Wyrasta nowy lider europejskiego OZE, a Polska wciąż traci

Portugalia przechodzi prawdziwą transformację 

Portugalia stanowczo obcina udziały konwencjonalnych bloków energetycznych w produkcji energii elektrycznej. Do lipca br. udało się im zejść do 10 % udziału generacji z paliw kopalnych w miksie energetycznym. Tym samym awansowali na druga pozycje w europejskim rankingu czystości źródeł generacyjnych. Czy na naszych oczach rośnie nowy energetyczny gigant?

Już tylko Francja wyprzedza Portugalię pod względem czystości miksu generacji energii elektrycznej w Europie. W tym roku udało się im zejść do zaledwie 10 % udziału generacji z paliw kopalnych. W okresie styczeń – lipiec rok temu było to jeszcze 28,1%. To największy postęp w tym okresie spośród wszystkich europejskich krajów. Firmy energetyczne w Portugalii zwiększyły także całkowitą produkcję energii elektrycznej o 7%, osiągając najwyższy poziom od 2021 roku.

Polska nie plasuje się w tym zestawieniu nawet w pierwszej dziesiątce. Znacznie odbiegamy również od średniej europejskiej, która w zeszłym roku wynosiła 40,7 % udziału generacji z paliw kopalnych. W tym samym okresie w br. spadła do 36,7 %. Tymczasem Polsce udało się jedynie z 73,% w okresie styczeń – lipiec 2023 zejść do 69,7 % w tym roku. Analizowane zestawienie uwzględnia jedynie wielkoskalowe elektrownie. 

Wzrost zapotrzebowania na energię

Elektryfikacja to jeden z elementów transformacji energetycznej Europy. Dlatego jednocześnie spada udział generacji z paliw kopalnych, a wzrasta ogólne zapotrzebowanie na energię i udział tej wygenerowanej w OZE. 

Całkowita produkcja czystej energii elektrycznej w pierwszych siedmiu miesiącach 2024 roku wzrosła o 32% w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku. Generacja ta osiągnęła rekordowe 21,76 TWh. 

Główne czynniki dla takich statystyk to rekordowa produkcja z farm słonecznych i wiatrowych oraz najwyższa produkcja hydroelektryczna od 2016 r. 

Pozwoliło to producentom zmniejszyć generację z gazu ziemnego o 60% w okresie styczeń-lipiec 2023 r.

Kluczem elektrownie wodne, czyli to czego brakuje w Polsce

Uruchomienie jednych z największych zapór hydroelektrycznych i farm słonecznych w tym roku odegrało kluczową rolę w przyspieszeniu redukcji wykorzystania paliw kopalnych w portugalskim miksie energetycznym. Zarówno zapora Tamega o mocy 1 158 megawatów (MW), jak i farma słoneczna Cerca o mocy 202 MW rozpoczęły działalność w tym roku. Pozwoliło to firmom energetycznym obniżyć całkowitą produkcję energii elektrycznej z paliw kopalnych do zaledwie 2,53 TWh do końca lipca br. Całkowita produkcja energii z paliw kopalnych spadła o 59% w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku, osiągając najniższy poziom w historii.

Co ciekawe, Polska wydaje się być najbardziej przywiązana do tradycyjnej generacji energii, bo po naszej stronie statystyki są najbardziej stabilne. Widać po najmniejszych wahaniach na powyższym wykresie. Udział konwencjonalnych elektrowni (głównie węglowych) w generacji energii elektrycznej pozostaje najwyższy w Polsce. Od lat oscyluje wokół 80%, a trend wypłaszczania jest bardzo powolny. Pozostałe kraje odbiły się już po newralgicznym okresie covidu i szoku spowodowanego wojną i sankcjami. Po Polsce nie widać gwałtownych zmian. Choć odwrócenia trendu można się spodziewać w ciągu najbliższej dekady, kiedy to uruchomimy offshore i pierwszy blok w elektrowni jądrowej. 

Źródła: własne, Ember