Ciemność w samo południe. Co zaćmienie Słońca oznacza dla polskiej energetyki?

• 29 marca Polska doświadczy częściowego zaćmienia Słońca, co może w pewnym stopniu obniżyć produkcję energii z fotowoltaiki – obecnie instalacje PV mają moc aż 21,6 GW.
• Polskie Sieci Elektroenergetyczne (PSE), we współpracy z operatorami europejskimi, już przygotowały plany zarządzania ryzykiem, by zapobiec problemom w bilansowaniu sieci. Kluczową rolę odegrają produkty 15-minutowe na rynku energii, pozwalające na szybkie reagowanie.
• Zdarzenie to będzie ważnym testem dla polskiego i europejskiego systemu elektroenergetycznego, zwłaszcza w kontekście rosnącej roli źródeł odnawialnych i planowanej od czerwca zmiany w rozliczaniu prosumentów w ramach net-billingu – z godzinowego na 15-minutowe.

Przygotowania na poziomie kontynentalnym

Polskie Sieci Elektroenergetyczne, we współpracy z operatorami europejskiego systemu kontynentalnego, od tygodni uwzględniają zaćmienie w planach pracy systemu elektroenergetycznego. Zjawisko będzie widoczne na terytorium Polski od około godziny 12:00, a jego kulminacja nastąpi o 12:28. W tym czasie może dojść do znaczącego spadku produkcji energii elektrycznej z instalacji fotowoltaicznych.

– W sobotę 29 marca 2025 r. będzie miało miejsce zaćmienie Słońca. OSP [operator systemu przesyłowego, w Polsce tę funkcję pełnią PSE – przyp. Globenergia] we współpracy z operatorami europejskiego systemu kontynentalnego uwzględnia to w planach pracy systemu elektroenergetycznego – napisały PSE na swojej stronie.

Zgodnie z danymi krajowego operatora, łączna moc zainstalowana instalacji PV w Polsce wynosi obecnie 21,6 GW. Tak duży wolumen energii uzależnionej od dostępu do promieni słonecznych sprawia, że nawet krótkotrwałe ograniczenia nasłonecznienia muszą być skrupulatnie planowane.

Rynek szykuje się na korekty

Sytuacja ta ma nie tylko wymiar operacyjny, ale także handlowy. Uczestnicy rynku energii powinni odpowiednio wcześniej przygotować swoje portfele zakupowo-sprzedażowe, aby zminimalizować ryzyko niezbilansowania.

– Zjawisko to wpłynie na poziom generacji źródeł fotowoltaicznych, których łączna moc zainstalowana w Polsce to obecnie 21,6 GW. OSP uwzględnia to zdarzenie w swoich analizach oraz planach pracy systemu – zaznaczają PSE.

Rozwiązaniem wspomagającym bieżące bilansowanie może być niedawno uruchomiona możliwość handlu 15-minutowymi produktami na rynku dnia bieżącego. Jest to część wspólnego europejskiego obszaru SIDC (Single Intraday Coupling), który ma na celu zwiększenie elastyczności i szybkości reagowania na zmienne warunki pogodowe i produkcyjne.

Handel 15-minutowy na ratunek

Handlowanie energią według ceny zmieniającej się co 15 minut daje uczestnikom rynku możliwość szybkiego dostosowania pozycji handlowych do rzeczywistej produkcji energii, co ma szczególne znaczenie w sytuacjach tak dynamicznych, jak zaćmienie Słońca. To także test dla całego systemu zarządzania popytem i podażą w czasie rzeczywistym.

Choć zaćmienia Słońca nie są codziennym wydarzeniem, coraz większe znaczenie OZE w miksie energetycznym sprawia, że każde takie zjawisko ma potencjalnie realne skutki dla stabilności sieci. Współpraca międzynarodowa, nowoczesne narzędzia rynkowe i świadomość uczestników rynku mogą zdecydować o tym, czy sobotnie zaćmienie przejdzie niezauważone – czy stanie się kolejnym stres-testem dla europejskiej energetyki.

Tymczasem cenami 15-minutowy już niedługo będą musieli zainteresować się również prosumenci. Według zapowiedzi TGE oraz MKiŚ w czerwcu bieżącego roku energia wyprodukowana przez mikroinstalacje i oddawana do sieci w ramach net-billingu zacznie być rozliczania właśnie według cen kwadransowych, a nie godzinowych jak ma to miejsce aktualnie.

Źródło: PSE