Problemy gospodarcze UE i nowe potęgi jądrowe na wschodzie – analizujemy raport IEA

• Dopiero w 2025 r. udział OZE w generacji energii elektrycznej przewyższy wskaźnik generacji z węgla.
• Centra danych, kryptowaluty i sztuczna inteligencja (AI) zużyły około 460 TWh energii elektrycznej na całym świecie w 2022 r., co stanowi prawie 2% całkowitego światowego zapotrzebowania na energię elektryczną.
• Kolejny rok z rzędu w UE spada zapotrzebowanie na energię elektryczną. Spowolnienie gospodarcze ma odpuścić najszybciej dopiero w 2026 r.

Dominacja OZE dopiero w 2025 r.

IEA oczekuje, że OZE wyprzedzą węgiel jako główne globalne źródło generacji energii elektrycznej na początku 2025 r. Czyste źródła będą stanowić ponad jedną trzecią całkowitej produkcji energii elektrycznej w 2026 r. - ich udział wzrośnie do 37%. Wzrost ten wynika głównie z redukcji kosztów w sektorze energetyki słonecznej.

Uwzględniając energię jądrową, do 2026 roku prawie połowa światowej produkcji energii elektrycznej będzie pochodzić ze źródeł niskoemisyjnych. IEA spodziewa się, że produkcja energii elektrycznej z elektrowni jądrowych osiągnie w przyszłym roku rekordowy poziom, gdy Francja zakończy renowację szeregu reaktorów. Oczekuje się, że większość nowych mocy jądrowych w ciągu najbliższych trzech lat będzie pochodzić z Chin i Indii.

W raporcie stwierdzono również, że ​​energia wytwarzana ze źródeł niskoemisyjnych (energetyka wiatrowa i słoneczna, jądrowa) wystarczy, aby zaspokoić wzrost światowego zapotrzebowania na energię elektryczną przez następne trzy lata.

Z drugiej strony produkcja energii elektrycznej z węgla będzie odnotowywała średnioroczną redukcję o 1,7% do 2026 r. – głównie ze względu na oczekiwany spadek zużycia paliw kopalnych w Chinach. IEA spodziewa się, że udział paliw kopalnych w światowym systemie elektroenergetycznym spadnie do 54% w 2026 roku, czyli po raz pierwszy od 1971 roku poniżej 60%. Jednocześnie ilość energii elektrycznej wytwarzanej z gazu ziemnego powinna rosnąć o około 1% rocznie.

Unia europejska - walczy ze spowolnieniem gospodarczym

Zapotrzebowanie na energię elektryczną w skali UE spadło. W 2022 r. był to spadek o 3,1%, a podczas zeszłego roku o 3,2%. IEA twierdzi, że “są to poziomy ostatnio odnotowane dwie dekady temu”. Skąd ten nieoczekiwany spadek popytu? Głównie ze względu na niższą konsumpcję w sektorze przemysłowym, w obliczu spowolnienia gospodarczego. Przy stopniowym ożywieniu sektora przemysłowego zapotrzebowanie na energię elektryczną w UE powróci do poziomu z 2021 r. najwcześniej w 2026 r., przy średniej rocznej stopie wzrostu wynoszącej 2,3%. Na wykresie poniżej ukazano zapotrzebowanie na energię elektryczną w UE w latach 2021-2023.

Źródło: IEA.

Wskazania dla roku 2022 i 2023 zostały odniesione do pogody w 2021 r. Tym samym na wykresie widzimy zapotrzebowanie jakie miałoby miejsce, gdyby w 2022 i 2023 była taka sama pogoda jak w 2021 r.

Oprócz stopniowego ożywienia wzrostu gospodarczego, głównymi czynnikami wpływającymi na popyt na energię elektryczną w okresie do 2026 r. będą pojazdy elektryczne, pompy ciepła i centra danych. Co ciekawe, wspomniane serwerownie mają odpowiadać za połowę całkowitego wzrostu zapotrzebowania na prąd. Szacuje się, że do 2026 r. w Unii Europejskiej do użytku zostanie oddanych łącznie 9 milionów nowych pojazdów elektrycznych zasilanych akumulatorami i 11 milionów nowych pomp ciepła, co będzie stanowić dużą część wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną. Co więcej, IEA prognozuje, że zużycie energii elektrycznej w centrach danych w Unii Europejskiej w 2026 r. będzie o 30% wyższe niż w 2023 r., w związku z oddawaniem do użytku nowych obiektów danych w obliczu zwiększonej cyfryzacji i obliczeń AI. Sama Irlandia i Dania odpowiadają za 20% oczekiwanego wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną w centrach danych do 2026 r.

Pomimo spadku cen energii z poprzednich rekordowych poziomów, w 2023 r. zapotrzebowanie na energię elektryczną w UE uległo dalszemu zmniejszeniu. Najważniejszym czynnikiem był niższy popyt na energię elektryczną w przemyśle. Szacuje się, że po spadku o 5,8% w 2022 r. w 2023 r. zużycie energii elektrycznej w unijnym sektorze przemysłowym spadło o 6% rok do roku. Przy czym najbardziej ucierpiały energochłonne gałęzie przemysłu. Pomimo różnic regionalnych średnia europejska hurtowa cena energii elektrycznej w 2023 r. była nadal ponad dwukrotnie wyższa niż w 2019 r.

Centra danych - nowy pożeracz energii

Szacunki IEA wskazują, że centra danych, kryptowaluty i sztuczna inteligencja (AI) zużyły około 460 TWh energii elektrycznej na całym świecie w 2022 r. To stanowi prawie 2% całkowitego światowego zapotrzebowania na energię elektryczną.

Centra danych wraz z infrastrukturą elektryczną, która je zasila, stanowią kluczową część infrastruktury wspierającej cyfryzację. Stale rosnąca ilość danych cyfrowych wymaga rozbudowy i ewolucji serwerowni, które będą je przetwarzać i przechowywać. Zapotrzebowanie na energię elektryczną w centrach danych pochodzi głównie z dwóch procesów; przy czym obliczenia stanowią 40% zapotrzebowania na energię elektryczną.

Na wykresie pokazano prognozy wzrostu zapotrzebowania na energię elektryczną dla pracy centrów danych w odniesieniu do scenariuszy gwałtownego, powolnego i stabilnego rozwoju.

Drugi energochłonny proces to chłodzenie tych serwerowni. Wymagania dotyczące chłodzenia potrzebne do osiągnięcia stabilnej wydajności przetwarzania stanowią również około 40%. Pozostałe 20% zapotrzebowania pochodzi z innego powiązanego sprzętu IT. IEA spodziewa się, że globalne zużycie energii elektrycznej przez centra danych, kryptowaluty i sztuczną inteligencję wyniesie od 620 do 1 050 TWh w 2026 r. Przy podstawowym scenariuszu zapotrzebowania wyniesie ono nieco ponad 800 TWh – w porównaniu z 460 TWh w 2022 r. Odpowiada to dodatkowym 160 TWh do 590 TWh zapotrzebowania na energię elektryczną w 2026 r. w porównaniu do 2022 r. To tak jakby na świecie nagle pojawił się kraj o zapotrzebowaniu przybliżonym co najmniej do Szwecji lub co najwyżej do Niemiec.

Źródło: IEA.