Redakcja GLOBEnergia
V FORUM PRZEMYSŁU ENERGETYKI SŁONECZNEJ Mieszkalnictwo czeka na Słońce!
Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej stało się największym wydarzeniem branży energetyki słonecznej w Polsce.
Tegoroczne, V Forum odbyło się 18 kwietnia w Krakowie, inicjując także obchody Europejskich Słonecznych Dni. Organizatorem Forum jest Instytut Energetyki Odnawialnej (IEO). Więcej na www.ieo.pl/solarforum.
Tegoroczne Forum zgromadziło ponad 160 osób reprezentujących różne środowiska z sektora energetyki słonecznej: instalatorów, producentów urządzeń, stowarzyszeń, przedstawicieli nauki i samorządów oraz innych. Forum tradycyjnie towarzyszyła wystawa, na której można było zapoznać się m.in. z urządzeniami do produkcji kolektorów słonecznych firm AMB Technic oraz GRACO oraz z instalacją słoneczną firmy Sunprogres.
Patronat Honorowy jak co roku nad Forum objął: Wicepremier i Minister Gospodarki Pan Waldemar Pawlak, Minister Środowiska Pan Marcin Korolec, Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Pan Jan Rączka, Przewodniczący Parlamentarnego Zespołu ds. Energetyki – Andrzej Czerwiński, Ambasador Danii – Thomas Østrup Møller oraz Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan i Związek Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej reprezentujący w Lewiatan firmy zielonej gospodarki, w tym producentów kolektorów słonecznych.
Partnerami Forum byli: AMB Technic, Bank Ochrony Środowiska, GRACO, Szwajcarsko-Polski Program Współpracy (tzw. Fundusz Szwajcarski). Forum zostało otwarte przez prowadzącego je corocznie Pana Grzegorza Wiśniewskiego – Prezesa Zarządu IEO. Tematyka Forum została podzielona na cztery części, pierwsza z nich dotyczyła aspektów rynkowych, druga zaś aspektów technicznych, trzecia prawnych. Finalnym elementem Forum był jak co roku - panel dyskusyjny.
Jako pierwsza zabrała głos Pani Aneta Więcka z IEO, która przedstawiła wyniki badań rynku kolektorów słonecznych w Polsce w 2011 r. W ubiegłym roku na rynku krajowym sprzedano ogółem prawie 253,7 tys. m 2 kolektorów słonecznych, łączna ilość zainstalowanych kolektorów słonecznych w Polsce na koniec 2011 r. wyniosła 909 tys. m2 . Przyrost 2 nowo instalowanych kolektorów słonecznych wyniósł 70% w stosunku do roku 2010. Obroty na rynku oszacowano na blisko pół miliarda złotych. Obecnie na polskim rynku działa ok. 70 firm produkujących, dystrybuujących ponad 440 typów kolektorów słonecznych.
Następnie Pan Xavier Noyon, Sekretarz Generalny European Solar Thermal Industry Federation (ESTIF) przedstawił prezentację nt. rynku energetyki słonecznej termicznej w UE oraz perspektyw jej rozwoju. Wstępne dane dot. sprzedaży instalacji słonecznych w krajach europejskich nie wykazują wzrostu rynku, w całej UE przewidywany jest nieznaczny spadek sprzedaży. Wzrost na rynkach europejskich został osiągnięty jedynie w trzech krajach: Danii, Szwajcarii oraz Polsce. Pan Noyon podkreślił, jak bardzo istotne jest właściwe wprowadzanie instrumentów wsparcia dla energetyki słonecznej oraz całej energetyki odnawialnej: dużo lepszym rozwiązaniem jest wprowadzenie obowiązkowego wykorzystania urządzeń energetyki odnawialnej w budynkach niż tak jak w przypadku Hiszpanii wyłącznie systemu energii słonecznej - tzw. solar obligation. Ponadto istotne dla zrównoważonego rozwoju rynku i efektywności ekonomicznej jest stopniowe zmniejszanie skali dotacji do zakupu instalacji słonecznych, podczas gdy nieefektywna jest całkowita likwidacja systemu wsparcia (tzw. stop and go policy).
