Czy umowa o generalne wykonawstwo instalacji PV rzeczywiście chroni inwestora?

Definicje i zobowiązania

Najpierw podstawy.

Umowa powinna zawierać zbiór definicji najważniejszych zwrotów, które w umowie występują. Szczególnie dotyczy to zapożyczeń z języka angielskiego (EPC zamiast umowy o generalne wykonawstwo, O&M zamiast usług utrzymania w ruchu).

Ponadto w umowie należy jasno zawrzeć zakres odpowiedzialności generalnego wykonawcy oraz najważniejsze daty - rozpoczęcia i zakończenia budowy, odbiorów, transferu ryzyka. W dalszej części umowy należy określić kary za niewywiązanie się z ww. dat. O tym za chwilę.

Instalację fotowoltaiczną należy wykonać zgodnie z prawem budowlanym, kodeksem sieci, przepisami przeciwpożarowymi oraz umową PPA, jeśli taką zawarto. Wszystko to powinno być krótko opisane w umowie.

Zakres prac

Co jasne, zakres prac generalnego wykonawcy powinien być jasno określony. Gdy mówimy o generalnym wykonawstwie, zwykle mamy na myśli cały zakres prac wymagany od etapu koncepcyjnego do eksploatacji. Od prac ziemnych przez postawienie ogrodzenia, instalację modułów po wykonanie prac po stronie AC - najlepiej, żeby jeden podmiot miał za to odpowiedzialność, nawet jeśli on będzie korzystał z pomocy podwykonawców. 

Generalne wykonawstwo obejmuje:

• Etap projektowy
• Etap zakupowy
• Etap wykonawczy, w skład czego powinny wchodzić:
  • Postawienie instalacji fotowoltaicznej
  • Przyłączenie instalacji do sieci i wszystkie odbiory
  • Okres eksploatacji objęty rękojmią, gdy ryzyko inwestycji wciąż spoczywa w rękach generalnego wykonawcy

Wedle najlepszych praktyk, w umowie należy zawrzeć:

Szczególne zagrożenia lokalne - duże stężenie amoniaku, mgły solnej, pyłu z pobliskiej cementowni, ponadprzeciętne zagrożenie gradem, dużą wilgotność itp. To znaczy, umowa nie ma definiować tych zagrożeń, jedynie stwierdzić, że wykonawca do zaprojektowania instalacji powinien te czynniki zbadać i uwzględnić.

Dzięki temu wykonawca będzie mógł wybrać moduły fotowoltaiczne ze specjalnymi certyfikatami oraz dobrać elementy konstrukcyjne o odpowiedniej odporności na korozję.

Na podstawie tych dokumentów i innych (badania nośności dachu, badań geotechnicznych itp.) wykonawca będzie mógł stworzyć projekt instalacji. Powinien on zawierać dokładny opis wybranych głównych urządzeń. Jak dokładny?

Przykładowo opis modułów fotowoltaicznych powinien zawierać nie tylko ich typ, ale też dokładne zestawienie materiałowe (BOM). Wynika to z faktu, że czasami w ramach jednego typu występuje tylko podtypów modułów, różniących się zastosowanymi materiałami, certyfikatami itp. Innymi słowy, niektóre z tych podtypów są lepsze, inne gorsze. Tylko dokładny BOM jest w stanie to dokładnie wyspecyfikować.

Rekomendujemy też, by umowa przewidywała potwierdzenie poprawności wykonania projektu przez podmiot trzeci.

Jeśli chodzi o etap zakupowy, inwestor może zadbać o swoje bezpieczeństwo, zawierając w umowie konieczność wyrywkowego przebadania kilku modułów dostarczonych przez akredytowany instytut, po ich dostarczeniu, a przed akceptacją. Lista testów do przeprowadzenia powinna być zawarta w umowie. 

Gwarancje i rękojmie

Zalecane jest zawarcie w umowie 2 letniego okresu rękojmi na instalację fotowoltaiczną, w czasie której generalny wykonawca ma obowiązek na własny koszt naprawić wszystkie wykryte wady. Wariant - generalny wykonawca zawarł w tym zakresie oddzielną umowę z serwisantem instalacji (dostawcą usług O&M). Dopiero po  tym 2-letnim okresie rękojmi następuje ostateczne przekazanie ryzyka i ostateczna akceptacja instalacji.

W umowie należy też określić, w jakim zakresie generalny wykonawca jest odpowiedzialny za realizację gwarancji za szkody powstałe z winy producenta. 

Kluczowe wskaźniki efektywności (KPI)

Kluczowe wskaźniki efektywności to sposób mierzenia, w jakim stopniu generalny wykonawca wywiązał się z umowy. Kluczowe KPI to:

• gwarantowaną datę oddania obiektu do użytku
• gwarantowaną roczną produkcję lub wydajność (przy uwzględnieniu strat oraz zmienności wyników ze względów pogodowych)

Umowa powinna przewidywać środki zaradcze, które generalny wykonawca ma przedsięwziąć, gdy kluczowe wskaźniki efektywności nie zostaną spełnione. Przykładowo umowa przewiduje kary za każdy dzień opóźnienia i każdy % produkcji poniżej gwarancji, aż do przewidzianej kary maksymalnej (zwykle 20-30% kwoty).

Odbiory i ostateczne przekazanie instalacji

Zgodnie z krzywą wannową, sporo usterek w urządzeniach elektronicznych objawia się w pierwszych dwóch latach życia. 2-letni okres rękojmi sprzyja zatem długookresowemu testowaniu instalacji, jakości elementów i ich montażu. Diametralnie zmniejsza to ryzyko dla inwestora. 

Testy działania instalacji powinny być przeprowadzone:

• krótkookresowo po przyłączeniu instalacji do sieci i wszystkich odbiorach,
• corocznie w okresie rękojmi.

Sposób przeprowadzenia ww. testów powinien być szczegółowo opisany w umowie. Podczas ostatecznego przekazania instalacji, powinna przejść ona ocenę wizualną oraz inspekcję kamerą podczerwoną. Dzięki temu, wykryciu ulegną:

• moduły z hot-spotami,
• przegrzewające się inwertery,
• źle zarobione konektory MC4.

Dbając o to, by umowa o generalne wykonawstwo instalacji fotowoltaicznej została wykonana zgodnie z powyższymi wskazówkami, inwestor ogranicza swoje ryzyko.

Źródła: Poradnik Technical Bankability Guidelines: Recommendations to Enhance Technical Quality of existing and new PV Investments wydanego przez solarbankability.eu w 2017 roku.