Czy działania osłonowe na rynku energii wystarczą, by zabezpieczyć budżety domowe Polaków?

Rosnące koszty energii elektrycznej to problem, z którym zmaga się obecnie cała Europa. Wzrost cen prądu wynika z obiektywnych czynników, na które firmy energetyczne nie mają wpływu. Powodem są rosnące koszty surowców, przejęcia w obcych krajach, wzrost zapotrzebowania na energię elektryczną, a przede wszystkim wzrost cen uprawnień do emisji CO2.

Wzrost cen energii elektrycznej w Polsce widoczny jest na przestrzeni ostatnich 20 lat, ale dynamika wzrostu cen od 2020 roku jest ekstremalna. W tym roku średnia cena energii elektrycznej osiągnie 77 groszy za kWh. W przeciągu 20 lat cena jednostkowa energii wzrosła ponad dwukrotnie.

Uprawnienia do emisji CO2 osiągnęły rekordowy poziom, powodując wzrost cen energii. Już teraz jest to 90 euro za tonę (jeszcze kilka lat temu mówiło się o 8 euro, swego czasu Komisja Europejska uważała, że będzie to maksymalnie 40 euro). W Polsce ten wzrost jest bardzo odczuwalny dla społeczeństwa, głównie przez niską zamożność naszych portfeli. Pozwolenia na emisję CO2 w naszym kraju stanowią do 59 proc. całej opłaty za energię. Dla porównania, marża dla dostawców wynosi zaledwie około 1%.

Ulgi redukują wzrost cen rachunków za energię

Polski Komitet Energii Elektrycznej informuje, że obecnie w cenie energii elektrycznej aż 59% stanowią koszty zakupu uprawnień w unijnym systemie EU ETS. Ich ceny w ciągu roku drastycznie wzrosły i znajdują się obecnie na rekordowym poziomie ok. 90 euro za tonę, czyli trzykrotnie większym niż rok temu.

Rządowa tarcza antyinflacyjna obniża koszty energii elektrycznej dostarczanej do gospodarstw domowych z akcyzy i obniża VAT na trzy miesiące, do poziomu 5%, obniżając w pierwszym kwartale podwyżkę dla przeciętnego gospodarstwa domowego zużywającego 1,8 MWh miesięcznie według stawki G11 o około 70%. Przełożono to na średnie rachunki typowego gospodarstwa domowego.

Wiemy już, że w 2022 roku koszty energii elektrycznej dla gospodarstw domowych wzrosły o 23 procent. To miesięczny dodatkowy koszt na poziomie 21 zł na gospodarstwo domowe. Zapowiadana obniżka VAT do 5 proc. przez pierwsze trzy miesiące i zwolnienie z akcyzy obniża go do zaledwie 6 zł. Wiele gospodarstw domowych korzysta również z ulgi osłonowej, która może wynieść nawet 1437,50 zł rocznie, dodatkowo do ulgi podatkowej dla mieszkańców żyjących w ubóstwie energetycznym.

Cen energii: Jest drogo - będzie drożej! Przyzwyczajajmy się...

System handlu emisjami (EU ETS) Unii Europejskiej jest głównym elementem unijnej strategii walki z globalnym ociepleniem i głównym instrumentem ograniczania emisji gazów cieplarnianych. Do budżetu każdego kraju wpływają środki ze sprzedaży uprawnień do emisji CO2, z czego co najmniej połowa powinna być przeznaczana na działania mające na celu redukcję gazów cieplarnianych i rozwój systemu wsparcia dla użytkowników energii. 

Eksperci Polskiego Komitetu Energii Elektrycznej uważają, że w dłuższej perspektywie koszty energii elektrycznej wzrosną jeszcze bardziej w związku z polityką klimatyczną Unii Europejskiej i dążeniem do neutralności klimatycznej, co będzie wymagało istotnych zmian w gospodarce i zachowaniach indywidualnych odbiorców energii. A więc musimy sobie zdać sprawę z tego, że nie same ulgi i dopłaty państwowe są drogą do obniżenia rachunków za energię elektryczną. Pamiętajmy, że również poprzez zmniejszenie zużycia energii, indywidualni konsumenci mogą zminimalizować dotkliwość ewentualnych podwyżek. Warto też zacząć od zmiany nawyków, np. wyłączaniu oświetlenia, jeśli nie ma nas w domu. Odbiorcy korzystający z taryfy G12 mogą przenieść zużycie energii na godziny, w których prąd jest tańszy i wtedy np. włączać pralkę, czy zmywarkę.