Pan Olivier Miedaner – ekspert z Solites - Steinbeis Research Institute for Solar and Sustainable Thermal Energy Systems przedstawił doświadczenia i aspekty ekonomiczne budowy wielkowymiarowych systemów instalacji słonecznych grzewczych w obiektach wielorodzinnych na przykładzie rynku niemieckiego. Szczególna uwaga została zwrócona na instalacje słoneczne o pow. 600 m2 połączone z sezonowymi magazynami energii słonecznej. Jednym z największych zasobników sezonowych - 63.300 m³ zbudowano w Neckarsulm w 1997 r. dla instalacji kolektorów słonecznych płaskich o wielkości 5.300 m².
Następnie wystąpił Pan Miłosz Lipiński z biura projektowego M&L Lipińscy, prezentując rynek budowy domów mieszkalnych w Polsce i rosnące potrzeby w zakresie rozwiązań energooszczędnych, w tym kolektorów słonecznych. Podkreślił, że ponad 30% energii konsumowanej w Polsce przypada na gospodarstwa domowe z tego 22% na ogrzewanie. Możliwe i racjonalne jest ograniczenie zapotrzebowania na ciepło ze 120 kWh/m 2 (obecny standard) do poziomu 40- 50kWh/m²/rok i wykorzystanie min. 20% udziału energii z OZE w budownictwie mieszkaniowym. Zdaniem Pana Lipińskiego konieczne jest wprowadzenie czytelnych, zrozumiałych i egzekwowalnych przepisów i położenie nacisku na odpowiednią do potrzeb edukację inwestorów, wykonawców, projektantów.
Pan Bogusław Regulski, Wiceprezes Zarządu Izby Gospodarczej Ciepłownictwo Polskie. Prezes Regulski wskazał, że ciepłownictwo systemowe jest otwarte na technologie energetyki słonecznej, jednakże ograniczenia techniczne i regulacje prawne nie ułatwiają w tym zakresie przemian w ciepłownictwie i trudno jest współpracować tym dwóm sektorom w Polsce, np. ze względu na priorytet wprowadzania kogeneracji w ciepłownictwie.
Pani Grażyna Kasprzak, ekspert ds. inżynierii środowiska z Banku Ochrony Środowiska przedstawiła doświadczenia banku w finansowaniu budowy instalacji słonecznych w ramach rewitalizacji i modernizacji istniejących budynków. BOŚ Bank przez ponad 20 lat finansuje projekty sektora energetyki odnawialnej, w tym projekty dot. kolektorów słonecznych. Łączna pula udzielonych przez Bank kredytów na OZE sięga już 1,3 mld zł, w tym 106 mln zł – kolektory słoneczne. Oprócz wprowadzonego w sierpniu 2010 r. instrumentu finansowego „Słoneczny Eko-Kredyt” z dotacją NFOŚiGW na zakup kolektorów słonecznych, BOŚ Bank udziela m.in. kredytów również w ramach 3 współpracy z WFOŚiGW oraz programu wspierania przedsięwzięć termomodernizacyjnych. Ostatnio, w wybranych regionach, dostępne jest także finansowanie projektów rewitalizacyjnych w ramach inicjatywy JESSICA – Wspólne Europejskie Wsparcie na rzecz Trwałych Inwestycji na Obszarach Miejskich. Jest to poza dotacyjny, zwrotny instrument inżynierii finansowej, stworzony przez Komisję Europejską, Europejski Bank Inwestycyjny (EBI), Bank Rozwoju Rady Europy (CEB) w celu wspierania trwałych i zrównoważonych inwestycji, rozwoju i zatrudnienia na obszarach miejskich.
Pan Konrad Jagodziński, Główny Specjalista ds. Zarządzania Projektami w ENERGA- OBRÓT S.A. zaprezentował możliwości rozwoju spółek z branży energetyki słonecznej w kontekście programu inwestycji kapitałowych firmy ENERGA-OBRÓT. Jak podkreślił, ENERGA-OBRÓT zainteresowana jest inwestowaniem w projekty długoterminowe, poprzez zakup pakietu udziałów mniejszościowych w firmach z sektora energetyki słonecznej, które już obecnie posiadają doświadczenie i pomysł na biznes.
