Kto będzie mógł zostać operatorem w Czystym Powietrzu? Ministerstwo nie wyklucza wykonawców

• W nowej edycji programu Czyste Powietrze mają zostać wprowadzeni tzw. operatorzy, którzy będą pomagać beneficjentom w składaniu wniosków i nadzorować realizację inwestycji.
• Domyślnie operatorami mają być gminy, jednak rolę tę pełnić mogą również organizacje pozarządowe. Istnieje możliwość, że zaufani wykonawcy, znajdujący się na specjalnej liście, także zostaną operatorami.
• Składanie wniosków przez operatorów ma być obligatoryjne dla beneficjentów z najwyższym progiem wsparcia, aby zapewnić im odpowiedni poziom ochrony i doradztwa.

“Anioł stróż” beneficjenta – kim ma być operator Czystego Powietrza?

Ubiegłotygodniowe zawieszenie naboru wniosków w Czystym Powietrzu wzbudziło ogromne emocje w mediach i branży. Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej planuje powrót programu w “nowej, lepszej wersji” ostatniego dnia marca przyszłego roku. Warto zaznaczyć, że już złożone wnioski nadal są procedowane. Przerwa w naborze spowodowana jest koniecznością przeprowadzenia głębokich reform programu. Na czym dokładnie mają polegać? Póki co od NFOŚiGW otrzymaliśmy jedynie ogólne założenia planowanych zmian, które szczegółowo omawiamy w poniższym artykule:

Jedną z wprowadzonych innowacji ma być instytucja tzw. operatorów. Zgodnie ze słowami przedstawicieli NFOŚiGW podmioty te miałyby być “aniołami stróżami” beneficjentów programu. Operator przeprowadzałby wnioskodawcę przez cały proces składania dokumentów, a także pilnowałby wykonania takiej inwestycji. Założenie jest takie, że wnioski złożone pod okiem operatorów będą lepiej i sprawniej wypełnione, co ułatwi ich rozpatrywanie. Ponadto podmiot taki ma uchronić beneficjenta przed nieuczciwymi wykonawcami.

Domyślnie operatorami miałyby być gminy, jednak nie każdy samorząd jest do tego chętny. NFOŚiGW planuje więc przeprowadzać na ich wybór przetargi. Na razie nie znamy więcej szczegółów na temat tych podmiotów, ich uprawnień i sposobu doboru. W ostatnim wywiadzie dla portalu Termomodernizacja.pl kilkoma koncepcjami dotyczącymi operatorów podzielił się sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska, Krzysztof Bolesta.

Operator Czystego Powietrza – kto będzie mógł nim zostać?

Bolesta rozpoczął odpowiedź na pytanie o operatorów od stwierdzenia, że w nowej edycji programu operatorzy będą obligatoryjni dla trzeciej grupy beneficjentów. Chodzi tu o tych wnioskodawców, którzy posiadają najniższe dochody, co uprawnia ich do otrzymania w ramach dotacji 100% kosztów kwalifikowanych. Jak stwierdził Bolesta “wnioski z tej grupy będą mogły być składane wyłącznie przez operatorów, co zapewni najwyższy poziom ochrony i doradztwa”. Zdaniem polityka będzie to de facto system “jednego okienka”, a więc sytuacja, w której wszelkie sprawy związane z termomodernizacją załatwiane są przez beneficjenta u jednego podmiotu, bez konieczności składania dokumentów w różnych miejscach.

Wiceminister stwierdził jednocześnie, że problemem jest brak popytu wśród samorządów gminnych na pełnienie tej roli. Jak stwierdził w idealnym scenariuszu operatorami powinny być osoby zatrudnione w gminach na pełen etat. Aktualnie operatorzy są obecni pilotażowo w dwóch województwach według słów Bolesty są to często osoby pracujące na część etatu. Polityk zadeklarował, że NFOŚiGW przydzieli gminom środki finansowe na zatrudnienie operatorów.

Wykonawcy jako operatorzy?

Co w sytuacjach, w których gminy nie będą chciały zatrudniać operatorów. Według deklaracji NFOŚiGW w takich przypadkach mają być prowadzone przetargi, a rolę tę będą mogły pełnić chociażby organizację pozarządowe. Jednocześnie wiceszef Funduszu Robert Gajda podczas niedawnej konferencji prasowej deklarował, że operatorami nie będą mogły zostawać podmioty realizujące inwestycje. Krzysztof Bolesta w rozmowie z Termomodernizacja.pl przyznaje, że tego typu hybrydowe rozwiązania wcale nie są jednak wykluczone:

- W ramach remontu programu NFOŚiGW planuje stworzenie listy zaufanych wykonawców. Takie firmy mogłyby pełnić rolę operatorów, przeprowadzając klientów przez proces termomodernizacji. Warunkiem znalezienia się na tej liście będzie przestrzeganie zasad i działanie w sposób uczciwy. Taka hybryda – operatorzy w gminach i zaufane firmy – może być odpowiedzią na skalę wyzwań, z jakimi się mierzymy.

Boleście chodzi o tzw. “listę ZUM” dla wykonawców, a więc zestawienie godnych zaufania firm. Jest to oczywiście nawiązanie do już obowiązującej listy Zielonych Urządzeń i Materiałów, na której od kilku miesięcy musi znajdować się dotowana pompa ciepła, aby otrzymać na nią dofinansowanie. Zgodnie z deklaracjami NFOŚiGW tego typu lista dla wykonawców nie miałaby charakteru obligatoryjnego, a jedynie doradczy. Planowane jest również powstanie analogicznej listy dla audytorów. Jak wynika ze słów Bolesty rozważana jest również możliwość, aby firmy znajdujące się na takiej “liście ZUM” dla wykonawców mogły pełnić funkcje operatorów Czystego Powietrza.

Źródło: termomodernizacja.pl