Czyste Powietrze: Jedna trzecia wniosków złożonych przez operatorów

• Od końca marca do połowy czerwca 2025 złożono 7653 wnioski w programie Czyste Powietrze na łączną kwotę 398 mln zł, co oznacza wyraźne przyspieszenie tempa względem początku wznowienia naboru.
• Około 30% wszystkich wniosków przechodzi przez operatorów, czyli głównie gminy, których do programu przystąpiło 1164 – niemal połowa wszystkich samorządów gminnych w Polsce.
• Większość wniosków dotyczy niższych poziomów wsparcia, co sugeruje, że mechanizm operatorów może ograniczać chęć korzystania z dotacji w pełnej wysokości.

Czyste Powietrze po reformie – jak radzi sobie program?

Ostatnie miesiące to w programie Czyste Powietrze naprawdę dużo zmian. Pod koniec listopada ubiegłego roku Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej zawiesił nabór w programie, aby skupić się na jego głębokiej reformie. Zmiany w Czystym Powietrzu objęły naprawdę szeroki zakres. Przede wszystkim zmieniły się minimalne kwoty dopłat do poszczególnych urządzeń i usług. Zmieniono także progi dochodowe od których przyznawane są dotacje na poszczególnych poziomach. Wprowadzono również na skalę ogólnopolską system operatorów. Podmioty te mają w założeniu pomagać beneficjentom w poprawnym składaniu wniosków i pilnować rzetelnego wykonania inwestycji.

Jak donosiliśmy na początku maja, w przeciągu niewiele ponad miesiąca w ramach programu Czyste Powietrze złożono zaledwie 1818 wniosków. To dość mało, biorąc pod uwagę, że przed reformą bywały tygodnie, w których liczba złożonych wniosków przekraczała 10 tysięcy. Jak jednak wynika z danych przekazanych nam przez NFOŚiGW, tempo składania dokumentów w ramach Czystego Powietrza wzrosło. Jak bardzo? Poniżej prezentujemy dokładne dane.

Ponad 7,5 tys. wniosków złożonych w programie Czyste Powietrze

Przesłane nam dane obejmują okres od 31 marca (a więc od wznowienia naboru) do 13 czerwca. Przez te około dwa i pół miesiąca beneficjenci złożyli 7653 wnioski, które obejmują 398 mln zł. Oznacza to, że łączna liczba dokumentów złożonych w programie od jego rozpoczęcia to już ponad 1,040 mln wniosków na łączną kwotę 38,5 mld zł.

Jak wygląda sytuacja w mniejszej skali czasowej? NFOŚiGW w przesłanych nam danych podaje przykład tygodnia między 7 a 13 czerwca, w którym złożono 1620 wniosków na kwotę ponad 94 mln zł. Z pewnością można więc stwierdzić, że tempo wzrosło, chociaż wciąż nie jest ono tak spektakularne jak bywało przed zawieszeniem naboru w listopadzie ubiegłego roku.

Operatorzy w programie Czyste Powietrze

Istotnym czynnikiem, który może wpływać na tempo składania wniosków, są operatorzy. Podmioty te mają w założeniu być “aniołem stróżem” beneficjenta – pilnować prawidłowego wypełnienia dokumentów, sprawdzać rzetelność wykonania inwestycji, kontrolować, czy wykonawca faktycznie wywiązał się ze swoich zobowiązań. Instytucję tę wprowadzono po licznych doniesieniach o nieuczciwych firmach, które po pobraniu pieniędzy z rządowego programu albo nie wykonywały pracy w ogóle, albo robiły to w sposób, który nie wpływał realnie na efektywność energetyczną termomodernizowanego budynku.

Na ten moment funkcję operatorów programu Czyste Powietrze mogą pełnić jedynie gminy, a tam gdzie te nie zgłosiły się do programu – robią to wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Jak wynika z przekazanych nam przez NFOŚiGW danych funkcję operatora pełni około połowa gmin w Polsce. Na dzień 17 czerwca stosowne porozumienia w tej sprawie podpisały już 1164 samorządy.

Czyste Powietrze: Ile wniosków przechodzi przez operatorów?

Według informacji przekazanych nam przez NFOŚiGW, przez operatorów Czystego Powietrza przeszło jak do tej pory ok. 30% wniosków złożonych od końca marca. Co to oznacza? Możemy przede wszystkim wnioskować, że zaledwie jedna trzecia wszystkich dokumentów dotyczy dotacji finansującej 100% kwoty netto inwestycji, bowiem zgodnie z założeniami programu każda dopłata na poziomie najwyższym musi zyskać aprobatę operatora. Może to być jednak jeszcze mniejsza liczba, bowiem udziału operatora wymagają również dopłaty na poziomie podwyższonym (70%) jeżeli istnieje chęć tak zwanego prefinansowania, czyli wypłaty części pieniędzy przed wykonaniem inwestycji.

Oznacza to, że ok. 70% złożonych wniosków dotyczy albo najniższego poziomu wsparcia (40% kwoty netto), albo poziomu podwyższonego bez prefinansowania. Czyżby obecność w programie operatorów zniechęcała do składania wniosków o 100% dofinansowania? Jak wpłynie to na tempo wnioskowania w programie? To z pewnością pokażą nam kolejne miesiące.

Źródło: NFOŚiGW