Pompy ciepła odpowiadają za 20 proc. ogrzewania w Finlandii

Ogrzewanie oparte na spalaniu paliw kopalnych ma znaczący udział w emisji dwutlenku węgla (CO2) w Finlandii. Tradycyjne źródła ciepła muszą zostać stopniowo wycofywane na rzecz walki o czyste powietrze. SULPU wyjaśnia, że w warunkach fińskich pompy ciepła są bardzo często najbardziej realnym i opłacalnym rozwiązaniem dla przejścia na system ogrzewania bez użycia paliw kopalnych. Nowoczesne technologie grzewcze jak pompy ciepła konsumują energię elektryczną w celu efektywnego wykorzystania nawet niskich poziomów ciepła otoczenia i ciepła odpadowego, zarówno do ogrzewania, jak i chłodzenia.

SULPU zauważa, że na szczęście elektryfikacja ogrzewania w Finlandii jest już na bardzo zaawansowanym poziomie. 1,2 miliona pomp ciepła w Finlandii zapewnia już prawie 20 proc. ogrzewania. Dzięki znacznym zwrotom z inwestycji, rynek pomp ciepła nabiera tempa. Rynek ten wzrósł najprawdopodobniej o ponad 25 proc. w 2021 roku. W ubiegłym roku wzrosła sprzedaż praktycznie wszystkich rodzajów pomp ciepła.

Na pompy ciepła stawiają właściciele domów jednorodzinnych

Według statystyk fińskiej organizacji branżowej, w 2021 roku zainstalowano 130 tys. pomp ciepła w Finlandii, a inwestycje w nie wyniosły łącznie 800 milionów euro. Największą grupę inwestorów stanowili właściciele małych domów i apartamentowców. Łączna wartość rynku stanowiącego około 1,2 pomp ciepła w Finlandii wynosi już 7 miliardów euro. 

Częściowo dzięki dotacji na wymianę kotłów olejowych, najwyższy wzrost - około 50 proc. - osiągnęły pompy ciepła typu powietrze-woda. W 2021 roku sprzedano ich 12 500 sztuk. Rynek geotermalnych pomp ciepła (gruntowe PC) również szybko wzrósł do poziomu prawie 10 000 szt. Coraz częściej były one instalowane nie tylko w domach jednorodzinnych, ale także w dużych budynkach, takich jak bloki mieszkalne, budynki usługowe, ale także w sektorze ciepłownictwa i chłodnictwa. W przypadku systemów geotermalnych wzrost rynku wyniósł około 20 proc. w 2021 roku. W małych domach powietrzne pompy ciepła instalowane są głównie w nowych budynkach.

Duże pompy ciepła w praktyce

Technologie odzyskiwania ciepła odpadowego rozwinęły się nie tylko w dużych firmach przemysłowych, komunalnych (odzysk ciepła ze ścieków), ale również w obszarze odzyskiwania ciepła powietrza wywiewanego z budynków mieszkalnych. Ponad 500 bloków mieszkalnych zaczęło oszczędzać do 50 proc. energii cieplnej dzięki programowi PILP, a wiele z nich całkowicie zrezygnowało z ogrzewania miejskiego na rzecz powietrznych i gruntowych pomp ciepła. 

Rynek ciepła napędza zapotrzebowanie na… chłód

Liczba instalacji powietrznych pomp ciepła już w ubiegłym roku przekroczyła barierę 100 tys. Wzrost zapotrzebowania na chłodzenie w budynkach mieszkalnych pobudził i tak już rozgrzany rynek powietrznych pomp ciepła. Jednak zdecydowana większość powietrznych pomp ciepła jest wykorzystywana do oszczędzania energii elektrycznej w celu ogrzewania domów całkowicie zelektryfikowanych i domów wypoczynkowych. Dyrektor zarządzający Jussi Hirvonen z Fińskiego Stowarzyszenia Pomp Ciepła SULPU szacuje, że pompy ciepła z funkcją chłodzenia dla budynków mieszkalnych stanowią 10-15 proc. rynku powietrznych pomp ciepła.

Ogrzewanie i chłodzenie centrów handlowych, budynków usługowych i centrów logistycznych jest coraz częściej zapewniane przez pompy ciepła klasy megawatowej, czyli o mocach zbliżonych lub przekraczających 1 MW. Dziesiątki projektów pomp ciepła są w trakcie realizacji w zakresie lokalnego i regionalnego ogrzewania i chłodzenia. Odzyskiwanie ciepła odpadowego z zakładów przemysłowych, centrów danych i chłodnictwa prawie zawsze wymaga zastosowania technologii pomp ciepła. Obniżenie stawki podatku od wyprodukowanej energii elektrycznej dla dużych pomp ciepła w 2022 roku jeszcze bardziej przyspieszy rozwój tego rynku - szacuje SULPU. 

Przyszłość pomp ciepła w Finlandii 

W ramach unijnego pakietu FIT for 55 przewiduje się, że do zapewnienia wystarczającej elektryfikacji ogrzewania w 2030 roku potrzebnych będzie 50 mln pomp ciepła, co oznacza potrojenie obecnych zasobów europejskich wynoszących 15 mln pomp ciepła.

W Finlandii wartość inwestycji w pompy ciepła w tym dziesięcioleciu sięga około 10 miliardów euro. Dzięki tym inwestycjom liczba pomp ciepła wzrośnie do ponad 2 milionów. Do 2030 roku powinny odpowiadać za pokrycie 30 proc. zapotrzebowania na ciepło w fińskich budynkach. Większość inwestycji w pompy ciepła będzie, tak jak obecnie, przeznaczona na ogrzewanie indywidualne, ale w coraz większym stopniu pompy ciepła będą się pojawiać również do celów ogrzewania i chłodzenia komunalnego. 

Źródło: SULPU