UWAGA! Kontrole w Czystym Powietrzu? Wyjaśniamy
Czyste Powietrze to najpopularniejszy program dotacyjny w Polsce, w ramach którego beneficjenci mogą uzyskać dotację do wymiany nieefektywnego źródła ciepła i termomodernizacji. Dotychczas w programie wpłynęło 380 tys. wniosków na łączną kwotę dofinansowania 6,5 mld zł. Nasi Czytelnicy pytają o to, czy uczestnicy programu mogą spodziewać się kontroli ze strony NFOŚiGW i WFOŚiGW. Wyjaśniamy.
Patrycja Rapacka
Według danych na 21 stycznia 2022 roku, w programie Czyste Powietrze wypłacono już środki w wysokości 2,36 mld zł. Beneficjenci będący właścicielami domów jednorodzinnych mogą uzyskać dotację w wysokości do 30, 37 lub 69 tys. zł (podstawowy, podwyższony i najwyższy poziom dofinansowania). Wśród naszych Czytelników pojawiły się pytania o to, czy beneficjenci Czystego Powietrza mogą spodziewać się kontroli wydatkowania środków. O wyjaśnienie kwestii poprosiliśmy Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.
Sławomir Kmiecik z biura prasowego NFOŚiGW wyjaśnia w odpowiedzi na pytania GLOBEnergia.pl, że zgodnie z regulaminem programu priorytetowego Czyste Powietrze, Narodowy Fundusz oraz poszczególne wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej mogą przeprowadzać kontrole przedsięwzięć realizowanych w ramach programu od daty złożenia wniosku o dofinansowanie. Tu NFOŚiGW wskazuje, że może je zrealizować w trakcie realizacji przedsięwzięcia oraz w okresie trwałości, tj. 5 lat od daty zakończenia przedsięwzięcia.
- Kontrole mogą być przeprowadzane przez wyżej wymienione instytucje samodzielnie lub poprzez podmioty zewnętrzne - wskazuje Kmiecik.
Dodaje, że NFOŚiGW lub WFOŚIGW albo podmioty zewnętrzne przez nie wyznaczone mają prawo kontrolowania sposobu wykorzystania udzielonej dotacji, w tym miejsca realizacji przedsięwzięcia. Beneficjent zobowiązany jest udostępnić dokumenty związane z dotacją oraz budynek.
Kiedy przebiega weryfikacja prawidłowości wydatkowania środków?
Kmiecik wyjaśnia, że weryfikacja prawidłowości wydatkowania środków w ramach programu Czyste Powietrze odbywa się na etapie weryfikacji złożonego wniosku o płatność za zrealizowaną część lub całość przedsięwzięcia. Do wniosku o płatność beneficjent dołącza załączniki niezbędne do potwierdzenia wykonania przedsięwzięcia zgodnie z umową, w tym m.in. kopie faktur lub innych równoważnych dokumentów księgowych potwierdzających poniesione wydatki. Na podstawie przedstawionych dokumentów, WFOŚIGW weryfikuje realizację przedsięwzięcia zgodnie z zawartą umową, spełnienie wymagań technicznych oraz pozostałych warunków wynikających z programu.
Możliwa jest również kontrola sposobu wykorzystania otrzymanej dotacji w ramach kontroli przedsięwzięcia - przypomina.
Ile kontroli zrealizował NFOŚiGW?
Według danych przekazanych przez WFOŚiGW (stan na listopad 2021 roku) zostało przeprowadzonych około 11500 kontroli. Ponad 97 proc. przeprowadzonych kontroli dotyczyło kontroli realizacji przedsięwzięcia przed wypłatą środków dotacji.
W ponad 90 proc. przeprowadzonych kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości skutkujących wypowiedzeniem umowy lub koniecznością zwrotu części dotacji - informuje NFOŚiGW.
Oznacza to, że w kilku procentach nieprawidłowości pojawiały się, co oznacza, że kontrole takie są wskazane. Przed wzięciem udziału w programie dotacyjnym warto zaznajomić się dokładnie z regulaminem przyznawania środków.
