Prąd budowlany, a zamrożenie cen – kontrowersje

Prąd budowlany i problemy interpretacyjne - które przepisy regulują przedmiotową kwestię?

Od dobrych kilku miesięcy temat energii elektrycznej jest zdominowany przez wojnę w Ukrainie, problemy z surowcami energetycznymi i z ochroną odbiorców przed nadmernym wzrostem cen energii.  W naszym kraju ta ostatnia - ochrona odbiorców polega na szeregu dopłat, zasiłków i przede wszystkim na zamrożeniu cen energii.  Skupmy się dzisiaj na tej ostatniej regulacji - zamrożeniu cen energii na stałym poziomie, do określonego poziomu zużycia (zasadnicze 2 MWh, z kilkoma wyjątkami). Mowa tu w pierwszej kolejności o ustawie z dnia 7 października 2022 r. o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców energii elektrycznej w 2023 roku w związku z sytuacją na rynku energii elektrycznej (Dz. U. z 2022 r. poz. 2127) – dalej „ustawa”, która została znowelizowana przez ustawę z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu (Dz.  U. z 2022 r. poz. 2687) – dalej „ustawa nowelizująca”. Oba wyżej wymienione akty prawne stanowić będą materiał do naszej dalszej analizy.

Odbiorca uprawniony i podmioty uprawnione – dwie definicje, które mają istotne znaczenie dla dalszych rozważań

Przez odbiorcę uprawnionego do zamrożenia mu stawek za energię elektryczną w rozumieniu wyżej wymienionych przepisów należy rozumieć (na potrzeby niniejszej publikacji) odbiorcę końcowego, dokonującego zakupu energii elektrycznej w celu jej zużycia na potrzeby budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego w rozumieniu pr. bud., o ile inwestor nie jest deweloperem, a sam budynek ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych inwestora lub jego osoby najbliższej w rozumieniu k.c. (tak art. 2 pkt 1 lit. j ustawy).

Natomiast przez podmiot uprawniony należy rozumieć przedsiębiorstwo energetyczne wykonujące działalność gospodarczą w zakresie obrotu energią elektryczną lub przedsiębiorstwo energetyczne zajmujące się dystrybucją energii elektrycznej (tak art. 2 pkt 2 ustawy).

• W tym miejscu należy podkreślić, że art. 2 pkt 1 lit. j ustawy został zmieniony z dniem 1 stycznia 2023 r. Przed tą datą, ustawodawca nie wprowadził do porządku prawnego definicji odbiorcy uprawnionego w zakresie budowy budynku mieszkalnego jednorodzinnego. Zatem od początek 2023 roku, każda osoba, która nie będąc deweloperem, buduje na własne potrzeby mieszkaniowe jednorodzinny budynek mieszkalny jest odbiorcą uprawnionym – czyli ma prawo do mrożenia cen i stawek opłat. Konstrukcja powyższych przepisów jest czytelna i nie powinna budzić wątpliwości przedsiębiorstw z branży energetycznej - wyjaśnia Adrian Chruszcz. 

Ekspert uzupełnia za ustawodawcą również, że przez budynek mieszkalny jednorodzinny w rozumieniu art. 3 pkt 2a pr. bud., należy rozumieć budynek wolno stojący albo budynek w zabudowie bliźniaczej, szeregowej lub grupowej, służący zaspokajaniu potrzeb mieszkaniowych, stanowiący konstrukcyjnie samodzielną całość, w którym dopuszcza się wydzielenie nie więcej niż dwóch lokali mieszkalnych albo jednego lokalu mieszkalnego i lokalu użytkowego o powierzchni całkowitej nieprzekraczającej 30% powierzchni całkowitej budynku.

Konieczne oświadczenie!

Dodatkowo należy wyjaśnić, że każdy odbiorca uprawniony, o którym mowa w art. 2 pkt 1 lit. j ustawy, w celu umożliwienia stosowania wobec niego limitu zużycia energii elektrycznej wynoszącego maksymalnie 2 MWh, składa podmiotowi uprawnionemu (przedsiębiorcy energetycznemu) oświadczenie o spełnianiu warunków pozwalających na uznanie go za odbiorcę uprawnionego.

Wyjaśnienia Ministerstwa Klimatu i Środowiska

Tematyka ta okazała się na tyle istotna, że Ministerstwo Klimatu i Środowiska w dokumencie zawierającym pytania i odpowiedzi, dokonało wykładni dwóch kluczowych dla odbiorców uprawnionych kwestii, potwierdzając tym samym stanowisko zarówno naszej redakcji oraz prawników z nią współpracujących. Przytoczmy zatem te interpretacje:

1. Czy odbiorca zużywający energię elektryczną na potrzeby budowy domu jednorodzinnego, w którym ten odbiorca zamierza zamieszkać, będzie miał prawo do mrożenia cen i stawek opłat? 

Odpowiedź:

Tak. Nowelizacja ustawy z 7 października 2022 r., wprowadzona w ramach uchwalonej ustawy z dnia 15 grudnia 2022 r. o szczególnej ochronie niektórych odbiorców paliw gazowych w 2023 r. w związku z sytuacją na rynku gazu, rozszerzyła katalog odbiorców uprawnionych o osoby budujące dom jednorodzinny (o ile inwestor nie jest deweloperem), a budynek ten ma służyć zaspokojeniu potrzeb mieszkaniowych inwestora lub jego osoby najbliższej.

2. Czy odbiorcy zużywającemu energię elektryczną na potrzeby budowy domu jednorodzinnego automatycznie (tj. bez składania żadnych oświadczeń i dokumentów) przysługuje limit zużycia energii w wysokości 2 MWh podlegający „mrożeniu cen”?

Odpowiedź:

Nie. Odbiorca ten, w celu umożliwienia stosowania wobec niego limitu zużycia energii elektrycznej wynoszącego maksymalnie 2 MWh, składa podmiotowi uprawnionemu oświadczenie o spełnianiu przez tego odbiorcę warunków pozwalających na uznanie go za odbiorcę uprawnionego.

Wskazówki w przypadku braku zastosowania preferencyjnych warunków przez przedsiębiorstwo energetyczne

Zdaniem naszego eksperta, kluczowym elementem w przypadku sporu z przedsiębiorstwem energetycznym jest zastosowanie właściwej i trafnej argumentacji. 

W przypadku, gdy przedsiębiorstwo energetyczne nie zamrozi cen i stawek opłat, za zasadne należy uznać pisemne wystąpienie do przedsiębiorcy wraz z powołaniem się na powyższe przepisy prawa oraz przedłożenie wykładni dokonanej przez Ministerstwo Klimatu i Środowiska w wyjaśnieniu do Tarczy Solidarnościowej – wsparcie odbiorców energii elektrycznej w 2023 r., wraz z wnioskiem o uzasadnienie odmowy uznania za podmiot uprawniony przez przedsiębiorstwo energetyczne - wyjaśnia prawnik Adrian Chruszcz. 

Zdaniem prawnika, takie działanie powinno przyczynić się do korzystnego rozstrzygnięcia z perspektyw interesów podmiotu uprawnionego i z sukcesem zakończyć spór.