Ruszył nabór operatorów do programu Czyste Powietrze – gminy na pierwszym planie

Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zapowiada, że operatorzy będą pełnić rolę „aniołów stróżów” beneficjentów, przeprowadzając ich przez cały proces składania wniosków, realizacji inwestycji oraz finalnego rozliczenia dotacji. To rozwiązanie ma na celu zwiększenie skuteczności programu oraz zapewnienie, że wsparcie trafi do osób najbardziej potrzebujących, w tym zagrożonych ubóstwem energetycznym.

Jakie zadania czekają na operatorów programu Czyste Powietrze?

Głównym zadaniem operatorów będzie pomoc mieszkańcom w składaniu wniosków oraz realizacji inwestycji związanych z wymianą źródeł ciepła i termomodernizacją budynków. Proces wsparcia został podzielony na dwa etapy:

• I etap obejmuje dotarcie do mieszkańców, prezentację możliwości dofinansowania, pomoc w wyborze audytora i wykonawców oraz wsparcie w wypełnieniu wniosku. Za ten etap gmina otrzyma 500 zł.
• II etap dotyczy pomocy w realizacji umowy, uzyskiwaniu zaliczek, monitorowaniu przedsięwzięcia i rozliczaniu dotacji. Za ten etap przewidziano wynagrodzenie w wysokości 1200 zł.

Oprócz standardowej pomocy proceduralnej operatorzy będą również dbali o to, aby mieszkańcy korzystali wyłącznie z usług uczciwych wykonawców. Mają także doradzać w zakresie dostępnych technologii oraz możliwości uzyskania jak najkorzystniejszego dofinansowania.

Jak gminy mogą zgłosić się do programu?

Aby zostać operatorem, gmina powinna wysłać deklarację o chęci podpisania porozumienia operatorskiego do swojego Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (WFOŚiGW). Po zgłoszeniu gmina podpisuje stosowne porozumienie, którego wzór zostanie udostępniony zainteresowanym jednostkom. Pierwsze podpisywanie porozumień z gminami, które zgłoszą się do 21 marca, przewidziano na 31 marca. Kolejna tura rekrutacji potrwa do 30 czerwca 2025 roku, ale nabór będzie kontynuowany w trybie ciągłym.

Pierwszą listę zatwierdzonych operatorów poznamy 31 marca, czyli w dniu ponownego otwarcia naboru do programu Czyste Powietrze. Warto zaznaczyć, że na początkowym etapie operatorami mogą być jedynie gminy, jednak w przyszłości program może zostać rozszerzony na inne podmioty, takie jak organizacje pozarządowe.

Operatorzy w programie Czyste Powietrze – korzyści dla gmin

Decyzja o udziale w programie przynosi gminom nie tylko dodatkowe środki finansowe, ale także realny wpływ na poprawę jakości powietrza w regionie. Wśród najważniejszych korzyści można wymienić:

• dodatkowe wynagrodzenie za działalność operatorską,
• pakiet dedykowanych szkoleń dla pracowników,
• zwiększenie znaczenia gminy w programie Czyste Powietrze,
• skuteczniejszą wymianę nieefektywnych źródeł ciepła,
• lepszą ochronę mieszkańców przed nieuczciwymi wykonawcami.

Dzięki roli operatora gmina może skuteczniej dotrzeć do mieszkańców najbardziej potrzebujących wsparcia, w tym do osób starszych oraz zagrożonych ubóstwem energetycznym. To także szansa na aktywniejsze angażowanie społeczności lokalnej w działania na rzecz czystszego powietrza i efektywności energetycznej.

Operatorzy jako kluczowy element reformy

Wprowadzenie systemu operatorów to jeden z filarów reformy programu Czyste Powietrze. Jego celem jest nie tylko uproszczenie procesu aplikowania o dotacje, ale także zwiększenie efektywności realizowanych inwestycji. Nowy system ma zapobiec sytuacjom, w których mieszkańcy rezygnują z dotacji z powodu skomplikowanych procedur lub trudności w znalezieniu odpowiednich wykonawców.

Warto również podkreślić, że gminy pełniące rolę operatorów mogą w razie potrzeby delegować część obowiązków na zewnętrznych wykonawców. Jeśli natomiast żadna gmina na danym terenie nie zdecyduje się na udział w programie, funkcję operatora może przejąć Wojewódzki Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

System operatorów to krok w stronę bardziej dostępnego i skutecznego wsparcia dla mieszkańców, a także istotne narzędzie w walce o poprawę jakości powietrza w Polsce. Gminy, które zdecydują się na tę rolę, zyskają nie tylko dodatkowe środki finansowe, ale także realny wpływ na ochronę środowiska i komfort życia swoich mieszkańców.
Więcej szczegółów o naborze operatorów i ich roli w programie Czyste Powietrze można znaleźć w artykule na Termomodernizacja.pl.