Skąd tak wysokie ceny energii na giełdzie? Kampania żarówkowa w naszym wydaniu
Wiele osób zastanawia się, z czego wynikają tak wysokie ceny energii, z którymi mamy do czynienia w ostatnim czasie. Często padają argumenty o wysokich marżach. Ale czy zdajemy sobie sprawę jak wysokie one są i jak znaczący mają udział w cenie energii, którą widzimy na giełdzie? Przedstawiamy przykład elektrowni na węgiel kamienny i pokazujemy, z czego tak naprawdę wynikają wysokie giełdowe ceny energii.
Podziel się
Pamiętacie kampanię żarówkową, która pokazywała jak rzekomo rozkładają się koszty energii elektrycznej ponoszone przez odbiorców końcowych? My zrobiliśmy swoją żarówkę, która pokazuje, jak rozkładają się koszty w giełdowej cenie energii i porównaliśmy ją do ceny sprzed roku. Ale najpierw… założenia.
Wysokie CDS - co to znaczy?
Think Tank Forum Energii w swoim miesięczniku z podsumowaniem sierpnia opublikował wykres, który przedstawia Clean Dark Spread (CDS) na przestrzeni ostatnich kilku lat. Clean Dark Spread to różnica między ceną energii elektrycznej a szacowanymi kosztami zmiennymi związanymi z produkcją energii elektrycznej z węgla, a więc kosztami paliwa i uprawnień do emisji CO2. W praktyce ten wskaźnik, po uwzględnieniu stałych kosztów wytwórców, a więc kosztów operacyjnych przekłada się na marżę.
Na powyższym wykresie możemy zaobserwować, że od 2016 roku CDS utrzymywał się na stałym poziomie około 50 - 70 zł/MWh. Na przełomie 2020 i 2021 roku był nawet tak niskie, że niektórzy wytwórcy musieli wręcz dopłacać do wytwarzania energii elektrycznej. Niemniej jednak sytuacja z ostatnich miesięcy jasno pokazuje, czym mogą być ponadnormatywne marże wytwórców i że zamiast kilkudziesięciu złotych, mogą wynosić nawet ponad 1000 zł/MWh.
Żarówka z marżą wytwórców
A gdyby tak dzisiejsze marże wytwórców przedstawić w formie osławionej żarówki?
Cenę energii możemy sprawdzić na Towarowej Giełdzie Energii. W kontrakcie terminowym BASE Y-23 dla dnia 3.10.2022 r. cena ta wynosi 1742,5 zł/MWh.
Również koszty uprawnień do emisji CO2 możemy sprawdzić, a w dniu 3.10.2022 r. wynosiły one 66,014 Euro/MWh.
Przy dzisiejszym kursie polskiego złotego, cena uprawnień do emisji CO2 kształtuje się na poziomie 317 zł/t. Przyjmując takie same założenia jak Forum Energii i emisyjność na poziomie 0,903 t/MWh, koszty związane z uprawnieniami do emisji CO2 wynoszą 285 zł/MWh. Koszty stałe oszacowaliśmy na 40 zł/MWh. Koszty związane z węglem są na przestrzeni lat mniej więcej stałe. Obecnie wynoszą około 156 zł/MWh. Pozostaje więc obliczyć marżę. Jeśli marża stanowi różnicę między wskazanymi kosztami, aktualna marża wynosi aż 1261 zł/MWh! To ogromna kwota, która stanowi aż 72% ceny energii.
Marże wytwórców w 2022 i 2021 roku
Porównaliśmy obecne marże z kosztami z ubiegłego roku. Z wykresu Forum Energii odczytaliśmy, że cena energii w październiku 2022 wynosiła 442 zł/MWh, z czego koszt węgla wynosił 109 zł, a koszty związane z emisją CO2 - 247 zł. Koszty stałe przyjęliśmy nieco niższe niż w 2022 roku - na poziomie 35 zł - w końcu mamy inflację. Okazuje się, że dzisiejsza żarówka świeci bardzo jasno… i zdecydowanie jaśniej niż w 2021 roku. Pokazuje to wyraźnie, jak bardzo ponadnormatywne są dzisiejsze marże wytwórców.
Czy tak wysokie marże są normalne? Z czego wynikają? Pytamy Bogdana Szymańskiego - Wiceprezesa Branży Fotowoltaicznej POLSKA PV.
Tak wysokie marże zdecydowanie nie są normalne, gdyż one nie wynikają z tego, że spółki wytwarzania opracowały nowe i genialne technologie. Wręcz przeciwnie. Te marże wynikają z tego, że koszty wytwarzania energii z węgla są niskie, a cena na giełdzie jest wysoka, ze względu na wysokie koszty krańcowe wytwarzania najdroższego źródła w systemie czyli elektrowni gazowych.
komentuje Bogdan Szymański
Być może gdyby ceny na giełdzie były ustalane w oparciu o koszty wytwarzania oraz pewne racjonalne marże wytwórców, ceny energii nie wzrosłyby tak drastycznie. Jak się ma w związku do tego plan zniesienia obliga giełdowego?
Posłuchaj co na ten temat mówią eksperci!
Źródła: Forum Energii, tradingeconomics.com, TGE, własne