Energetyczna przyszłość Polski: Od węgla do odnawialnych źródeł i atomu

• Polska transformacja energetyczna wymaga odejścia od węgla na rzecz nie tylko OZE jako nowego fundamentu, ale też rozwijania elastycznych elektrowni szczytowych nie na gaz ziemny, które umożliwią bilansowanie.
• OZE, w szczególności lądowe elektrownie wiatrowe, będą stanowić podstawę systemu energetycznego w kolejnych latach, z energetyką jądrową jako uzupełnieniem za ok. 15-20 lat, pomagającym redukować ostatnie emisje i uniezależnić kraj od gazu.
• Dynamiczne zarządzanie energią i rozwój nowoczesnych technologii są kluczowe, aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię, z prognozą udziału OZE w miksie energetycznym Polski na poziomie 65% do 2030 roku i 80% do 2040 roku.

Węgiel schodzi na dalszy plan

„Węgiel wciąż pozostaje kręgosłupem naszej energetyki, ale jego udział systematycznie maleje” – zauważył Hetmański. Aktualnie węglowe elektrownie odpowiadają za nieco ponad połowę polskiego miksu energetycznego, jednak rosnące koszty oraz inwestycje w OZE i gaz  zmieniają ten stan rzeczy. Kluczowym, choć niestety smutnym i koniecznym krokiem ma być rozwój energetyki gazowej, która pozwoli na stopniowe odejście od węgla i zapewnienie backupu dla systemu opartego o OZE.

Gaz jako technologia przejściowa

„Niepopularny fakt: to energetyka gazowa pomoże nam odejść od węgla” – stwierdził Hetmański. Zwrócił uwagę, że Polska potrzebuje więcej elastycznych elektrowni rezerwowych, zdolnych do szybkiego reagowania na zmienność odnawialnych źródeł energii. Takie jednostki mogłyby pracować jedynie w szczytowych momentach zapotrzebowania, co ograniczyłoby zużycie gazu i emisje, a umożliwiło szybszy rozwój odnawialnych źródeł energii (OZE).

Hetmański podkreślał również, że gaz może być uzupełnieniem, a nie głównym paliwem dla polskiego systemu energetycznego – to inna wizja niż ta Orlenu. „Nie musimy się aż tak obawiać się nadmiernego uzależnienia od gazu. To technologia przejściowa, która wymaga aktywnego ułożenia jej roli w systemie, zazielenienia i pomoże w szybkim rozwoju OZE i zastąpieniu węgla” – dodał.

OZE jako fundament transformacji, atom wsparciem

Jednym z kluczowych punktów wizji przedstawionej przez Instrat w raporcie Trzy dekady wyzwań jest budowa silnej podstawy bezemisyjnej w oparciu o odnawialne źródła energii. Szczególną rolę mają odegrać elektrownie wiatrowe na lądzie, które są tańsze i bardziej dostępne regionalnie. „To rozwiązanie wspiera lokalny łańcuch dostaw i generuje miejsca pracy na terenie całego kraju” – zaznaczył. Fotowoltaika, choć równie ważna, wymaga odpowiedniego zarządzania, by nie przeciążyć systemu.

Do kwestii energetyki jądrowej Hetmański podchodzi z dystansem. Choć uznaje jej potencjał, uważa, że będzie ona jedynie uzupełnieniem systemu. „Atom może pomóc wypchnąć emisje z gazu i uniezależnić nas od jego importu, ale jego rola w systemie energetycznym wiąże się z wysokimi kosztami i wyzwaniami zarządzania” – powiedział.

Wyzwania przed systemem

Dynamicznie rosnące zapotrzebowanie na energię to kolejne wyzwanie. „Obecne elektrownie węglowe są przestarzałe i nieelastyczne. Nie przetrwamy na nich, szczególnie przy rosnącym zapotrzebowaniu ze strony centrów danych, elektryfikacji ciepłownictwa czy, w latach 40-stych XXI wieku, przemysłu hutniczego” – ostrzegł Hetmański. Rozwiązaniem są programy takie jak Czyste Powietrze, które powinny wymagać od beneficjentów integracji urządzeń grzewczych z dynamicznym zarządzaniem energią, co pozwoli na lepsze bilansowanie systemu.

Hetmański, w oparciu o modelowanie rynku energii przeprowadzone przez Instrat, przewiduje, że do 2030 roku OZE mogą stanowić nawet 65% polskiego miksu energetycznego, a do 2040 roku – 80%. Energetyka gazowa i atomowa będą wspierać ten rozwój, ale nie zastąpią odnawialnych źródeł jako fundamentu systemu. „Nie bójmy się budować mocy, ale zastanówmy się nad ich rolą i przestawmy je na zielone gazy. Potrzebujemy ich, by sprostać przyszłemu zapotrzebowaniu” – podsumował Hetmański.

Rozmowa z Michałem Hetmańskim podczas Kongresu TRENDY 2024 pokazała, że Polska stoi przed wielkimi wyzwaniami, ale i ogromnymi szansami. Kluczem do sukcesu będzie umiejętne zarządzanie transformacją energetyczną i inwestowanie w nowoczesne, elastyczne technologie. Pełną wersję wywiadu można obejrzeć poniżej: