Rzecznik Praw Obywatelskich interweniuje w sprawie Czystego Powietrza. “To niepokojący sygnał”

• Rzecznik Praw Obywatelskich (RPO) interweniuje w sprawie zawieszenia programu „Czyste Powietrze”, podkreślając, że decyzja może podważyć zaufanie obywateli do instytucji oraz zahamować walkę ze smogiem i ubóstwem energetycznym.
• RPO zwraca uwagę na brak jasnych powodów zawieszenia i apeluje o przejrzystość działań, ponieważ dla wielu osób o niższych dochodach program był kluczowym źródłem wsparcia na termomodernizację i wymianę źródeł ciepła.
• NFOŚiGW uspokaja, że inwestycje zrealizowane po 28 maja 2024 roku będą objęte dofinansowaniem po wznowieniu programu 31 marca 2025 roku, co ma chronić osoby, które nie zdążyły złożyć wniosków przed zawieszeniem.

Czyste Powietrze zawieszone! RPO chce przyjrzeć się sprawie

Program "Czyste Powietrze" stanowił dla wielu gospodarstw domowych kluczowe źródło wsparcia finansowego w zakresie wymiany przestarzałych pieców oraz termomodernizacji budynków. Wstrzymanie przyjmowania wniosków, do którego doszło pod koniec listopada, oznacza, że beneficjenci, którzy planowali inwestycje, nagle zostali pozbawieni możliwości uzyskania dofinansowania. Jak podkreśla Rzecznik Praw Obywatelskich, konsekwencje tej decyzji mogą być bardzo poważne, szczególnie dla osób o niższych dochodach, które nie są w stanie samodzielnie sfinansować niezbędnych prac.

- Program Czyste Powietrze jest jednym z najważniejszych narzędzi w walce ze smogiem oraz poprawą efektywności energetycznej budynków mieszkalnych. Jego wstrzymanie to niepokojący sygnał, który może zahamować pozytywne zmiany w zakresie ochrony środowiska oraz zdrowia publicznego – zaznacza Piotr Mierzejewski, dyrektor Zespołu Prawa Administracyjnego i Gospodarczego w Biurze RPO.

W swojej interwencji RPO zwraca uwagę na brak przejrzystej informacji oraz jasnych powodów wstrzymania programu. Władze odpowiedzialne za realizację "Czystego Powietrza" powinny zadbać o to, aby obywatele mieli poczucie stabilności i pewności, że zobowiązania wobec nich zostaną zrealizowane. W przeciwnym wypadku istnieje ryzyko, że wielu potencjalnych beneficjentów zrezygnuje z planowanych inwestycji, co negatywnie odbije się na kondycji środowiska naturalnego.

Czy osoby, które nie zdążyły złożyć wniosku, faktycznie nie mogą nic zrobić?

Zawieszenie przyjmowania nowych wniosków w ramach programu to problem o szerokim zakresie społecznym. Program miał nie tylko poprawiać jakość powietrza, ale też wspierać walkę z ubóstwem energetycznym. W przypadku wielu rodzin każde opóźnienie lub ograniczenie dostępności do wsparcia może prowadzić do pozostawienia ich z przestarzałymi, nieefektywnymi systemami grzewczymi. Tymczasem problem smogu oraz niskiej emisji zanieczyszczeń pozostaje jednym z największych wyzwań ekologicznych w Polsce.

Warto jednak podkreślić, że Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zdążył już rozwiać wątpliwości dotyczące osób, które dokonały inwestycji, jednak nie zdążyły złożyć wniosku o dofinansowanie na jej pokrycie. Jak czytamy w komunikacie NFOŚiGW wydanym w pierwszych dniach grudnia “po wznowieniu programu okres kwalifikowalności kosztów będzie obowiązywał od 28.05.2024 r. Takie działanie ma umożliwić składanie wniosków osobom, które nie zrobiły tego przed 28.11.2024 r., a zrealizowały inwestycję. Dodatkowo osoby, które rozpoczną prace nad inwestycjami w najbliższym czasie będą objęte tym okresem kwalifikowalności”.

Więcej o tym przeczytacie w artykule poniżej. Nabór do Czystego Powietrza po reformach ma powrócić 31 marca 2025 roku.

Źródło: bip.brpo.gov.pl, NFOŚiGW