Kolejną sesję dotyczącą aspektów prawnych otworzył Pan Minister Mieczysław Kasprzak, odpowiedzialny za energetykę odnawialną Sekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki, przedstawiając zagadnienie energetyki słonecznej w projekcie ustawy o odnawialnych źródłach energii. Stwierdził, że praca nad regulacją nie jest łatwa, ale „dobra ustawa OZE może powstać do końca roku”. Podkreślił, że kończą się konferencje uzgodnieniowe, międzyresortowe i projekt ustawy ewoluuje. Zapisy w ustawie będą wspierać długoterminowe inwestycje w OZE z okresem 15-letnim, ponadto w ustawie pojawi się wsparcie dla rozproszonych źródeł energii w tym dla fotowoltaiki oraz pojawią się maksymalne uproszczenia i zróżnicowane dla technologii OZE współczynniki wsparcia, z preferencją dla mikroinstalacji.
Kolejnym prelegentem była Pani Ewa Wnukowska, Dyrektor Departamentu Koordynacji i Wdrażania Programów Regionalnych w Ministerstwie Rozwoju Regionalnego. Pani Dyrektor zaprezentowała efekty wsparcia sektora energetyki słonecznej w ramach Regionalnych Programów Operacyjnych (RPO) oraz możliwe formy wsparcia w następnym okresie programowania funduszy UE na lata 2014 – 2020. W obecnej perspektywie finansowej do 2014 roku łącznie we wszystkich 16 RPO, na sektor energetyki słonecznej przeznaczono 355,6 mln zł. Najwięcej umów w obszarze energia słoneczna podpisano w województwach: małopolskim, łódzkim, lubelskim, pomorskim. W większości regionów nie planuje się kolejnych naborów, jednakże konkursy jeszcze trwają bądź będą ogłoszone: dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, lubuskim, opolskim, podkarpackim i podlaskim. Dyrektor Wnukowska wskazała, że w założeniach do przyszłej perspektywy finansowej Komisja Europejska zaleca model wsparcia regionów w ramach polityki spójności UE (instrument ERRDF) w postaci minimalnych poziomów alokacji na wybrane cele tematyczne, w tym w przypadku OZE i efektywności energetycznej od 6% do 20% w regionach o wyższym PKB (ten wyższy wskaźnik miałby dotyczyć w Polsce województwa mazowieckiego).
Następnym prelegentem był Heinz Kaufmann, Dyrektor Szwajcarsko-Polskiego Programu Współpracy przedstawiając prezentację „Szwajcarskie wsparcie dla energetyki słonecznej w Polsce – wybrane aspekty”. Dla Polski, Program Szwajcarski przewiduje niemal połowę środków (ok. 489 mln CHF). Jego celem jest zmniejszanie różnic pomiędzy nowymi krajami członkowskimi a wyżej rozwiniętymi państwami UE oraz wyrównywanie różnic w rozwoju społeczno-gospodarczym na terytorium Polski. Fundusz wspiera w Polsce 8 projektów z zakresu energetyki odnawialnej, w których łącznie dofinansowane 4 zostaną inwestycje w pełne systemy solarne na ponad 17 tys. budynków należących do gospodarstw domowych oraz około 200 budynkach użyteczności publicznej na terenie 17 gmin w obszarach priorytetowych Programu (świętokrzyskie, małopolskie, lubelskie i podkarpackie). Całkowity budżet projektów wyniósł ponad 150 mln franków szwajcarskich, z czego ze Szwajcarii pochodzi ok. 110 mln franków (dofinansowanie poszczególnych projektów wyniosło między 65%- 85% przy wkładzie własnym mieszkańców nieprzekraczającym ok. 25%). Fundusz wspiera beneficjentów (jednostki samorządu regionalnego) również na etapie przygotowania inwestycji, w tym w formułowaniu ukierunkowanych na jakość techniczną i pewność działania zasad przygotowania przetargów i wyboru najlepszej jakości urządzeń. Istotnym elementem były kryteria wyboru tzw. beneficjentów końcowych, biorąc pod uwagę zarówno aspekty środowiskowe (lokalizacja na terenach NATURA 2000, rodzaj aktualnie wykorzystywanego paliwa, itd.) oraz czynniki społeczno-ekonomiczne. Promując tzw. „dobre praktyki”, Szwajcaria rekomenduje poza cenowe kryteria wyboru, w tym doświadczenie instalatora, niezawodne i trwałe urządzenia najwyższej jakości, kompleksową gwarancję na urządzenia oraz instalację, oraz pełny monitoring działania wybranych instalacji. Projekty zakładają również szerokie akcje informacyjne, serie szkoleń i wizyt studyjnych do Szwajcarii. Projekty powinny ruszyć jeszcze w tym kwartale.
