NFOŚiGW chce przyspieszyć rozpatrywanie wniosków w Czystym Powietrzu – “czas do końca września”!

• Wszystkie zaległe wnioski z 2024 roku muszą zostać rozliczone i wypłacone do 30 września 2025 r. WFOŚiGW mają obowiązek nadania im najwyższego priorytetu.
  
• Wypłata dotacji ma nastąpić w ciągu 3 dni roboczych od zatwierdzenia wniosku. NFOŚiGW wprowadza konkretne terminy i eliminuje niejasne oznaczenia statusów.
  
• Jeśli znane są stawki kosztów, możliwa jest częściowa wypłata dotacji przed pełnym rozpatrzeniem. Dodatkowo urzędy muszą jasno uzasadniać zastrzeżenia i rozliczać dopłaty maksymalnie w 60 dni po otrzymaniu wyjaśnień od beneficjenta.

Priorytetowe rozpatrzenie zaległych wniosków – deadline: wrzesień 2025

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW), odpowiadając na liczne sygnały i postulaty przedsiębiorców zaangażowanych w realizację programu Czyste Powietrze, wskazał wszystkim WFOŚiGW nadanie najwyższego priorytetu zaległym wnioskom o płatność. Celem tej decyzji jest maksymalne przyspieszenie rozliczania inwestycji i wypłaty środków finansowych, które pozwolą kontynuować rozpoczęte modernizacje. Fundusz jednoznacznie określił, że wszystkie prawidłowo złożone wnioski o płatność złożone w 2024 roku muszą zostać rozliczone i wypłacone najpóźniej do 30 września 2025 roku. Jest to konkretna data, która wyznacza granicę dla beneficjentów i instytucji, oraz jasny sygnał, że Fundusz nie będzie akceptował dalszych opóźnień w realizacji płatności.

3 dni robocze na wypłatę po zatwierdzeniu wniosku

Jednym z najistotniejszych punktów nowych wytycznych jest zobowiązanie WFOŚiGW do wypłaty środków w ciągu trzech dni roboczych od daty zatwierdzenia wniosku o płatność. Taki zapis ma na celu usprawnienie samego procesu finansowego, który do tej pory często był blokowany mimo formalnego zakończenia oceny. NFOŚiGW wprost wskazuje, że również wnioski już zatwierdzone, a które nie doczekały się jeszcze wypłaty, muszą zostać rozliczone niezwłocznie. 

Koniec niejasnych oznaczeń i nieprecyzyjnych komunikatów

Wytyczne porządkują również kwestię komunikacji między WFOŚiGW a beneficjentami. Fundusz jednoznacznie nakazuje, aby status „zatwierdzony do wypłaty” nadawany był wyłącznie wtedy, gdy zakończono wszystkie etapy oceny formalnej, merytorycznej, księgowej oraz ewentualnej kontroli. To ważne uściślenie – wcześniej bowiem zdarzało się, że beneficjenci otrzymywali sprzeczne lub mylące informacje o statusie swoich wniosków, co powodowało niepewność i utrudniało planowanie inwestycji. Teraz WFOŚiGW mają obowiązek stosowania jednoznacznych i spójnych komunikatów, które wprost informują o tym, na jakim etapie jest dany wniosek i kiedy można spodziewać się wypłaty.

Częściowa wypłata mimo niejasności? Tak, jeśli stawki są znane

Nowe wytyczne wprowadzają też rozwiązanie, które może okazać się szczególnie korzystne dla wykonawców i inwestorów wstrzymujących prace ze względu na brak płatności. Jeśli jedyną niejasnością przy ocenie wniosku jest wysokość kosztów jednostkowych, NFOŚiGW rekomenduje wypłatę dotacji w oparciu o stawki opublikowane na oficjalnej stronie programu. Oznacza to, że beneficjenci nie muszą już czekać z wypłatą całości środków – część pieniędzy może trafić do nich wcześniej, a pozostała kwota zostanie uregulowana po dostarczeniu wyjaśnień lub dokumentów. To elastyczne i rozsądne podejście do zarządzania środkami publicznymi.

Jasne uzasadnienia i neutralny język w pismach urzędowych

Kolejnym ważnym elementem zmian jest kwestia komunikacji urzędowej. Fundusz przypomina WFOŚiGW, że wszystkie wezwania do uzupełnień czy wyjaśnień muszą zawierać precyzyjne wskazanie przyczyn, dla których dana część kosztów została zakwestionowana. Nie wystarczą ogólne stwierdzenia – każde wezwanie musi być dokładne, merytoryczne i wyczerpujące. Dodatkowo, wszystkie pisma kierowane do beneficjentów powinny być sformułowane w sposób neutralny, nienaruszający dobrego imienia wykonawców. To standard komunikacji administracyjnej, który – choć oczywisty – nie zawsze był dotąd przestrzegany.

60 dni na rozliczenie po złożeniu wyjaśnień

Gdy beneficjent odpowie na wezwanie WFOŚiGW i dostarczy kompletne dokumenty lub wyjaśnienia, Fundusz ma obowiązek rozliczyć wniosek i wypłacić ewentualną dopłatę w ciągu maksymalnie 60 dni. To rozwiązanie, które ma usprawnić drugą fazę procesu rozliczeniowego – tę, w której urzędy często zalegały z decyzją mimo uzupełnionej dokumentacji. Teraz każdy etap będzie miał przypisany limit czasowy, co poprawi przewidywalność dla inwestorów i pomoże uniknąć niepotrzebnych przestojów w realizacji przedsięwzięć.

Możliwość przedłużenia inwestycji przy dobrej argumentacji

Ważna wiadomość dla tych, którzy z różnych powodów nie zdążyli zakończyć inwestycji w pierwotnie zadeklarowanym czasie. NFOŚiGW zobowiązuje WFOŚiGW do pozytywnego rozpatrywania wszystkich dobrze umotywowanych wniosków o przedłużenie realizacji przedsięwzięcia – o ile są one zgodne z zapisami programu w punktach 11.11 i 11.12. To szczególnie istotne przy dużych modernizacjach, gdzie pojawiają się nieprzewidziane trudności, np. opóźnienia dostaw, zmiany wykonawcy czy warunki pogodowe.

Terminowe rozliczenie zaliczek – konkretny harmonogram

Na koniec warto podkreślić, że Fundusz przypomniał o obowiązku rozliczania zaliczek przy umowach z prefinansowaniem. Beneficjent musi złożyć wniosek rozliczający do 30 dni po upływie 120 dni od wypłaty zaliczki. To oznacza, że całkowity maksymalny czas na rozliczenie zaliczki wynosi 150 dni. Niedopełnienie tego obowiązku może skutkować koniecznością zwrotu środków – dlatego warto więc pilnować terminów i odpowiednio planować działania.

Źródło: NFOŚiGW