przede wszystkim przykuwają ekstrema cenowe, jakimi są 873 zł/MWh między godziną 20 a 21 oraz zaskakujące -0,9 zł/MWh pomiędzy 13 a 14. Godziny dzienne stanowią okres sporej zmienności cenowej energii, natomiast w nocy obserwujemy stabilizację. Oczywiście w godzinach nocnych również występują niewielkie wahania, ale ich wpływ na ceny jest niewielki, wobec czego cena energii nie spada w nocy poniżej 400 zł/MWh oraz nie wzrasta powyżej 460 zł/MWh. 

Ustalane na każdy dzień ceny są jak już wspomniano zależne od kontraktów godzinowych, na które wpływ ma popyt na energię elektryczną i podaż. Popyt jest ustalany przez nas wszystkich, ponieważ jest to ilość energii jaką wykorzystujemy. Podaż z kolei zależy od produkcji zakładów energetycznych, której struktura bywa skomplikowana. Nie trudno uświadomić sobie, że równowaga cen w godzinach nocnych wynika po prostu z tego, że większość ludzi wtedy śpi i popyt na energię jest mocno ograniczony. Wzrasta on natomiast za dnia, ale tu pojawia się pytanie, dlaczego w takim razie ceny raz spadają a raz wzrastają? 

Znaczne fluktuacje cen wynikają z uwzględnienia podaży w równaniu. Po pierwsze istotny jest tu wpływ elektrowni węglowych na rynek, które nie są łatwe w sterowaniu. Zmiana mocy z jaką pracuje elektrownia węglowa nie polega po prostu na przełączeniu jednego przycisku, a jest zależna od wielu czynników i wykonanie jej jest wymagającym i często czasochłonnym procesem. Popyt jest często bardziej dynamiczny niż elastyczność pracy elektrowni węglowej, wobec czego może dochodzić do nadprodukcji w pewnych okresach, a takim będą właśnie okolice popołudnia, kiedy gospodarstwa domowe nie czerpią energii ponieważ domownicy znajdują się w pracy lub w szkole. Dodatkowo środek dnia pozwala rozkręcić się źródłom odnawialnym, przede wszystkim fotowoltaice, ale także turbinom wiatrowym, ponieważ za dnia zazwyczaj wiatr jest silniejszy. Energia z OZE jest raczej energią tanią, więc jej duży udział w popołudniowych godzinach obniża ceny energii, sprowadzając je nawet czasem do ujemnych wartości. 

Z drugiej strony odwrotna sytuacja następuje w chwili, gdy następuje szczyt zapotrzebowania na energię. To on wiąże się z najwyższymi cenami energii i jest spowodowany tym, że ludzie wracają lub są już w domach i korzystają z urządzeń elektrycznych. W przypadku godzin wieczornych spada również produkcja z OZE, a więc również ilość tańszej energii staje się mniejsza. Nałożenie się tych dwóch elementów powoduje dynamiczny wzrost cen, najlepiej widoczny wieczorem oraz wczesną nocą. Niewielki skok cen można także odnotować w godzinach porannych, między 6 a 8 rano, ponieważ większość z nas wstaje wtedy do pracy lub szkoły i również korzystamy z elektroniki. W tym przypadku szczyt poranny jest jednak mniej intensywny od wieczornego. 

Rozsądne planowanie wykorzystania energii skutkuje oszczędnościami na rachunku za prąd  

Trzeba pamiętać, że ceny energii wskazywane przez RDN nie muszą przekładać się na to, ile my sami będziemy za nią płacić. Jako odbiorcy energii możemy korzystać z wielu różnych rodzajów taryf. Niektóre z nich ustalają sztywne ceny za energię, które obowiązują całą dobę lub przynajmniej przez jej spore części. Aby RDN miało dla nas większe znaczenie, powinniśmy korzystać z taryf dynamicznych, w których cena zmienia się w oparciu właśnie o RDN. Tego typu taryfy również mogą się między sobą różnić i choć bazują na cenach rynkowych energii, tak niekoniecznie muszą się z nimi dokładnie pokrywać. Nie zmienia to faktu, że wysokie ceny rynkowe na pewno przełożą się na wysokie ceny w taryfie – z niskimi cenami będzie tak samo. 

Pobór energii elektrycznej z sieci w godzinach, w których cena energii jest ujemna, przy posiadaniu odpowiedniej taryfy będzie przynosiło nam korzyści finansowe w postaci obniżenia kosztów rachunku. W ubiegłym miesiącu rekordowo 19 czerwca dało się odnotować cenę -500 zł/MWh, która przypadła na okres między godziną 14 a 15. Oczywiście wielu z nas jest w takich godzinach w pracy, ale z myślą o takich okresach warto rozważyć inwestycję w magazyn energii z systemem automatyki, która śledząc cenę energii pobierałaby ją w najtańszych godzinach. Idąc krok dalej, prosumenci energii elektrycznej z magazynem energii zdolnym do analizowania cen rynkowych mogą nie tylko jednocześnie produkować i pobierać energię z sieci, ale także oddawać ją wtedy, kiedy jest ona droga. taki system, mocno już zaawansowany, pozwala na maksymalizację korzyści finansowych związanych z taryfami dynamicznymi. 

Z drugiej strony warto unikać poboru energii w godzinach szczytowych lub korzystać w nich z energii zakumulowanej w magazynie energii. Oczywiście wielu z nas nie może sobie na to pozwolić przez brak odpowiedniego sprzętu oraz godziny pracy ograniczające naszą elastyczność energetyczną. W takim przypadku sposobem na oszczędność jest po prostu stosowanie zwyczajnych taryf stałych, które gwarantują nam tą samą cenę energii przez całą dobę. Taryfy dynamiczne to świetnie rozwiązanie dla ludzi elastycznych lub posiadających magazyn energii, ponieważ mogą oni wyjść znacznie taniej na rachunku za prąd niż posiadacze taryfy stałej. Brak elastyczności czyni jednak taryfy dynamiczne zwyczajnie gorszą opcją. Nadchodzące, letnie miesiące najprawdopodobniej przyniosą nam bardzo podobny rozkład cen energii, co czerwiec. Najpewniejszym sposobem na oszczędzanie jest codzienne śledzenie RDN, ale uśrednione wartości z czerwca również będą dobrym punktem odniesienia do odnotowania sporych oszczędności.