W końcowej części Forum odbył się panel dyskusyjny dotyczący przyszłości rynku energetyki słonecznej termicznej. W dyskusji wzięło udział 4 panelistów: Prof. Maciej Nowicki – Minister Środowiska w latach 1989 - 1990 oraz 2007 – 2010, Minister Mieczysław Kasprzak – Sekretarz Stanu Ministerstwa Gospodarki, dr Jan Rączka – Prezes Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, Zenon Laszuk – członek założyciel Związku Pracodawców Forum Energetyki Odnawialnej i prezes firmy instalacyjnej Rapid. Prezes
Grzegorz Wiśniewski otwierając panel dyskusyjny, w swoim wprowadzeniu stwierdził, że dotacje to najpowszechniejszy i najbardziej sprawdzany na świecie instrument wsparcia dla kolektorów słonecznych. W Polsce od 10 lat były zasadniczym systemem wsparcia kolektorów słonecznych i są powszechnie oceniane jako sukces polityki wsparcia „zielonego ciepła” w naszym kraju. Rynek rozwija się w szybkim tempie, ale dotychczas tylko w obrębie wąskiej grupy zastosowań kolektorów słonecznych (przygotowanie c.w.u.) i przy jeszcze bardzo niskim nasyceniu rynku oraz poniżej celów indykatywnych wskazanych w Krajowym Planie Działań. Ciągłość i ewolucyjność wsparcia przez branżę uważana jest za najważniejszy wskaźnik efektywności wsparcia; postawił tezę: czy zatem planowana jest kontynuacja tej polityki wsparcia sektora po 2014 r. tj. po zakończeniu obecnego działania programu dotacji NFOSIGW na zakup i montaż kolektorów słonecznych i wyczerpaniu programów RPO i Funduszy Szwajcarskiego? Od czego uzależniona może być decyzja w tej sprawie? Czy dotować proste, powtarzalne instalacje takie jak domowe systemy c.w.u. i korzystać z efektu skali czy też próbować dotować projekty złożone i skomplikowane? Nawiązał do wypowiedzi Pana Xaviera Noyona z ESTIF, który zauważył (wskazując też na trudności), że Wielka Brytania wprowadzając w 2010 r. regulacje dotyczące stałych taryf na energię elektryczną z mikroinstalacji wprowadziła też specjalne taryfy na zielone ciepło wykorzystywane bezpośrednio u użytkowników końcowych. Dlaczego zatem „zielone” ciepło i chłód odgrywają tak niewielką rolę w polskim projekcie ustawy o OZE? Czy to efekt braku lobbingu i wsparcia branży np. przez samorządy terytorialne czy też jest to efekt niedoceniania problemu zaopatrzenia w ciepło lub obiektywnie znacznie mniejszego znaczenia tej problematyki? Pomimo tego, że były już stosowane ulgi budowlane w PIT obejmujące budowę kolektorów słonecznych i pomimo zapowiedzi powrotu do tego typy rozwiązań w polityce energetycznej (PEP’2030) i w pierwszym projekcie ustawy o OZE nie ma dotychczas zgody na ich reaktywowanie. Od 10 lat podnoszona jest potrzeba obniżenia lub zastosowania obniżonej stawki podatku VAT na kolektory słoneczne i choć korzystają z takiego instrumentu np. producenci chipsów, postulat ten w odniesieniu do kolektorów słonecznych pozostaje niezrealizowany. Czy są potrzebne wspierane przez państwo programy i kampanie informacyjne dla odbiorców i programy szkoleniowe dla instalatorów i dlaczego są one firmowane i wpierane przez rząd w zakresie tylko energetyki jądrowej?
Pan Jan Rączka – Prezes NFOŚiGW przedstawiając program dotacji do zakupu kolektorów słonecznych stwierdził, że program jest bardzo popularny i szeroko dostępny. Dotychczas 16,5 tys. klientom wypłacono dopłatę w łącznej wysokości 108 mln zł na budowę ponad 115 tys. m2 powierzchni kolektorów słonecznych. Pomimo początkowych obaw program okazał się wielkim sukcesem, docenianym przez beneficjentów. Odpowiadając na zapytanie sformułowane przez przedstawiciela firmy Hoven Prezes NFOŚiGW przyznał, że ciekawym pomysłem, który może umożliwić przedłużenie funkcjonowania programu dopłat do kolektorów jest stopniowe obniżanie poziomu dopłat wraz z wyczerpywaniem się środków na realizację programu.
Ideę wydłużenia obecnego wsparcia poza 2013 rok przy stopniowym zmniejszania poziomu dotacji poparł kolejny panelista – prof. Maciej Nowicki – obecnie Zastępca Przewodniczącego Rady Nadzorczej NFOŚiGW. Ponadto prof. Nowicki stwierdził, że dobrym pomysłem jest obniżenie stawki VAT na zakup i montaż instalacji słonecznych, jak również ważnym ogniwem w rozwoju sektora są właściwie przygotowani instalatorzy. Zwrócił uwagę na konieczność wsparcia dotacjami innowacyjnych rozwiązań, tworzących nowe rynki jak np. łączenie technologii kolektorów słonecznych i fotowoltaiki w systemach hybrydowych (tzw. PV-T). Pan Minister Kasprzak zaznaczył, że dotychczasowe formy wsparcia sektora zostaną utrzymane, zyskają mikroinstalacje i wspierany będzie również eksport kolektorów słonecznych poprzez inicjatywy publiczne. Zastrzegając, że choć sytuacja w zakresie finansów publicznych nie jest sprzyjająca, nie wykluczył podjęcia – w ramach konsultacji projektu ustawy OZE i planowanej dyskusji nowelizacji ustawy o VAT - rozmów z resortem finansów w sprawie instrumentów podatkowych dla zielonego ciepła.
Pan Prezes Laszuk przyznał, że każda forma wsparcia jest mile widziana przez sektor, zarówno poprzez bezpośrednie formy wsparcia – dotacje, jak również poprzez podnoszenie, budowanie świadomości ekologicznej np. poprzez kampanie edukacyjno - informacyjne. Nie udało się uzyskać jednolitego stanowiska Forum w sprawie form i zakresu wymaganej dyrektywą już od stycznia 2013 r. certyfikacji instalatorów systemów energetyki słonecznej i innych mikroinstalacji. W dyskusji przeważał pogląd, że system (planowany do wprowadzenia nową ustawą o OZE) powinien być prosty i poprzedzony okresem przejściowym. W czasie V Forum przedstawiciele firm uczestniczących we wszystkich dotychczasowych edycjach jako niezawodni przyjaciele i współtwórcy Forum otrzymali podziękowania i okolicznościowe upominki. Zgłoszono propozycje organizacji kolejnego VI Forum w Toruniu i Krynicy Górskiej.
Pełne materiały są dostępne na stronie internetowe FORUM http://www.solarforum.ieo.pl/ Informacje o V Forum Przemysłu Energetyki Słonecznej i jego wynikach można też znaleźć w mediach, których przedstawiciele aktywnie uczestniczyli w debacie.
Patronat medialny nad Forum został objęty przez czasopisma: Czysta Energia, Doradca Energetyczny, GLOBEnergia, InstaReporter, Murator, Nowa Energia, Nowy Przemysł, Paliwa i Energetyka, Polski Instalator, Przemysł, Środowisko i Zarządzanie, Rynek Instalacyjny oraz vortale: www.chronmyklimat.pl, www.cire.pl, WWW.cleantechpoland.com WWW.dachyb2b.pl WWW.ekobudowanie.pl WWW.ekonews.com.pl WWW.euractiv.pl www.gramwzielone.pl, WWW.heliosfera.pl WWW.hurtownieinstalacyjne.pl WWW.instalacjeb2b.pl WWW.ioze.pl, WWW.inzynieria.com WWW.koalicjaklimatyczna.pl WWW.muratorplus.pl www.ogrzewnictwo.pl, WWW.reo.pl www.wnp.pl oraz media zagraniczne WWW.solarthermal.org www.sunwindenergy.com.
